Na co działa skrzyp polny?

Skrzyp polny – co to jest?

Skrzyp polny (Equisetum arvense L.) to gatunek wieloletni, należący do rodziny skrzypowatych. Można go spotkać w stanie naturalnym na całym świecie. Pęd płonny (letni) jest zielony, rozgałęziony i wyglądem przypomina nieco choinkę. Liście są drobne, zebrane w okółki. Ze względu na dużą zawartość krzemionki w liściach i zielu po zgnieceniu rośliny słyszymy charakterystyczne skrzypienie. Pęd zarodnionośny (wiosenny) jest brunatny, brązowy i nierozgałęziony. Na szczycie pędu znajduje się kłos zarodnionośny, który obumiera po dojrzeniu zarodników. 

Surowiec farmaceutyczny stanowi pęd płonny, zbierany od czerwca do września, który następnie suszy się w temperaturze ok. 60°C. Surowiec nie powinien zawierać zanieczyszczeń w postaci ziela innych gatunków skrzypu: skrzypu błotnego czy olbrzymiego. Powyższe gatunki zawierają toksyczne alkaloidy: palustrynę i nikotynę. 

Skrzyp polny jest bogaty w:

• flawonoidy (0,3-1%), 
• flawonole (glikozydy kwercetyny, izokwercytrynę, ekwizetrynę),
• związki mineralne (15-20%) – około 60% związków mineralnych stanowi kwas krzemowy, lecz jedynie 10% tego kwasu występuje w postaci rozpuszczalnej,
• sole potasu, magnezu oraz glinu,
• kwasy organiczne (polienowy, askorbowy), 
• kwasy fenolowe (np. chlorogenowy, estry kwasu kawowego), 
• fitosterole,
• alkaloidy w śladowych ilościach (nikotyna),
• węglowodany (glukoza, fruktoza, sacharoza, laktoza, mannitol, inozytol). 

Skrzyp polny – zastosowanie

Dzięki obecności flawonoidów i pochodnych kwasu kawowego skrzyp charakteryzuje się umiarkowanym działaniem moczopędnym. Polega to na zwiększeniu ilości wody wydalanej z organizmu, bez jednoczesnego wpływu na gospodarkę elektrolitową. Skrzyp działa także rozkurczowo (spazmolitycznie). 

Wewnętrznie ziele skrzypu jest stosowane jako środek moczopędny przy występującym zakażeniu bakteryjnym i stanach zapalnych dróg moczowych, pęcherza moczowego, a także w kamicy nerkowej. Znajduje również zastosowanie w schorzeniach reumatycznych czy obrzękach towarzyszących urazom. Zewnętrznie ziele skrzypu może być wykorzystane do płukania jamy ustnej i gardła, przygotowywania okładów czy przemywania ran. Wykazuje właściwości przeciwzapalne i przyspieszające gojenie ran. 

Niegdyś ziele skrzypu było stosowane w tradycyjnym leczeniu chorób płuc – głównie gruźlicy. Może być również stosowane jako lek przeciwkrwotoczny w nadmiernych krwawieniach menstruacyjnych, niewielkich krwawieniach z nosa czy narządów wewnętrznych (np. w przewodzie pokarmowym, płucach).

Krzemionka, zawarta w zielu skrzypu, ulega resorpcji w przewodzie pokarmowym. Ma to dobroczynny wpływ na przemianę materii (wzmocnienie, regulacja), stan narządów wewnętrznych oraz kości. Krzemionka wpływa również na naczynia krwionośne, zmniejszając ich kruchość, przez co te nie pękają. 

Skrzyp polny na włosy

Skrzyp przyczynia się do ograniczenia ilości wypadających włosów, zmniejszenia łamliwości paznokci czy też poprawy stanu skóry. Dzięki tym właściwościom ziele skrzypu wykorzystuje się w przemyśle kosmetycznym. Wyciągi z niego możemy spotkać w wielu kosmetykach, np. szamponach, kremach, tonikach czy płynach do kąpieli. 

Skrzyp polny – przeciwwskazania

Stosowanie skrzypu jako surowca moczopędnego jest przeciwwskazane w obrzękach, wynikających z upośledzenia czynności nerek lub serca. 

Skrzyp polny – jak parzyć? 

Wysuszone ziele skrzypu umieszczamy w kubku. Następnie zalewamy gorącą, lecz nie wrzącą wodą i trzymamy pod przykryciem ok. 15 minut. Napar możemy odcedzić z ziela skrzypu. Osoby preferujące szybsze rozwiązania mogą sięgnąć po fixy (herbatki ekspresowe) dostępne w aptekach, zawierające ziele skrzypu. 

Od wieków natura stanowi źródło inspiracji do tworzenia leków, metod leczenia czy sposobów na poprawę naszego samopoczucia i stanu zdrowia. Przykładem takiego zastosowania natury w praktyce jest skrzyp polny – roślina o wielu cennych właściwościach. Warto po nią sięgnąć nie tylko przy problemach zdrowotnych, ale również, gdy chcemy zadbać o swoją cerę, włosy i paznokcie.