Naturalne olejki na komary i inne owady – jakie stosować?

Olejki eteryczne na komary – czy działają?

Obecnie na rynku mamy do wyboru wiele repelentów, czyli środków odstraszających komary i inne owady. Są one pochodzenia chemicznego lub naturalnego. Repelenty chemiczne są dozwolone do stosowania, jednak u wielu osób ich sposób działania budzi wiele wątpliwości. Oprócz wpływu na środowisko naturalne oddziałują one także na nasze zdrowie, ponieważ mogą powodować reakcje alergiczne, a nawet zaburzać pracę układu nerwowego i rozrodczego [2]. Skuteczną alternatywą są naturalne preparaty na bazie olejków eterycznych.

Olejki to mieszaniny wieloskładnikowe, które są otrzymywane z całych roślin lub ich części – kwiatów, łodyg, liści lub nasion [1]. Wiele z nich dzięki specyficznemu zapachowi i właściwościom lotnym wykorzystuje się jako naturalne repelenty. Olejki eteryczne skutecznie odstraszają komary i inne owady, zapewniając bezpieczeństwo i zwiększając komfort podczas letnich aktywności [2]. 

Ważne, aby nie stosować czystych olejków bezpośrednio na skórę, ponieważ mogą działać drażniąco.  

Olejki eteryczne można wykorzystać do przygotowania domowych preparatów przeciw komarom, rozcieńczając je np. z wodą, olejkami kosmetycznymi lub oliwą z oliwek. Znajdziemy je także w gotowych preparatach. 

Jakie olejki stosować na komary? 

Olejek cytronellowy

Jest otrzymywany z trawiastej rośliny – palczatki cytronelowej. Ma przyjemny zapach. Olejek cytronellowy oprócz komarów skutecznie odstrasza także muchy, kleszcze i pchły. Może być stosowany bezpośrednio na skórę w stężeniu 5-15% – zapewnia wówczas ochronę nawet do 2 godzin. Bywa także wykorzystywany do produkcji świec zapachowych odstraszających komary [1]. 

Olejek miętowy

Jest pozyskiwany z liści kilku odmian mięty, przede wszystkim pieprzowej, japońskiej, długolistnej i zielonej. Wykazuje silne właściwości odstraszające wiele gatunków komarów, ponieważ czas jego skuteczności wynosi aż 1,5-2 godziny. Wykazuje także działanie miejscowo znieczulające, co jest przydatne, gdy miejsce ukąszenia swędzi i jest podrażnione [1, 3]. 

Olejek bazyliowy

To kolejny olejek, który jest skutecznym repelentem. Otrzymuje się go z powszechnie stosowanej w kuchni bazylii – z wszystkich jej nadziemnych części. Roślina intensywnie pachnie, dlatego warto trzymać ją na parapecie nie tylko ze względów kulinarnych. Olejek bazyliowy ma długi czas działania – nawet do 2 godzin. 

Olejek eukaliptusowy

Jest pozyskiwany z liści drzewa eukaliptusowego. Wykazuje silne działanie jako naturalny repelent, ponieważ jego 12,5-procentowy roztwór może wykazywać działanie ochronne nawet przez 2 godziny. Nie może być stosowany u dzieci poniżej 3. roku życia [4]. 

Olejek lawendowy

Jest otrzymywany z kwiatów lawendy wąskolistnej. Może pomóc zarówno w walce z komarami, jak i molami. Jako repelent zaleca się stosowanie go w stężeniu 6%. Mimo przyjemnego zapachu niestety wykazuje krótki czas działania – około 30 minut. Warto jednak o nim pamiętać, jeśli pojawią się odczyny alergiczne po ugryzieniu. Łagodzi on bowiem podrażnienia i przyspiesza gojenie [1, 3]. 

Olejek geraniowy

Otrzymywany z ziela pelargonii pachnącej. Badania wykazały, że jego działanie jest silne w początkowym okresie po rozpyleniu, jednak ostatecznie krótkie. [3]. Popularne jest używanie świec i dyfuzorów z geranium, zarówno w środku, jak i na zewnątrz, ponieważ skutecznie odstraszają one komary [5]. 

Olejek rozmarynowy

Rozmaryn to kolejna roślina, którą warto posiadać w domu i ogrodzie. I nie chodzi tu tylko o zastosowanie w kuchni. 12,5-procentowy roztwór olejku rozmarynowego to repelent o wysokiej skuteczności przeciwko komarom [4]. 

Olejek tymiankowy

Olejek tymiankowy wykazuje skuteczność w odstraszaniu owadów, jednak jego działanie jest krótsze niż olejku rozmarynowego. Warto podkreślić, że ziele tymianku może być zastosowane jako ochrona podczas grillowania – wystarczy spalić je w grillu lub ognisku, aby zapach się rozprzestrzenił i chronił nas przed ukąszeniami komarów [4]. 

Olejek goździkowy

Jego zapach jest bardzo charakterystyczny, a sama roślina – goździk – to jeden z najlepszych naturalnych repelentów. Badania wykazały, że należy spalić roślinę, aby uwolnić lotne olejki eteryczne, które w wysokim stopniu działają odstraszająco na komary. Przy oknach lub łóżku można także umieścić woreczki z goździkami [4]. 

Olejek z miodli indyjskiej 

Jest on silnie działającym naturalnym repelentem odstraszającym komary i uniemożliwiającym samicom składnie jaj. Po ugryzieniu może być stosowany jako środek regenerujący i łagodzący swędzenie. Jego działanie zostało potwierdzone w badaniu. 20-procentowy roztwór chroni przed komarami już w 70% przez 3 godziny. 

Sama roślina wykazuje wysoce efektywne działanie owadobójcze. Warto podkreślić, że jej zapach jest bezpieczny dla owadów zapylających rośliny, takich jak pszczoły czy motyle. Jest bardzo powszechnym biopestycydem [4, 6]. 

Inne olejki, które skutecznie chronią przed ukąszeniami komarów: 

• cynamonowy, 
• kamforowy, 
• pomarańczowy, 
• anyżowy, 
• z kurkumy [4]. 

Inne rośliny stosowane jako naturalne repelenty 

• Szałwia – wykazuje ponad 30-procentową ochronę przed komarami. 
• Kocimiętka – to popularna roślina doniczkowa spotykana na balkonach i w ogrodach. Badania potwierdzają, że w wysokim stopniu odstrasza komary i muchy. Warto ją posadzić blisko okien. Można również stosować roztwór olejku z kocimiętki. 
• Złocień dalmatyński (wrotycz dalmatyński) – jego nasiona i kwiaty zawierają substancję, która poraża system nerwowy i mięśniowy owadów, w tym komarów [4]. 
• Bodziszek cuchnący („anginka”). 
• Komarzyca. 
• Mirt. 
• Turówka wonna. 

Czy warto stosować olejki eteryczne na komary?

Jak udowadnia wiele badań, naturalne środki odstraszające komary sporządzane na bazie olejków są nie tylko skuteczne, ale także bezpieczne dla nas i dla środowiska.  

Preparaty z olejkami można kupić w aptece lub przygotować samodzielnie w domu jako roztwory do spryskiwania lub preparaty do smarowania. Substancją do rozcieńczenia może być woda lub naturalny olej (w preparatach na skórę) bądź alkohol w przypadku preparatów do spryskiwania, np. firan lub mebli (aby uniknąć tłustych plam). Olejki można śmiało ze sobą mieszać. 

Odpowiednie olejki można także dodawać do podgrzewaczy i kominków zapachowych, aby ich zapach unosił się w pomieszczeniu.  

Stosując repelenty bazujące na olejkach roślinnych, warto pamiętać o kilku kwestiach: 

• Nie wolno ich stosować w postaci nierozcieńczonej bezpośrednio na skórę, gdyż mogą mieć działanie drażniące. 
• Należy zachować ostrożność podczas stosowania preparatów z olejkami eterycznymi u dzieci poniżej 3. roku życia i kobiet w ciąży.  
• Nie można dopuścić do ich kontaktu z oczami. 
• Naturalne repelenty nie wykazują długiego czasu działania, zwłaszcza w upalne dni, dlatego raz na jakiś czas należy ponowić aplikację. 
• Warto zacząć od niższych stężeń, aby uniknąć ewentualnego efektu drażniącego skórę. 

Naturalne repelenty, choć nie wykazują tak długiego czasu działania, jak preparaty chemiczne, są skuteczne i bezpieczne dla zdrowia oraz mają przyjemny zapach. Warto o nich pamiętać podczas letniej wycieczki, aktywności fizycznej czy odpoczynku na tarasie lub balkonie w letni wieczór. Dzięki ich działaniu nie tylko uzyskamy ochronę przed uciążliwymi ugryzieniami komarów, ale skorzystamy z przyjemnej aromaterapii. 

Przeczytaj również:
Komary – co je odstrasza?