Mesalazyna – kiedy się ją stosuje?
Mesalazyna (5-ASA, kwas 5-aminosalicylowy) to pochodna kwasu salicylowego, zaliczana do niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Ten organiczny związek chemiczny jest powszechnie stosowany w leczeniu wrzodziejącego zapalenia jelit (WZJG, colitis ulcerosa) czy chorobie Leśniewskiego-Crohna.
Powyższe choroby są charakteryzowane jako przewlekłe zapalenia błony śluzowej jelita grubego lub odbytu (wrzodziejące zapalenie jelit) lub jako zmiany zapalne obejmujące ściany narządu oraz cały przewód pokarmowy (choroba Leśniewskiego-Crohna – ChL-C). W przypadku ChL-C przewlekły stan zapalny obejmuje jelito cienkie oraz początkowy odcinek jelita grubego. Obie choroby nie mają jasnej etiologii, dlatego są klasyfikowane jako nieswoiste zapalenia jelit. Stan zapalny jest spowodowany upośledzeniem aktywności układu immunologicznego. Dochodzi do powstania mediatorów stanu zapalnego, np.: prostaglandyn, leukotrienów.
Mechanizmem działania mesalazyny jest hamowanie aktywności cyklooksygenaz i lipooksygenaz, które są odpowiedzialne za udział w syntezie prostaglandyn i leukotrienów. Mesalazyna hamuje zatem powstawanie mediatorów stanu zapalnego, powodując tym samym jego remisję. Substancja ta przyczynia się także do ograniczania szkodliwego działania wolnych rodników, które są szczególnie niebezpieczne dla komórek.
Mesalazyna a sulfasalazyna
Mesalazyna to aktywny metabolit sulfasalazyny. Po jej przetworzeniu w naszym organizmie z sulfasalazyny powstaje mesalazyna. Obie substancje wykazują takie samo działanie.
Mesalazyna – przeciwwskazania
Przeciwwskazaniami do zażywania mesalazyny są:
- nadwrażliwość na substancję czynną,
- uczulenie na salicylany,
- ciężkie zaburzenia czynność wątroby, nerek,
- skaza krwotoczna,
- wrzody żołądka, dwunastnicy,
- wiek – nie należy stosować jej u dzieci do 6 roku życia.
U kobiet w ciąży i karmiących piersią mesalazyna może być stosowana w momencie, kiedy korzyści dla matki będą przewyższały powstałe ryzyko dla płodu. Mesalazyna przenika przez łożysko do płodu, jednak nie ma jednoznacznych badań oceniających szkodliwość tego związku na płód. Badania na zwierzętach nie dowodzą teratogennego działania na płód.
Mesalazyna – interakcje
Mesalazyna może wchodzić w szereg interakcji, np. nasilać działanie:
- leków przeciwzakrzepowych (np. warfaryny),
- leków przeciwcukrzycowych z grupy sulfonylomocznika (np. glimepirydu),
- glikokortykosteroidów i ich działań niepożądanych na przewód pokarmowy.
Może także osłabiać działanie:
- furosemidu,
- spironolaktonu,
- ryfampicyny.
Równoczesne stosowanie mesalazyny i metotreksatu może powodować zwiększoną toksyczność drugiego związku.
Mesalazyna a alkohol
Interakcje mesalazyny z alkoholem jako niezgodność farmaceutyczna są nieznane. Obecnie nie ma jakichkolwiek informacji mówiących o jej połączeniu z alkoholem.
Mesalazyna – skutki uboczne
Przyjmowanie mesalazyny może powodować szereg działań niepożądanych, takich jak:
Powyższe działania występują dość często (u ok. 3% badanych).
Mesalazyna jest substancją leczniczą dostępną jedynie na receptę. Występuje w postaci czopków, wlewek doodbytniczych, tabletek lub granulatu o przedłużonym uwalnianiu. W leczeniu wrzodziejącego zapalenia jelit czy ChL-C stosuje się duże dawki mesalazyny (nawet do 3-4 g w przypadku ostrych rzutów).
