Choroby skóry – które z nich są najczęstsze?

Choroby skóry – przyczyny 

Znane są liczne czynniki, które mają związek z rozwojem chorób powierzchownej warstwy skóry, jej głębszymi warstwami, a także tzw. przydatkami, do których zaliczamy włosy, paznokcie oraz gruczoły potowe i łojowe. 

Wśród przyczyn dermatoz wymienić możemy zarówno drobnoustroje chorobotwórcze (wirusy, bakterie, grzyby i pasożyty), reakcje alergiczne oraz zaburzenia immunologiczne, jak i czynniki genetyczne, hormonalne i fizyczne (np. promieniowanie UV obecne w świetle słonecznym).

Pomimo długiej listy czynników leżących u podstaw chorób dermatologicznych, etiologia wielu z nich nadal pozostaje niewyjaśniona [1]. 

Rodzaje chorób skóry 

Uwzględniając etiologię rozwoju dermatoz, wyróżniamy następujące choroby: 

• bakteryjne (np. zapalenie mieszków włosowych, róża, liszajec zakaźny) oraz gruźlicze (powodowane przez prątki); 
• grzybicze, wśród których najbardziej powszechna jest grzybica stóp; 
• pasożytnicze (wszawica, świerzb); 
• wirusowe (brodawki powodowane przez wirusa HPV, mięczak zakaźny, opryszczka); 
• alergiczne (wyprysk kontaktowy, pokrzywka, atopowe zapalenie skóry); 
• fotodermatozy, czyli choroby skóry związane z działaniem promieniowania UV (wielopostaciowe osutki świetlne, odczyny fototoksyczne oraz fotoalergiczne); 
• związane z innymi czynnikami fizycznymi, czyli powstające odpowiednio pod wpływem niskiej i wysokiej temperatury odmrożenia oraz oparzenia; 
• autoimmunologiczne (łuszczyca, pęcherzyca); 
• choroby tkanki łącznej (toczeń rumieniowaty układowy, twardzina, zespół antyfosfolipidowy, zapalenie skórno-mięśniowe); 
• choroby związane z nadmierną aktywnością gruczołów łojowych (łupież, trądzik); 
• nowotwory i stany przedrakowe (rogowacenie słoneczne, rak podstawnokomórkowy i kolczystokomórkowy, czerniak); 
• genetyczne (skóra pergaminowa, rybia łuska, choroba Dariera) [2]. 

Choroby skóry – objawy 

Podstawowym objawem dermatoz są zmiany skórne zwane wykwitami. Wyróżniamy wykwity pierwotne, czyli powstające jako pierwsze w przebiegu choroby oraz rozwijające się na ich podłożu wykwity wtórne. 

Do pierwotnych zmian skórnych zaliczamy: 

• plamę, czyli niewypukłą zmianę zabarwienia skóry, 
• grudkę, która jest mała i wypukła oraz większy od niej guzek i guz, 
• pęcherzyk lub pęcherz wypełniony płynem, 
• krostę, w której obecna jest ropa. 

Do wykwitów wtórnych należą natomiast: 

• łuska, czyli sucha warstwa rogowa skóry zwykle oddzielająca się od niej; 
• strup rozwijający się w wyniku przyschnięcia (np. zmiany ropnej lub krwistej); 
• otarcie; 
• nadżerka, czyli powierzchowny ubytek naskórka, który goi się bez pozostawienia śladu oraz głębsze uszkodzenie – owrzodzenie, którego powikłaniem jest blizna; 
• pękniecie i rozpadlina, które mają podłużny kształt i sięgają głębokich warstw skóry; 
• blizny powstające w wyniku procesów naprawczych w obrębie skóry. 

Zdarza się, że zmianom skórnym towarzyszą dodatkowe dolegliwości – ból, pieczenie, swędzenie oraz objawy ogólne, np. gorączka i złe samopoczucie [2]. 

Najczęstsze choroby skóry 

Do najbardziej powszechnych dermatoz należą: 

• wyprysk,  
• trądzik, 
• grzybica, 
• łuszczyca [3]. 

W przebiegu wyprysku mamy do czynienia z rozwojem grudek, pęcherzyków oraz rumieniowych zmian skórnych po kontakcie ze specyficznym czynnikiem. Najczęściej występującą odmianą wyprysku jest kontaktowe zapalenie skóry, które może być wywoływane m.in. przez składniki kosmetyków, nikiel obecny w biżuterii, leki czy barwniki. U podłoża tej jednostki chorobowej leżą: reakcje alergiczne, fotoalergiczne i fototoksyczne oraz narażenie zawodowe na niektóre substancje. Wyprysk kontaktowy może także rozwinąć się w wyniku podrażnienia [2, 4]. 

Trądzik występuje najczęściej u młodych osób, jednak może pojawić się w każdym wieku. Zaskórniki, grudki, krosty i guzki pojawiające się na twarzy oraz tułowiu to charakterystyczne objawy tej choroby dermatologicznej [2, 5]. 

Grzybica należy do chorób zakaźnych i może obejmować nie tylko skórę, ale także błony śluzowe, włosy i paznokcie. Szczególnie narażone na rozwój grzybicy są osoby: 

• z obniżoną odpornością,  
• zakażone wirusem HIV,  
• przyjmujące przez dłuższy czas antybiotyki lub sterydy,  
• chorujące na cukrzycę lub nowotwory. 

Objawy grzybicy różnią się u poszczególnych osób i należą do nich m.in.: 

• guzy zapalne, 
• złuszczanie się skóry, 
• grudki, 
• krosty, 
• zaczerwienienie,  
• zgrubienie, zmiana zabarwienia i łamliwość paznokci,  
• biały nalot na błonach śluzowych (np. w jamie ustnej), 
• świąd [6]. 

Łuszczyca jest przewlekłą niezakaźną chorobą rozwijającą się typowo w okolicy łokci i kolan oraz na owłosionej skórze głowy. Czerwona grudka i blaszka łuszczycowa (łuska) to specyficzne wykwity występujące w przebiegu tego schorzenia. Zmianom tym najczęściej towarzyszy uporczywy świąd. U niektórych pacjentów poza skórą zajęte są paznokcie i stawy [7]. 

Rozpoznanie chorób skóry 

Niezwykle istotny element w diagnostyce i rozpoznawaniu chorób dermatologicznych stanowi rozmowa z pacjentem na temat występujących u niego zmian skórnych, podczas której lekarz dowiaduje się szczegółów dotyczących ich lokalizacji, rodzaju, rozwoju i towarzyszących dolegliwości. Poza tym istotny jest wywiad rodzinny oraz informacja na temat stosowanych przez chorego leków i suplementów diety.  

Podczas wizyty dermatolog bada nie tylko zmienioną procesem chorobowym skórę, ale całego pacjenta wraz z oceną błon śluzowych, włosów i paznokci.  

W przypadku podejrzenia konkretnej choroby, lekarz może zadecydować o wykonaniu badań dodatkowych, do których należą: 

• badanie histopatologiczne wycinka skóry; 
• posiewy mikrobiologiczne w celu wykrycia drobnoustrojów odpowiedzialnych za chorobę; 
• badanie tzw. lampą Wooda, które polega na ocenie skóry pod specjalnym urządzeniem emitującym promieniowanie UV i jest używane w diagnostyce zakażeń grzybiczych; 
• skórne testy płatkowe pomocne w przypadku alergii; 
• badanie znamion barwnikowych przy użyciu dermatoskopu, którego celem jest określenie konieczności ich wycięcia [2, 8]. 

Choroby skóry – leczenie 

W terapii chorób dermatologicznych stosuje się zarówno leki miejscowe, jak i te o działaniu ogólnoustrojowym.  

Do najczęściej stosowanych leków należą: 

• sterydy, 
• leki immunosupresyjne (np. takrolimus czy azatiopryna),
• pochodne witaminy A (czyli retinoidy), 
• antybiotyki, 
• leki przeciwgrzybicze, 
• leki przeciwhistaminowe (przeciwalergiczne), 
• leki biologiczne. 

W przypadku niektórych dermatoz konieczne jest także leczenie chirurgiczne, zamrażanie zmian skórnych oraz fototerapia, czyli naświetlanie zmienionych chorobowo miejsc specjalnie przygotowanym promieniowaniem UV [8]. 

Choroby dermatologiczne stanowią grupę nierzadko pojawiających się schorzeń u osób dorosłych oraz dzieci. Znane są liczne czynniki stanowiące przyczynę powstania tych jednostek chorobowych, a podstawowe objawy wskazujące na ich rozwój to zmiany skórne zwane wykwitami.

Przeczytaj również:
Egzema – przyczyny, objawy, leczenie