Łuszczyca. Jak ją leczyć? Jakie kosmetyki wybrać?

Łuszczyca – przyczyny

Trudno określić dokładną przyczynę łuszczycy. Na pojawienie się objawów choroby mają wpływ czynniki genetyczne, immunologiczne i środowiskowe. Więcej zachorowań ma miejsce w krajach wysoko rozwiniętych. Możemy zatem przypuszczać, że nasz tryb życia i dieta mają wpływ na wystąpienie choroby.

Tzw. łuszczycę zwykłą dzielimy na dwa typy:

• pierwszy typ (dziedziczny) – daje objawy przed 40. rokiem życia (a nawet w wieku dziecięcym); cechuje się wcześniejszym występowaniem tej choroby w rodzinie; ta forma łuszczycy jest zazwyczaj odporniejsza na leczenie i nawraca częściej niż drugi typ;
• drugi typ – pierwsze symptomy pojawiają się po czterdziestce; choroba nie pojawiała się wcześniej w rodzinie.

Jeśli jedno z rodziców ma łuszczycę, istnieje 10-20% ryzyka, że dziecko także będzie ją miało. W przypadku choroby obojga rodziców ryzyko wzrasta nawet do 70%.

Poza wpływem genów wiele innych czynników zewnętrznych może wywołać lub zaostrzyć objawy tej choroby.

Zaliczamy tutaj np.:

• zakażenie drobnoustrojami (przede wszystkim paciorkowcami i gronkowcami),
• przyjmowanie niektórych leków (np. beta-blokery, lit, amiodaron, leki przeciwmalaryczne, progesteron, niesteroidowe leki przeciwzapalne),
• zaburzenia hormonalne,
• ciążę i poród,
• menopauzę,
• nadmierne spożywanie alkoholu,
• palenie papierosów,
• stres,
• nadwagę,
• niewłaściwą higienę,
• używanie nieodpowiednich kosmetyków.

Łuszczyca – rodzaje i objawy

Łuszczyca plackowata (zwykła)

Podstawowym objawem łuszczycy zwykłej są zmiany skórne w formie wykwitów. Mają one postać czerwonobrunatnych plam pokrytych białoszarą łuską.

Dodatkowo często pojawiają się:

• zaczerwienienie,
• pieczenie,
• świąd,
• pękanie skóry i jej krwawienie,
• ból.

Zmiany są spowodowane zaburzeniem procesu regeneracji naskórka. U zdrowej osoby proces ten trwa około miesiąca, a u chorych jest skrócony do 4 dni. Łuska pojawia się z powodu nadmiernego rogowacenia skóry.

Zmiany zwykle występują na:

• kolanach,
• łokciach,
• twarzy,
• plecach,
• stopach,
• dłoniach,
• paznokciach stóp i dłoni.

Łuskowate zmiany na ciele są dobrze odgraniczone od zdrowej skóry. Przy próbie ich zdrapania łuski odpadają, tworząc płatki przypominające zeskrobane kawałki świecy (objaw świecy stearynowej).

Łuszczyca skóry głowy

Często pierwszym miejscem występowania zmian jest owłosiona skóra głowy. Początkowo łuszczenie możesz pomylić z łupieżem. Później zmiany mogą objąć całą skórę. Mimo ciągłego złuszczania skóry i występowania stanu zapalnego włosy nie wypadają.

Łuszczyca drobnogrudkowa (kropelkowa)

Charakterystyczną cechą jest objaw Auspitza. Polega on na pojawieniu się kropelek krwi w wyniku uszkodzenia naczynek podskórnych po zeskrobaniu łuski. Zmiany skórne mogą mieć charakter licznych, grudkowatych wykwitów na czubku głowy, kończynach czy tułowiu. Mówimy wówczas o łuszczycy drobnogrudkowej lub kropelkowej.

Jest to najczęstsza postać łuszczycy u dzieci. Występuje zazwyczaj 2-3 tygodnie po przebyciu paciorkowcowego zakażenia gardła lub migdałków. Niekiedy zmiany są dużo bardziej rozległe i wykwity zlewają się ze sobą, tworząc kształty przypominające mapę (łuszczyca geograficzna).

Łuszczyca krostkowa

Specyficzną odmianą łuszczycy jest łuszczyca krostkowa. Znacznie różni się ona od zwykłej. Zamiast szarych łusek występują tutaj ropne krosty (niekiedy na powierzchni całego ciała) ze stanem zapalnym i przesuszoną skórą wokół. Jest to ciężka odmiana łuszczycy. Często łączy się ze złym stanem ogólnym chorego.

Łuszczyca stawów

Jest to choroba reumatologiczna, która powoduje przewlekłe zapalenia stawów i przylegających do nich struktur. Najczęściej obejmuje paliczki, stawy krzyżowo-biodrowe, nadgarstkowe i skokowe.

Powoduje ból, sztywność, ograniczenie ruchomości stawów. W niektórych przypadkach może prowadzić do trwałego kalectwa. Objawy skórne nie zawsze jej towarzyszą.

Erytrodermia łuszczycowa

Jest ciężką odmianą łuszczycy. Zmiany w tym przypadku obejmują całe ciało, czasem bez występowania nawet kawałka zdrowej skóry. Towarzyszy im ciągły świąd i ból.

Łuszczyca paznokci

Czasem jest mylona z grzybicą ze względu na podobne objawy:

• żółtobrunatne plamy na płytce paznokcia,
• poprzeczne rowki,
• zgrubienie płytki.

Łuszczyca – leczenie

Ze względu na uwarunkowanie genetyczne łuszczyca pozostaje chorobą nieuleczalną z okresami zaostrzeń i remisji. Chcąc złagodzić jej objawy, możemy stosować leczenie miejscowe, ogólne lub fototerapię.

Leczenie miejscowe

Sprawdza się u większości chorych, u których zmiany obejmują niewielką część ciała (do 25%). Ma na celu usunięcie łuski i doprowadzenie do remisji zmian skórnych.

Najczęściej najpierw stosuje się maści, kremy albo balsamy z kwasem salicylowym lub mocznikiem, które aplikuje się przez maksymalnie trzy dni w celu usunięcia łuski.

Następnie wprowadza się preparaty zapobiegające nadmiernej proliferacji naskórka, np. z cygnoliną lub dziegciem. Zazwyczaj są one źle oceniane przez pacjentów ze względu na nieprzyjemny zapach, lepkość, długość terapii i brudzenie ubrań.

Dużo lepiej tolerowane są:

• kortykosteroidy miejscowe (dipropionian betametasonu, propionian clobetazolu, pirośluzan mometazonu, propionian flutikazonu),
• pochodne witaminy D (kalcypotriol, takalcytol),
• retinoidy (tazaroten),
• inhibitory kalcyneuryny (takrolimus, pimekrolimus).

Preparaty zawierające powyższe substancje nie są jednak pozbawione działań niepożądanych. Stanowią także większe obciążenie finansowe dla pacjentów.

W przypadku leczenia miejscowego kluczowe znaczenie ma regularność i ścisłe stosowanie się do zaleceń lekarskich. Jest rekomendowane w leczeniu łagodnych i umiarkowanych postaci łuszczycy skóry ciała oraz owłosionej skóry głowy. W tych przypadkach zazwyczaj przynosi dobre efekty.

Gorzej przebiega leczenie paznokci. Skuteczność jest dużo mniej zadowalająca. Stosuje się tu silne kortykosteroidy w opatrunku okluzyjnym na noc lub połączenie betametazonu z kwasem salicylowym.

Leczenie ogólne

Wskazaniem do wdrożenia leczenia ogólnego są przede wszystkim:

• zajęcie zmianami łuszczycowymi powyżej 25% powierzchni ciała,
• oporność na leczenie miejscowe,
• zły stan psychiczny chorego.

Tego typu terapii wymaga także postać krostkowa, stawowa i erytrodermia łuszczycowa. 

Najczęściej wybierane substancje lecznicze to:

• metotreksat – cytostatyk stosowany głównie w odmianie stawowej i erytrodermii łuszczycowej; może uszkadzać nerki, wątrobę i prowadzić do aplazji szpiku;
• retinoidy – etretinat i acytrecyna; normalizują proliferację komórek naskórka i ograniczają stan zapalny; wskazane w postaci krostkowej i niekiedy w erytrodermii; działają teratogennie, dlatego konieczne jest stosowanie skutecznej antykoncepcji; pacjenci najczęściej skarżą się na suchość błon śluzowych;
• cyklosporyna A – lek immunosupresyjny; jest skuteczny we wszystkich postaciach łuszczycy, jednak ze względu na ryzyko uszkodzenia nerek jest rekomendowany w trudnych przypadkach choroby;
• leki biologiczne – przeznaczone dla pacjentów z najcięższymi postaciami łuszczycy, u których nie pomogło standardowe leczenie; są to rekombinowane ludzkie cytokiny, przeciwciała monoklonalne (adalimumab, infliksimab, ustekinumab, golimumab) lub białka fuzyjne (etanercept); tego typu preparaty mogą wywołać redukcję zmian o 75%, a nawet całkowitą remisję choroby; to najnowocześniejsze leki; są uznawane za wyjątkowo bezpieczne (pacjenci najczęściej zgłaszają zaburzenia żołądkowo-jelitowe, bóle i zawroty głowy, objawy grypopodobne);
• antybiotyki – głównie pochodne penicyliny; nie leczą bezpośrednio łuszczycy; stosowane w przypadkach, gdy choroba wiąże się z infekcją.

Fototerapia

Stosuje się ją pomocniczo. Wykorzystuje promieniowanie UVB o ściśle określonej długości fal emitowane przez specjalne lampy. Fotochemioterapia (inaczej PUVA) polega z kolei na naświetlaniu promieniowaniem UVA po podaniu związku fotouczulającego (psolarenu).  

Korzystne działanie ma także psychoterapia, szczególnie u osób z ciężkim przebiegiem choroby i mających problemy z jej akceptacją.

Łuszczyca – jak jeszcze można złagodzić objawy choroby?

Aby złagodzić objawy łuszczycy, unikaj czynników wyzwalających i nasilających jej objawy.

Zaliczamy do nich:

• stres,
• papierosy,
• alkohol.

Zwróć także uwagę na jakość spożywanych posiłków. Najlepiej sprawdzi się dieta śródziemnomorska lub inna oparta na świeżych warzywach i owocach. Te produkty są bogatym źródłem antyoksydantów. Ich zadaniem jest regulowanie procesów zapalnych.

Porozmawiaj także z lekarzem prowadzącym na temat suplementacji witaminy D i nienasyconych kwasów tłuszczowych.

Bardzo istotny jest również dobór odpowiednich produktów do mycia i pielęgnacji ciała.

Mycie ciała 

Oprócz stosowania leków czy maści zaleconych przez lekarza, podczas leczenia łuszczycy ważna jest codzienna pielęgnacja skóry. Stosowanie odpowiednich kosmetyków przyczynia się do szybszej regeneracji naskórka, złagodzenia stanu zapalnego oraz ograniczenia świądu skóry. Aby efekty pielęgnacji były widoczne, pamiętaj o regularności.

W składach kosmetyków szukaj substancji o działaniu: 

• złuszczającym – mocznik, kwas salicylowy; 
• hamującym podziały komórkowe – dziegieć; 
• nawilżającym – parafina, skwalan, masło shea; 
• odbudowującym barierę lipidową – ceramidy, kwas linolowy, olej z nasion ogórecznika, prebiotyki; 
• łagodzącym podrażnienia – alantoina, pantenol, betaina; 
• antybakteryjnym – siarka, ichtiol. 

W pielęgnacji skóry z łuszczycą ważne jest złuszczanie zrogowaciałych łusek i odpowiednie oczyszczenie. Tak przygotowana skóra lepiej przyjmie substancje aktywne o działaniu regenerującym i nawilżającym. 

Mediket Versi, żel do mycia ciała i głowy 

Żel do mycia może być stosowany do pielęgnacji skóry z łuszczycą, łojotokiem czy łupieżem pstrym. Zawiera substancje aktywne, takie jak ichtiol jasny, octopirox i klimbazol, które hamują rozwój drożdżaków odpowiedzialnych za rozwój problemów skórnych. Żel działa kojąco na skórę, redukuje świąd i rozjaśnia przebarwienia. Może być stosowany przez osoby dorosłe i dzieci od 10. roku życia.  

Blue Cap, żel pod prysznic 

W składzie żelu znajdziemy pirokton olaminy, który działa przeciwbakteryjnie, przeciwgrzybiczo oraz ogranicza stan zapalny i świąd. Dodatkowo ceramidy i cholesterol zawarte w żelu przyspieszają regenerację skóry i dogłębnie ją nawilżają. Delikatne substancje powierzchniowo czynne oczyszczają i ułatwiają usuwanie złuszczonej skóry. Żel hamuje proces namnażania się komórek skóry. Może być stosowany przez osoby dorosłe i dzieci od 2. roku życia.  

Cztery Szpaki, mydło w kostce na problemy skórne, dziegieć 

Mydło w kostce przeznaczone jest do mycia skóry z problemami takimi jak łuszczyca, łupież czy egzema. W jego składzie znajdziemy dziegieć brzozowy, który działa odkażająco, przeciwświądowo, przeciwgrzybiczo. Poza dziegciem w mydle znajdziemy olej kokosowy, masło shea, oliwę z oliwek i olej rycynowy, które nawilżają, wygładzają skórę i zapobiegają utracie wody. 

Szampony na łuszczycę 

Łuszczyca może też powodować powstawanie bolesnych i swędzących zmian na skórze głowy. Wybierz odpowiedni szampon bez silnych detergentów.

Healpsorin, szampon do pielęgnacji skóry głowy ze zmianami łuszczycowymi 

Szampon ma właściwości mikrozłuszczające, co pozwala na dokładne oczyszczenie skóry głowy. Już od pierwszego użycia redukuje uczucie świądu i łuszczenie. Dzięki dodatkowi naturalnych olejów odżywia skalp. Szampon stosuj co najmniej 2 razy w tygodniu.  

Psorisel, szampon na łuszczycę skóry głowy 

W szamponie znajdziemy substancje aktywne, które pomagają w usunięciu łuszczącej się skóry głowy, bez naruszenia bariery hydrolipidowej skóry. Dodatek dziegciu brzozowego hamuje podziały komórek skóry, co ogranicza zbyt szybkie złuszczanie. Ekstrakty z wierzbówki i wierzby hamują namnażanie bakterii i łagodzą stany zapalne. Szampon można używać do każdego mycia włosów. 

CutisHelp LS, szampon konopny 

Szampon ma łagodne działanie oczyszczające, które wygładza skórę z łuszczycą. Siarka i olej konopny przywracają równowagę skórze głowy, a witamina E odżywia skórę i działa antyoksydacyjnie. Szampon może być używany do codziennego mycia głowy i włosów.  

Pielęgnacja 

Przy łuszczycy, tak jak przy egzemie czy AZS, powszechnie stosowane są emolienty. W przypadku łuszczycy cenione są ich właściwości okluzyjne, czyli chroniące przed ucieczką wody z naskórka. Niedostatecznie nawodniona skóra jest bardziej skłonna do pęknięć i łuszczenia.  

W emolientach szukaj składników takich jak: 

• oliwa z oliwek, 
• olej z wiesiołka, 
• olej konopny, 
• masło kakaowe, 
• masło shea, 
• lanolina, 
• stearynian glicerolu, 
• alkohol cetylowy, 
• parafina, 
• wazelina. 

Cutis Ł, maść konopna 20% + CBD 

Olej konopny i CBD w maści łatwo wnikają do głębszych warstw naskórka, dzięki czemu dogłębnie nawilżają. Redukują napięcie skóry i świąd, przyczyniają się do odbudowy bariery lipidowej. Regularnie stosowana maść zapobiega nadmiernej utracie wody ze skóry i zmniejsza zaczerwienienia towarzyszące łuszczycy.  

La Roche-Posay Lipikar Baume AP+M, balsam do ciała 

Balsam do ciała przeznaczony jest do pielęgnacji skóry bardzo suchej, swędzącej, ze skłonnością do atopii. Masło shea zawarte w jego składzie odbudowuje warstwę lipidową naskórka, niacynamid działa przeciwzapalnie i redukuje uczucie swędzenia. W balsamie znajduje się kompleks składników aktywnych, które przywracają równowagę mikrobiomu skóry.  

Allergika Lipolotio Sensitive, balsam natłuszczający do ciała 

Balsam do ciała ma formułę emulsji. Po nałożeniu pozostawia film ochronny, który zapobiega utracie wody ze skóry. Balsam zawiera glicerynę, która wiąże cząsteczki wody w komórkach, likwiduje uczucie swędzenia i zaczerwienienia. Bisabolol i witamina E wyciszają stany zapalne i wspierają regenerację naskórka. 

Przeczytaj również:
Łuszczyca u dzieci. Przyczyny, objawy, leczenie