Poparzenie meduzą. Pierwsza pomoc

Gdzie występują meduzy?

Osoby podróżujące do takich państw, jak: Grecja, Chorwacja, Hiszpania, Tunezja, Maroko czy Australia, powinny zachować szczególną ostrożność, wchodząc do wody. W tych obszarach meduzy występują bardzo często, a konsekwencje poparzenia mogą być dotkliwe.

W Polsce poparzenie meduzą jest raczej niespotykane. W naszym morzu w okresie letnim możemy spotkać nieszkodliwe chełbie modre. W okresie jesienno-zimowym możemy jednak natrafić na inną meduzę. Bełtwa festonowa, bo o niej mowa, może dotkliwie poparzyć człowieka. Warto zaznaczyć, że wszystkie meduzy parzą, jednak siła ich jadu może być zróżnicowana, a czasem wręcz nieodczuwalna dla człowieka. 

Poparzenie meduzą – co zrobić?

Do poparzenia dochodzi poprzez kontakt skóry człowieka z parzydełkiem meduzy. W kontakcie z ciałem meduza wystrzeliwuje długą „nitkę”, zakończoną małym harpunem z kilkoma milionami parzydełek. Poprzez parzydełko meduza przekazuje jad do ciała ofiary. Poparzenie meduzą wywołuje przeszywający ból, przypominający chłostanie pokrzywami lub użądlenie przez rój pszczół.

Poparzenie meduzą może powodować silną reakcję alergiczną. Jeżeli podczas wypoczynku nad wodą poparzy Cię meduza, natychmiast zgłoś się do ratownika lub punktu pomocy medycznej. Jeśli czułki meduzy wciąż są przyssane do Twojej skóry, spróbuj je usunąć.

Nie usuwaj czułek meduzy bezpośrednio gołą ręką. Wykorzystaj do tego pęsetę lub zawiń rękę w ręcznik lub ubranie. Dzięki temu unikniesz rozprzestrzenienia poparzenia.

Jeśli na plaży nie ma nikogo wykwalifikowanego, możesz zasypać poparzone miejsce piaskiem, a po kilku minutach opłukać je wodą morską. Pamiętaj, aby nie używać słodkiej wody, gdyż może ona nasilić poparzenie i pieczenie. W łagodzeniu objawów poparzenia sprawdzi się również 4 lub 6% kwas octowy (ocet kuchenny). Można nim posmarować ranę, co uniemożliwi dalsze wnikanie toksyn do skóry. Aby uśmierzyć ból, obniżyć gorączkę oraz opanować dreszcze, możesz zastosować leki przeciwbólowe, np. paracetamol lub ibuprofen.

Możesz również zażyć leki antyhistaminowe (stosowane w terapii chorób alergicznych), które złagodzą pieczenie. Przeciwzapalnie i przeciwobrzękowo zadziała krem z hydrokortyzonem. Wcieraj go w skórę 2-3 razy dziennie. Jest on przeznaczony dla osób dorosłych i dzieci powyżej 12. roku życia. U młodszych dzieci nie należy stosować leku bez wskazania lekarza.

Czego nie robić po poparzeniu meduzą?

• Nie dotykaj oparzonego miejsca gołą ręką. Prowadzi to do rozprowadzenia jadu po całej powierzchni ciała.
• Nie wykonuj gwałtownych ruchów. Również w ten sposób jad jest rozprowadzany po organizmie.
• Nie przemywaj rany słodką wodą ani spirytusem, nie przykładaj lodu. Uaktywnia to parzydełka i powoduje nasilenie poparzenia oraz zatrucie organizmu.
• Nie polewaj poparzonego miejsca moczem. Nasili to pieczenie i zwiększy toksyczność jadu.

Po ostrym poparzeniu meduzą mogą pojawić się dodatkowe i niebezpieczne dolegliwości. Jeśli doszło do wstrząsu anafilaktycznego, czyli do ostrej reakcji alergicznej, niezwłocznie wezwij pogotowie ratunkowe (numer 112 obowiązuje na terenie całej Unii Europejskiej). Gdy osoba poszkodowana przestanie oddychać, rozpocznij akcję reanimacyjną i kontynuuj ją aż do przybycia służb ratunkowych.

Jeśli doszło do poparzenia meduzą u dziecka, udaj się na konsultację do lekarza, by nie wystąpiły powikłania.

Jak uniknąć poparzenia meduzą?

Zawsze zwracaj uwagę, po czym stąpasz w wodzie i wypatruj, czy w pobliżu nie ma pływającej meduzy. Pomocne będą środki odstraszające meduzy, dostępne w lokalnej aptece lub w sklepach ze sprzętem do nurkowania. Dodatkową ochronę zapewni również kombinezon (pianka do wody). Jest on polecany szczególnie osobom nurkującym i pływającym z maską. Praktyczne są również plastikowe lub piankowe buty do wody, które osłonią stopy przed parzydełkami meduzy. Bardzo często w pobliżu plaż, gdzie występuje największa aktywność meduz, widnieją fioletowe flagi informujące o dużym zagrożeniu poparzeniem. W takiej sytuacji nie ignoruj ostrzeżeń i nie wchodź do wody.

Wiele gatunków meduz może przypominać swoim wyglądem plastikową torbę dryfującą w wodzie. Nie dotykaj ich!

Pamiętaj również, aby nie dotykać meduz, które zostały wyrzucone na brzeg. Nawet jeśli meduza jest martwa, jej komórki trujące mogą nadal powodować poparzenia.