Przygotuj się na jesień! Co suplementować, aby nie dać się przeziębieniu?
Jesienią jesteśmy bardziej podatni na infekcje. Przyswajamy wówczas mniej witamin i minerałów, co wynika z ograniczonej różnorodności sezonowych warzyw i owoców. Dodatkowo zmiana pogody sprzyja rozwojowi wirusów i bakterii. Wpływ na stan zdrowia mają też mniejsza ekspozycja na promienie słoneczne czy brak aktywności na świeżym powietrzu. Co warto więc suplementować, aby zachować dobrą kondycję jesienią?
Witaminy
Powszechnie znaną właściwością witaminy A jest jej korzystny wpływ na proces widzenia. Wpływa ona również na prawidłowy wzrost, przyspiesza regenerację błon śluzowych i korzystnie działa na stan górnych i dolnych dróg oddechowych. W związku z tym warto suplementować witaminę A podczas infekcji, które objawiają się stanem zapalnym gardła i kaszlem. Istnieją również badania, które wskazują na związek między niedoborem tej witaminy a częstymi zakażeniami układu oddechowego.
Witamina C
Witamina C to jeden z najpopularniejszych przeciwutleniaczy. Uczestniczy w wielu reakcjach metabolicznych organizmu. Jest odpowiedzialna za syntezę kolagenu, czyli związku, który jest budulcem tkanek. Dodatkowo ma działanie immunomodulujące – pobudza komórki układu odpornościowego do działania, a także wspiera procesy mające na celu usunięcie patogenu z organizmu.
Pod wpływem działania promieni słonecznych nasz organizm samodzielnie syntezuje witaminę D3. Jesienią i zimą, gdy dostęp do światła słonecznego jest ograniczony, jesteśmy narażeni na jej niedobór.
Witamina D3 odpowiada głównie za:
- polepszenie wchłaniania wapnia w jelicie cienkim,
- regulację gospodarki wapniowo-fosforanowej,
- udział w procesie tworzenia kości,
- działanie immunomodulujące.
Jest ona także odpowiedzialna za prawidłowe działanie układu odpornościowego. Aktywuje ona komórki odpornościowe, które zwalczają patogeny w naszym organizmie. Dodatkowo obniżony poziom witaminy D może prowadzić do obniżonego nastroju, a także wystąpienia depresji.
Witamina F
Witamina F to inaczej wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3. Wpływają one na stan skóry, funkcjonowanie układu nerwowego, a także regulują gospodarkę cholesterolowo-lipidową. Dodatkowo biorą udział w syntezie prostaglandyn, czyli hormonów, które są mediatorami stanu zapalnego.
Minerały
Cynk
Cynk uczestniczy w wielu reakcjach przemiany materii. Działa immunomodulująco – wpływa na odporność komórkową i humoralną. Cynk przyspiesza dojrzewanie limfocytów T, czyli komórek odpornościowych. Dodatkowo zapewnia prawidłowe wydzielanie insuliny przez trzustkę, uczestniczy w przemianie witaminy A do jej aktywnej postaci i reguluje poziom cholesterolu. Niedobór cynku może powodować obniżenie odporności, nadmierne zmęczenie i brak apetytu.
Żelazo
Żelazo bierze udział w powstawaniu i różnicowaniu erytrocytów i limfocytów, czyli głównych komórek układu odpornościowego. Jest składnikiem hemoglobiny – białka transportującego i dostarczającego tlen do wszystkich komórek organizmu. Jego niedobór objawia się osłabieniem układu odpornościowego, w związku z czym częściej łapiemy infekcje. Może także przyczyniać się do spadku koncentracji, co często obserwujemy jesienią.
Selen
Selen, podobnie jak witamina C i żelazo, wpływa pozytywnie na komórki układu odpornościowego. Jest silnym przeciwutleniaczem. Chroni komórki układu nerwowego przed stresem oksydacyjnym, a dzięki zdolności do wiązania się z metalami ciężkimi zmniejsza ich toksyczność.
Preparaty roślinne
W tej kategorii na uwagę zasługują:
- dzika róża (np. sok z dzikiej róży);
- acerola,
- jeżówka purpurowa,
- cebula i czosnek.
Owoc dzikiej róży i acerola to doskonałe źródła witaminy C. Dodatkowo owoc dzikiej róży zawiera witaminy: A, B1, B2 E i K. Przetwory z dzikiej róży działają wzmacniająco na nasz organizm. Dobrze sprawdzą się zwłaszcza w sezonie infekcyjnym czy w stanach obniżonej odporności.
Cebula i czosnek są określane mianem naturalnych antybiotyków. Przypisuje się im właściwości przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe.
Sok z ziela jeżówki pobudza działanie układu odpornościowego poprzez:
- pobudzenie leukocytów do wydzielania substancji przeciwwirusowych,
- zwiększanie odporności na zakażenia bakteryjne i wirusowe.
Inne
Laktoferyna
Laktoferyna to białko wytwarzane przez organizm. Jest obecna w płynach ustrojowych (ślinie, łzach, pocie). Jedną z jej głównych funkcji jest udział we wchłanianiu żelaza z jelita cienkiego.
Oprócz tego wykazuje działanie:
- przeciwwirusowe,
- przeciwgrzybicze,
- przeciwpasożytnicze,
- immunomodulujące.
Tran
Tran jest ciekłym tłuszczem pochodzenia zwierzęcego. Otrzymuje się go z tkanki mięśniowej ryb lub wątroby ryb i ssaków morskich. Do popularniejszych zaliczamy olej z wątroby ryb z rodziny dorszowatych i olej z wątroby rekina. Tran charakteryzuje się wysoką zawartością nienasyconych kwasów tłuszczowych, szczególnie kwasów omega-3 i omega-6.
Colostrum
Colostrum (inaczej siara) to wydzielina gruczołu mlekowego ssaków. Jest to tzw. pierwsze mleko. Zawiera większość niezbędnych witamin, soli mineralnych, regulatorów odporności (np. laktoferynę), aminokwasów i immunoglobulin. Choć naturalnie jest przeznaczone do odżywiania nowonarodzonych ssaków, to zaczęto wykorzystywać jego zalety i stosować je jako suplement. Składniki colostrum mogą okazać się pomocne w stanach niedoboru odporności, osłabienia czy wyniszczenia.
Istnieje wiele preparatów, dzięki którym możemy wzmocnić naszą odporność i przetrwać okres jesienno-zimowy. Pamiętaj jednak, aby większość zapotrzebowania na składniki odżywcze pokrywać zbilansowaną dietą, a preparaty stosować pomocniczo.
Przeczytaj również:
Jak wzmocnić odporność na jesień?
- Timoneda J., Lucía Rodríguez-Fernández L. i wsp., Vitamin A Deficiency and the Lung, 2018.
- Gertig H., Przysławski J., Bromatologia. Zarys nauki o żywności i żywieniu, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2014.
- Cegieła U., Folwarczna J., Janiec R. i wsp., Kompendium Farmakologii, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2015.
- https://www.mp.pl/pacjent/leki/subst.html?id=2165.
- Kowal-Gierczak B., Lamer-Zarawska E., Niedworok J., Fitoterapia i leki roślinne, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.
- Lasek W., Immunologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2014.
- Świetliński J., Neonatologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2021.