Kiedy powinno się usunąć pieprzyk?

Jak powstają pieprzyki? 

Nasza skóra posiada melanocyty, czyli komórki, które syntetyzują melaninę (pigment odpowiadający za barwę skóry). Najważniejszą funkcją tego barwnika jest ochrona przed szkodliwym promieniowaniem UV.  U człowieka występują trzy rodzaje melaniny: 

• eumelanina – czarny barwnik (czarno-brązowy), 
• feomelanina – jasny barwnik (czerwonożołty), 
• neuromelanina – naturalny pigment występujący w obrębie układu nerwowego; oprócz tego nadaje kolor tęczówce, występuje także w nadnerczach.

Znamiona melanocytowe, zwane potocznie pieprzykami, występują w różnych miejscach na ciele. Hiperpigmentacja, bo tak nazywa się wzrost poziomu melaniny w skórze, często jest istotnym problemem estetycznym wpływającym na sferę psychiczną i społeczną człowieka.  

Kiedy usunąć pieprzyk? 

Coraz częściej pacjenci decydują się na usunięcie takich zmian, kierując się przede wszystkim estetyką. Pamiętaj jednak, że usunięcie pieprzyków powinno być podyktowane przede wszystkim względami zdrowotnymi.

Kiedy zatem usunąć pieprzyk? 

• Jeśli jego wygląd budzi wątpliwości. 
• Gdy różni się od pozostałych. 
• Kiedy występuje w miejscu narażonym na podrażnienie (np. na ramionach, gdzie może zostać podrażniony ramiączkiem od stanika) lub promienie słoneczne. 
• Gdy występuje w miejscu, które jest poza zasięgiem wzroku, np. na plecach. 

Usunięcie pieprzyków zawsze powinno się odbywać po konsultacji z dermatologiem.   

Warto też zapoznać się ze skalą kryteriów ABCDE, która pomoże lepiej dostrzec niepokojące zmiany: 

• A – asymetria zmiany – zmiana rozlewa się na jedną stronę. 
• B – brzegi pieprzyka – ich wygląd (czy są poszarpane, nieregularne). 
• C – kolor – czarny, czerwony lub niejednolity. 
• D – duży rozmiar – jeżeli zmiana jest większa nić 6 mm, należy ją obserwować. 
• E – ewolucja – zmiany postępujące z biegiem czasu. 

Jeśli jakiekolwiek znamiona kwalifikują się do jednego z powyższych punktów lub budzą Twój niepokój, udaj się do lekarza dermatologa lub chirurga onkologa. Lekarz za pomocą specjalnego urządzenia – dermatoskopu bezboleśnie i szybko wychwyci niepokojące zmiany. 

Dermatoskop to urządzenie, które przykłada się do skóry pacjenta. Pozwala na 10-krotne powiększenie oglądanego obszaru. Jest to swego rodzaju szkło powiększające, w którym dobudowane jest oświetlenie pomagające w dostrzeżeniu niepokojących zmian na skórze.  

Nowocześniejszą metodą jest wideodermatoskopia. Jak sama nazwa wskazuje, używa się tutaj kamery. Przesyła ona obraz badanej zmiany do komputera, w którym zostaje poddana głębszej analizie. Umożliwia to nie tylko dokładniejszą diagnozę, ale również zapisywanie, porównywanie oraz śledzenie rozwoju znamion. Taki sposób badania pomaga lekarzowi w podjęciu decyzji o profilaktycznym usunięciu.  

Wideodermatoskopię lub dermatoskopię powinno się wykonywać przynajmniej raz w roku.

Sposoby usuwania pieprzyków  

Laserowe usuwanie zmian skórnych 

Jest to zabieg bezinwazyjny. Nie dochodzi tutaj do przerwania powłok skórnych. Polega na termicznym zniszczeniu zmiany (koagulacji) i jej odparowaniu. Taki zabieg jest standardem w chirurgii dermatologicznej. Najczęściej jego zastosowanie jest podyktowane względami estetycznymi. Wykonuje się je u osób, u których występują zmiany o łagodnym charakterze oraz gdy są lekko wypukłe, np. brodawki zwane potocznie pieprzykami.

Tym sposobem nie usuwa się znamion płaskich ani takich, które po badaniu histopatologicznym okazują się zmianą nowotworową. Przy braku przeciwwskazań do jej wykonania metoda ta ma wiele zalet: 

• usunięcie zmiany bez krwawienia, 
• zabieg jest aseptyczny – brak kontaktu narzędzia chirurgicznego z powierzchnią skóry,   
• praktycznie bezbolesny – pacjent może odczuwać pieczenie; przy większych zmianach lekarz może zastosować znieczulenie miejscowe, 
• szybki proces rekonwalescencji – po usunięciu pozostaje niewielka rana. Proces jej gojenia trwa około 3-4 tygodni. Tworzy się strupek, który odpada po około 2 tygodniach (należy przestrzegać prawidłowej pielęgnacji po zabiegu i nie wolno zdrapywać strupa). 

Laserem, który jest najczęściej wykorzystywany do usuwania pieprzyków, jest laser frakcyjny CO2.  

Innymi metodami są:  

• Krioterapia – zabieg polega na silnym zmrożeniu tkanki. Wykorzystywany jest tutaj najczęściej ciekły azot o temperaturze ponad -195°C. Zabieg jest bolesny. Komórki barwnikowe są bardzo wrażliwe na niską temperaturę, co powoduje ich rozpad. 
• Elektrokoagulacja – wykorzystuje prąd elektryczny o dużej częstotliwości. Wysoka temperatura wytwarzana przez elektrodę powoduje koagulację zmiany. Podczas zabiegu odczuwalne są lekkie ukłucia lub intensywne ciepło oraz charakterystyczny zapach ścinającego się białka. Po zabiegu może wystąpić obrzęk i zaczerwienienie. Powstaje strupek, który odpada po ok. 14 dniach. Zdarza się, że zabieg należy powtórzyć.  

Usuwanie zmian wyżej wymienionymi metodami powinno się odbywać tylko po konsultacji dermatologicznej! 

Chirurgiczne usunięcie zmian 

Jeśli po badaniu dermatoskopem lub wideodermatoskopem lekarz zauważy niepokojące zmiany skórne, kieruje na wykonanie badania histopatologicznego. Chirurg wycina zmianę wraz z marginesem zdrowej skóry, zakłada szwy i opatrunek. Sam zabieg jest bezbolesny, gdyż miejsce zabiegowe jest znieczulone. Po ściągnięciu szwów powstaje blizna, która goi się i z czasem blednie. Pobrany wycinek jest poddawany dokładnej analizie. Wyniki są znane po około 7-14 dniach od pobrania wycinka. 

Usuwanie pieprzyków – cena zabiegu 

Cena zabiegu uzależniona jest przede wszystkim od: 

• wykorzystanej metody zabiegowej,  
• umiejscowienia pieprzyka,  
• liczby usuwanych zmian, 
• ich rodzaju.   

Jeśli usunięcie zmian podyktowane jest względami zdrowotnymi, wówczas można się starać o refundację z Narodowego Funduszu Zdrowia. 

Usunięcie pieprzyka – zalecenia po zabiegu 

• Nie używaj preparatów na bazie alkoholu i kwasów aż do zagojenia się rany.
• Chroń skórę przed słońcem, stosuj kremy z filtrem. Nie opalaj się!
• Nie pocieraj podrażnionej skóry.

Zaleceń tych przestrzegaj minimum przez miesiąc od dnia wykonania zabiegu. Wykonuj również badania samokontrolne – co miesiąc oglądaj dokładnie swoje ciało.  

Nieestetyczny pieprzyk? To może być czerniak  

Czerniak to nowotwór wywodzący się z komórek barwnikowych skóry, które przenoszą się w trakcie rozwoju prenatalnego również do oczu i błon śluzowych. Zatem czerniak może atakować skórę, oczy lub błony śluzowe. Szybko zdiagnozowany daje możliwość praktycznie całkowitego wyleczenia, dlatego tak ważne jest samobadanie przy użyciu powyższych kryteriów ABCDE. Jednak najważniejszym działaniem profilaktycznym jest ograniczenie ekspozycji na słońce i wysoka ochrona przeciwsłoneczna przed UVA i UVB.