Czy szczepionki przeciwko żółtej febrze są skuteczne?

O szczepieniu przeciwko żółtej gorączce

Szczepionka przeciw wirusowi żółtej gorączki jest dostępna od 1937 roku dzięki Maxowi Theilerowi, amerykańskiemu bakteriologowi, epidemiologowi oraz specjaliście z zakresu chorób tropikalnych. Wynalezienie szczepionki przeciwko żółtej febrze dało możliwość walki z chorobą i wpłynęło na zmniejszenie śmiertelności. W wyniku działań Światowej Organizacji Zdrowia, od blisko trzydziestu lat prowadzone są szczepienia mieszkańców rejonów zagrożonych epidemią żółtej febry. Rekomendowany przez WHO preparat to szczepionka żywa atenuowana (wykorzystująca patogeny o obniżonej wirulencji, z zachowaniem ich oddziaływania immunologicznego), którą podaje się w pojedynczej dawce, uzyskując odporność po 10 dniach po iniekcji, na okres co najmniej 10 lat (prawdopodobnie nawet do końca życia). Nie warto jednak zwlekać do samego końca i wykonać szczepienie ok. 6 tygodni przed wyjazdem.

Kto powinien się zaszczepić?

Jeżeli planujesz podróż do krajów Afryki oraz Ameryki Środkowej i Południowej, jesteś zobowiązany do poddania się szczepieniu. W 2005 roku WHO wprowadziło w życie Międzynarodowe Przepisy Zdrowotne (IHR, ang. International Health Regulations), które są odpowiedzią na potrzebę działań profilaktycznych względem żółtej gorączki. Dokument ten nakłada obowiązek szczepienia wszystkich osób odwiedzających tereny charakterystyczne dla występowania wirusów Flaviviradae. Przedstawiona przez WHO lista obejmuje 15 państw afrykańskich, jednak należy pamiętać, że nie są to jedyne kraje zagrożone chorobą.

Dostępność i obowiązek szczepienia w Polsce

W Polsce jako jedyna zaakceptowana została szczepionka zawierająca atenuowane wirusy z hodowli na zarodkach kurzych. Jest ona obowiązkowa dla wszystkich osób podróżujących do państw zagrożonych epidemią żółtej febry ujętych w dokumencie IHR, są to między innymi:

• Angola,
• Kongo,
• Republika Demokratyczna Kongo,
• Gabon,
• Ghana,
• Liberia,
• Mali,
• Niger,
• Sierra Leone,
• Togo,
• Wybrzeże Kości Słoniowej.

Dowodem szczepienia jest otrzymanie Międzynarodowego Certyfikatu Szczepień (tzw. żółta książeczka), który jest ważny przez 10 lat. Oprócz tego szczepienie jest zalecane wszystkim podróżującym do obszarów endemicznych żółtej febry, takich jak:

• Argentyna,
• Boliwia,
• Brazylia,
• Kenia,
• Kolumbia,
• Panama,
• Sudan,
• Wenezuela.

Miejscem, w którym możemy się zaszczepić, jest m.in. Uniwersyteckie Centrum Medycyny Morskiej i Tropikalnej w Gdyni. Wszelkie wątpliwości i pytania dotyczące szczepionki należy omówić z osobą wykonującą szczepienie.

Przeciwwskazania, czyli kiedy nie należy korzystać ze szczepień

W niektórych przypadkach nie wolno stosować szczepionki przeciw żółtej febrze. Wykluczają to następujące czynniki:

• wiek poniżej 6 miesiąca życia (oraz wiek pomiędzy 6 a 9 miesiącem jako czynnik wymagający szczególnej ostrożności),
• nadwrażliwość na składniki szczepionki,
• nowotwory złośliwe,
• przeszczep organów,
• przyjmowanie leków immunosupresyjnych i immunomodulujących,
• objawowe zakażenie wirusem HIV oraz bezobjawowe z liczbą limfocytów T CD4 poniżej 200 komórek na mikrolitr,
• w przypadku kobiet ciężarnych i karmiących piersią oraz osób powyżej 60 roku życia nie ma kategorycznego zakazu szczepienia, jednak należy zachować szczególne środki ostrożności i skonsultować się z lekarzem.

Warto pamiętać, że szczegółowe informacje o szczepieniach obowiązkowych, z uwzględnieniem aktualnej sytuacji epidemiologicznej, należy sprawdzać na bieżąco. Są one udostępniane m.in. na stronach internetowych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) oraz amerykańskiego Ośrodka Kontroli i Prewencji Chorób (CDC, ang. Centers for Disease Control and Prevention).

Wiedza na temat obowiązkowych szczepień jest bardzo ważna, szczególnie w sytuacjach, kiedy planujesz daleką i egzotyczną  podróż. Pamiętaj, że szczepienie może być jedynym sposobem, aby uchronić się przed bardzo poważną chorobą, a nawet śmiercią.