Krzywa cukrowa – na czym polega badanie?

Czym jest krzywa cukrowa? 

Badanie krzywej cukrowej często zamiennie określane jest jako: 

• krzywa glikemiczna, 
• test obciążenia glukozą,  
• test tolerancji glukozy, 
• test OGTT (Oral Glucose Tolerance Test) 

Celem badania jest sprawdzenie odpowiedzi organizmu na nagły wzrost poziomu cukru we krwi. Badanie krzywej cukrowej jest niezwykle ważne w diagnostyce cukrzycy. 

Krzywa cukrowa – u kogo wykonuje się badanie? 

Krzywą cukrową wykonuje się u osób z podejrzeniem cukrzycy typu 2 oraz cukrzycy ciążowej. Badanie zlecane jest pacjentom, u których wykryto podwyższony poziom cukru we krwi na czczo. 

Jak interpretować poziom glukozy we krwi na czczo? 

• od 70 do 99 mg/dL (od 3,9 do 5,5 mmol/L) – poziom prawidłowy, 
• od 100 do 125 mg/dL (od 5,6 do 6,9 mmol/L) – nieprawidłowy poziom glukozy na czczo, 
• od 126 mg/dL (7,0 mmol/L) w przynajmniej dwóch pomiarach – cukrzyca. 

Jeśli otrzymany wynik można zinterpretować jako nieprawidłowy poziom glukozy na czczo, istnieje wskazanie do wykonania krzywej glikemicznej. 

Przeczytaj również:
Cukrzyca –  co warto o niej wiedzieć?
Cukrzyca – rodzaje, objawy, leczenie
Cukrzyca – w jaki sposób się ją leczy?

Badanie stężenia glukozy w ciąży 

Polskie Towarzystwo Diabetologiczne podkreśla konieczność wykonywania krzywej cukrowej u każdej kobiety w ciąży. Badanie powinno być wykonane zaraz po rozpoznaniu ciąży, najlepiej do 10 tygodnia ciąży. Jeśli wyniki badania są prawidłowe, na jednym teście można poprzestać.  

Przeczytaj również:
Cukrzyca w ciąży – skąd się bierze i jak sobie z nią radzić?

U kobiet w ciąży należących do grupy ryzyka zleca się je dodatkowo między 24 a 28 tygodniem ciąży. Do czynników ryzyka cukrzycy ciążowej zalicza się: 

• nadwagę i otyłość, 
• nadciśnienie tętnicze, 
• palenie papierosów, 
• wiek powyżej 35 lat, 
• PCOS (zespół policystycznych jajników), 
• cukrzycę typu 2 w wywiadzie rodzinnym, 
• cukrzycę ciążową w poprzedniej ciąży, 
• urodzenie dziecka o dużej masie ciała powyżej 4 kg. 

Krzywa cukrowa – jak przebiega badanie? 

W pierwszym etapie pobiera się krew żylną w celu oznaczenia poziomu cukru na czczo. Następnie pacjentowi podaje się roztwór glukozy (75 g w 250-300 ml wody), który musi wypić w ciągu 5 minut. Po upływie 60 minut ponownie pobiera się krew i oznacza stężenie glukozy. Ostatnie pobranie i pomiar powinny być wykonane po 120 minutach.  

Krzywa cukrowa – jak przygotować się do badania? 

Do laboratorium należy zgłosić się na czczo, tzn. co najmniej 8 godzin od spożycia ostatniego posiłku. Dzień przed badaniem najlepiej odżywiać się tak jak zwykle i nie stosować ograniczeń. Dobę przed badaniem nie powinno się spożywać alkoholu, uprawiać sportu i palić papierosów. 

Badania nie powinno wykonywać się w czasie nawet łagodnych infekcji.  

Przed badaniem warto skonsultować z lekarzem, czy istnieje konieczność odstawienia leków przyjmowanych przewlekle. 

Glukozę (w formie proszku) do badania można zakupić w każdej aptece. Sam roztwór przygotowywany jest w laboratorium bezpośrednio przed podaniem. Należy zabrać ze sobą także wodę do sporządzenia roztworu. Laboratoria polecają także cytrynę – wyciśnięta do roztworu ułatwia jego wypicie. 

Przed badaniem dozwolone jest wypicie niewielkiej ilości niegazowanej wody. 

Warto przygotować się także na dłuższą wizytę w laboratorium i zabrać ze sobą np. książkę. Pomoże to zredukować poziom stresu i zniecierpliwienia, które mogą wpłynąć na wyniki badań. 

Krzywa cukrowa – jak interpretować wyniki? 

Prawidłową tolerancję glukozy określa się na podstawie poziomu stężenia glukozy w poszczególnych pobraniach: 

• na czczo – poniżej 99 mg/dL, 
• po 60 minutach – poniżej 180 mg/dL, 
• po 120 minutach – poniżej 140 mg/dL. 

Stan przedcukrzycowy stwierdza się, gdy glikemia na czczo wynosi od 100 do 125 mg/dL, a po 120 minutach od 140 do 199 mg/dL. Jeśli stężenie glukozy przekracza 200 mg/dL w 120 minucie badania, mówi się już o cukrzycy. 

Krzywa cukrowa – ile kosztuje badanie? 

Doustny test tolerancji glukozy jest badaniem bezpłatnym, refundowanym przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Badanie można również wykonać prywatnie. Jego koszt waha się od 20 do 30 zł w zależności od laboratorium. 

Tylko w Polsce na cukrzyce chorują niemal trzy miliony osób. Cukrzyca jest zaburzeniem metabolicznym niosącym za sobą poważne konsekwencje zdrowotne. Badanie krzywej cukrowej jest tanim i prostym narzędziem do wykrywania cukrzycy typu 2. Jeśli podejrzewasz ją u siebie, skonsultuj się z lekarzem, który zleci odpowiednią diagnostykę. 

Źródła: 

• https://cukrzyca.info.pl/content/download/18932/284885/file/Zalecenia%20PTD_2020_PL.pdf – Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę- Polskie Towarzystwo Diabetologiczne (2020). 
• https://zdrowedane.nfz.gov.pl/mod/resource/view.php?id=133 – Cukrzyca w Polsce i na świecie – Narodowy Fundusz Zdrowia (2019). 
• Rembiesa-Jarosińska E., Kowalska M. Cukrzyca ciążowa–epidemiologia i możliwości kontroli czynników ryzyka. Hygeia (2019). 
• Strus A., Szepietowska B., Zonenberg A., Nikołajuk A., Górska M., Szelachowska M. Możliwości prewencji cukrzycy typu 2. Endokrynologia Polska, (2008).