Ksylometazolina – właściwości, dawkowanie, zastosowanie, przeciwwskazania

Ksylometazolina – właściwości i zastosowanie

Ksylometazolina jest lekiem o działaniu sympatykomimetycznym, pobudzającym współczulny układ nerwowy. Działa bezpośrednio na receptory α-adrenergiczne. Jej właściwości zostały wykorzystane w preparatach o działaniu miejscowym w leczeniu kataru. Obkurcza ona naczynia krwionośne w nosie, a co za tym idzie, zmniejsza obrzęk i przekrwienie błony śluzowej nosa. Już po niespełna 5-10 minutach nos ulega udrożnieniu, a ilość wydzieliny zmniejsza się, dzięki czemu chory może swobodnie oddychać.

Wskazaniami do stosowania ksylometazoliny są:

• ostre zapalenie błony śluzowej nosa o pochodzeniu wirusowym bądź bakteryjnym,
• ostre lub przewlekłe zapalenie zatok przynosowych,
• alergiczne zapalenie błony śluzowej nosa,
• ostre zapalenie trąbki słuchowej.

Ksylometazolina – dawkowanie

W aptekach są dostępne preparaty zawierające chlorowodorek ksylometazoliny w postaci kropel lub sprayów donosowych w stężeniach: 0,05% oraz 0,1%.

• Stężenie 0,05% – przeznaczone dla dzieci od 2 do 12 roku życia,
• Stężenie 0,1% – przeznaczone dla dorosłych i dzieci powyżej 12 roku życia.

Preparaty z ksylometazoliną należy stosować co 8-10 godzin, nie przekraczając 3 dawek dziennie. Zaleca się wpuszczanie 1-2 kropli do każdego otworu nosowego raz lub dwa razy na dobę.

Uwaga! Produktów z ksylometazoliną nie należy używać dłużej niż 3-5 dni!

Jedno opakowanie leku powinno być stosowane przez tego samego pacjenta ze względów higienicznych. Ksylometazolina może występować w preparatach kombinowanych (łączonych), np. z bromkiem ipratropium lub dekspantenolem.

Przeciwwskazania do stosowania ksylometazoliny

Przeciwwskazaniami do stosowania preparatów z ksylometazoliną są:

• nadwrażliwość na substancję czynną lub substancje pomocnicze,
• zabieg chirurgiczny odsłaniający oponę twardą lub usuwający przysadkę,
• zanikowe zapalenie błony śluzowej nosa,
• ciąża.

Przy podaniu preparatów z ksylometazoliną u dzieci należy zachować szczególną ostrożność ze względu na możliwość wystąpienia trudności w zasypianiu bądź nadmiernego pobudzenia. W tych przypadkach trzeba zaprzestać podawania preparatu. U osób z nadwrażliwością na substancje adrenomimetyczne mogą wystąpić:

• bezsenność,
• zawroty głowy,
• drżenie,
• zaburzenie rytmu serca,
• podniesienie ciśnienia tętniczego krwi.

Należy wówczas zachować szczególną ostrożność.

Zbyt długie stosowanie preparatów z ksylometazoliną (powyżej 5 dni) może prowadzić do wtórnego rozszerzenia naczyń krwionośnych, a w konsekwencji do wtórnego zapalenia błony śluzowej nosa.  Dlatego należy trzymać się ram czasowych: 3-5 dni.

Należy zachować szczególną ostrożność również u osób chorujących na:

• cukrzycę,
• nadciśnienie tętnicze,
• dławicę piersiową,
• inne choroby krążenia,
• przerost prostaty,
• nadczynność tarczycy,
• jaskrę.

Brak wystarczających danych odnośnie stosowania leków z ksylometazoliną u kobiet karmiących również sugeruje zachowanie ostrożności.

Preparaty z ksylometazoliną zawierają w swym składzie konserwanty, które mogą dodatkowo podrażniać błonę śluzową nosa. W zależności od tego, które z nich zostały zastosowane przez producenta, lek może mieć krótszą bądź dłuższą trwałość. Informacji na ten temat należy szukać w ulotce.

Interakcje ksylometazoliny z innymi substancjami

Nie należy łączyć preparatów obkurczających naczynia krwionośne (zawierających pseudoefedrynę lub efedrynę) i ksylometazoliny ze względu na sumowanie się ich działania. Ksylometazolina może wchodzić także w interakcje z lekami przeciwdepresyjnymi (leki trójpierścieniowe oraz inhibitory MAO).

Działania niepożądane występują bardzo rzadko. Możemy do nich zaliczyć:

• ból głowy,
• nudności,
• senność,
• osłabienie,
• zmęczenie,
• zaburzenia widzenia,
• kołatanie serca,
• przyspieszenia akcji serca,
• zwiększenie ciśnienia tętniczego krwi.

Miejscowo może dochodzić do:

• podrażnień błony śluzowej nosa,
• uczucia suchości,
• pieczenia w nosie,
• kichania,
• suchości gardła.

Stosowanie leków z ksylometazoliną dłużej niż zalecany okres lub w dużych dawkach może prowadzić do wystąpienia działań niepożądanych ze strony układu krążenia oraz ośrodkowego układu nerwowego. Jest to szczególnie niebezpieczne u dzieci, osób w podeszłym wieku oraz osób prowadzących pojazdy.

Preparaty z ksylometazoliną ułatwiają funkcjonowanie podczas kataru. Pamiętajmy jednak, że nie są one wskazane dla każdego i w każdym wieku. Racjonalne stosowanie, według zaleceń umieszczonych w ulotce, pozwoli nam uniknąć działań niepożądanych, a także uchronić się przed wtórnym zapaleniem błony śluzowej nosa.