Oksytocyna. Hormon miłości?

Oksytocyna – co to jest? 

Oksytocyna to neurohormon wydzielany przez podwzgórze, ale magazynowany i uwalniany przez tylny płat przysadki mózgowej. Hormon ten przez wiele lat był uważany za regulator zachowań reprodukcyjnych, okołoporodowych i macierzyńskich. Obecnie wiemy, że oksytocyna ma znacznie szersze znaczenie i odgrywa kluczową rolę w zachowaniach prospołecznych.  

Bierze udział w: 

• procesach poznawania społecznego, 
• regulacji poziomu odczuwanego lęku i stresu, 
• regulacji zachowań agresywnych, 
• reakcji żałoby, 
• budowaniu przywiązania do miejsc, 
• formułowaniu wspomnień.  

Badania wskazują, że oksytocyna bierze udział nie tylko w podtrzymaniu więzi między rodzicem a dzieckiem, ale także jest kluczowa w relacjach romantycznych. Oksytocyna wydziela się podczas kontaktu z partnerem, w trakcie delikatnego dotykania, głaskania, a także orgazmu. Jej wydzielanie daje poczucie odprężenia, poprawia samopoczucie.  

Oksytocyna jest hormonem, który sprawia, że stajemy się bardziej empatyczni, lepiej współpracujemy, mamy większe zaufanie do innych osób.  

Kiedy wydziela się oksytocyna? 

Oksytocyna jest hormonem, który w organizmie wydziela się w odpowiedzi na miłe, przyjemne doświadczenia, np. gdy myślimy o kimś, kogo kochamy, rozmawiamy z nim lub słyszymy go.  

Kiedyś istniało przekonanie, że oksytocyna wydziela się tylko podczas interakcji matki z dzieckiem, ale wiemy, że pojawia się w organizmie także podczas kontaktu z dorosłymi osobami czy nawet zwierzętami.  

Największa ilość oksytocyny wydziela się podczas porodu, karmienia piersią i w trakcie stosunku seksualnego.  

Oksytocyna a poród 

Najbardziej znaną funkcją oksytocyny jest jej kluczowy udział w prawidłowym przebiegu porodu. Podrażnienie receptorów w szyjce macicy oraz jej rozciąganie w czasie akcji porodowej, powoduje wyrzut dużej ilości oksytocyny. W efekcie pojawiają się silne skurcze macicy, co z kolei wpływa na długość porodu.  

Podobny mechanizm zauważono podczas seksu. Mięśnie macicy i jajowodów kurczą się pod wpływem wydzielanej oksytocyny, ułatwiając przemieszczanie się plemników do jajowodu, gdzie dochodzi do zapłodnienia komórki jajowej. Tym samym oksytocyna jest bardzo istotna już podczas poczęcia. 

Jeśli poród nie przebiega prawidłowo i istnieje zagrożenie dla życia dziecka i matki, lekarz może zdecydować o podaniu syntetycznej oksytocyny. Nasila ona skurcze macicy i przyspiesza akcję porodową.  

Wskazaniami do podania oksytocyny są: 

• ciąża po terminie, 
• przedwczesne pęknięcie błon płodowych, 
• podejrzenie dużej masy płodu, 
• ciąża powikłana nadciśnieniem tętniczym, cukrzycą lub cholestazą. 

Po porodzie oksytocyna wydziela się podczas kontaktu ciało do ciała matki i dziecka. Karmienie piersią także stymuluje wydzielanie tego hormonu. Dzięki temu matka staje się spokojniejsza, bardziej rozluźniona, zostają uruchomione instynkty opiekuńcze względem noworodka. Wydzielana oksytocyna wywołuje lekkie działanie nasenne, dzięki czemu matka odczuwa potrzebę odpoczynku i szybciej regeneruje się po porodzie.  

Oksytocyna u mężczyzn 

Chociaż oksytocyna jest głównie kojarzona z układem hormonalnym kobiet, jest wydzielana także u mężczyzn. Jej działanie nie jest jednak tak silne. Według badań oksytocyna ma związek z prawidłowym funkcjonowaniem układu rozrodczego oraz tworzeniem więzi ojcowskich. Oksytocyna bierze też udział w wywołaniu i utrzymaniu erekcji.  

Oksytocyna – inne zastosowania 

Badania nad oksytocyną i jej wpływem na organizm wskazują, że bierze ona udział w wielu procesach. Wpływa na wydzielanie neurotransmiterów, pobudza wzrost i procesy zdrowienia organizmu, obniża wrażliwość na ból i produkcję kortyzolu.  

Podawanie oksytocyny w formie leku może przyspieszyć procesy uczenia się i gojenia ran. Uważa się, że oksytocyna ma działanie przeciwdepresyjne, a także może łagodzić objawy chorób takich jak schizofrenia czy zespół Aspergera.