Porost islandzki. Jakie są jego właściwości?

Porost islandzki – co to jest?

Porost islandzki, czyli właściwie płucnica islandzka (Cetraria islandica), to gatunek porostu należący do grupy organizmów symbiotycznych, które powstają w wyniku współdziałania grzybów i glonów. Mimo że często mylony jest z mchem, porost islandzki to zupełnie inna forma życia. Bardziej odporna, wytrzymała i przystosowana do trudnych warunków środowiskowych. Występuje głównie w chłodniejszych rejonach Europy, Azji i Ameryki Północnej.

Porost islandzki przybiera formę rozgałęzionych plech w odcieniu zielonkawym, brązowym lub szaro-zielonym. Rośnie bardzo wolno, ale potrafi przetrwać ekstremalne temperatury, silne wiatry i długotrwałe okresy suszy. W naturze najczęściej można go znaleźć na jałowych glebach, skałach i w borach iglastych, zwłaszcza w regionach o czystym powietrzu, co czyni go również wskaźnikiem niskiego poziomu zanieczyszczeń środowiskowych.

W przeszłości porost islandzki był wykorzystywany nie tylko jako roślina lecznicza, ale również jako pożywienie. W czasach głodu suszono go, mielono i dodawano do mąki. W dzisiejszych czasach zyskał popularność przede wszystkim jako składnik naturalnych preparatów łagodzących dolegliwości gardła i górnych dróg oddechowych. 

Porost islandzki – właściwości

Główną zaletą porostu islandzkiego jest obecność substancji śluzowych, które działają osłaniająco i łagodząco na błony śluzowe gardła, krtani i przełyku. Dzięki temu porost islandzki skutecznie koi podrażnienia, zmniejsza uczucie suchości oraz łagodzi suchy, męczący kaszel.

To właśnie dlatego tak często można go znaleźć w składzie pastylek do ssania, syropów i herbatek przeznaczonych do łagodzenia objawów przeziębienia.

Porost islandzki zawiera kwasy porostowe, czyli naturalne związki o działaniu przeciwbakteryjnym i przeciwwirusowym. Co więcej, porost działa przeciwzapalnie, dzięki czemu może przynieść ulgę w stanach zapalnych błon śluzowych.

Warto również wspomnieć o właściwościach immunostymulujących. Regularne stosowanie preparatów z porostem islandzkim może wspomagać odporność organizmu, zwłaszcza w okresie zwiększonej zachorowalności. Porost jest dobrze tolerowany przez organizm i bezpieczny do stosowania zarówno u dorosłych, jak i dzieci (w odpowiednich dawkach i formach), dlatego z powodzeniem wykorzystuje się go jako element profilaktyki w okresach przeziębień.

Co ciekawe, porost islandzki znalazł także zastosowanie w pielęgnacji skóry. Dzięki swoim właściwościom przeciwzapalnym i łagodzącym bywa wykorzystywany w kosmetykach przeznaczonych do skóry wrażliwej i podrażnionej. Jego naturalne działanie wspierające regenerację i ochronę naskórka czyni go ciekawym składnikiem w produktach pielęgnacyjnych dla osób zmagających się np. z egzemą czy atopowym zapaleniem skóry.

Porost islandzki – dawkowanie

Najczęściej porost islandzki stosuje się w postaci naparów, syropów, tabletek do ssania lub ekstraktów. Każda z tych form może mieć nieco inne dawkowanie, w zależności od stężenia substancji czynnych i sposobu przetworzenia surowca. Zapoznaj się z ulotką konkretnego preparatu lub skonsultuj dawkowanie z farmaceutą.

Jeśli korzystasz z sypkiego surowca zielarskiego (suszu porostu islandzkiego), klasyczne dawkowanie wygląda następująco:

• Napar: 1-2 łyżeczki suszonego porostu (około 1,5–2 g) zalej szklanką gorącej wody, przykryj i zaparzaj 10-15 minut. Pij 2-3 razy dziennie, najlepiej między posiłkami. Napar działa łagodnie osłaniająco na błony śluzowe (gardła, żołądka).
• Odwar (bardziej skoncentrowany wyciąg): 1-2 łyżeczki porostu zalej szklanką wody, gotuj na małym ogniu przez około 10 minut, a następnie odstaw do przestygnięcia. Odwar ma silniejsze działanie i może być stosowany przy kaszlu lub podrażnieniu przewodu pokarmowego.

Porost islandzki – przeciwwskazania

Choć porost islandzki jest uznawany za bezpieczny i dobrze tolerowany, jak każdy naturalny środek leczniczy – nie jest całkowicie pozbawiony przeciwwskazań. 

Porost islandzki zawiera naturalne kwasy porostowe, które mają działanie przeciwdrobnoustrojowe, ale w dużych ilościach mogą działać drażniąco na przewód pokarmowy. Jeśli masz bardzo wrażliwy żołądek, wrzody lub chorobę refluksową, skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.

Choć porost islandzki często bywa polecany dzieciom w łagodzeniu kaszlu i podrażnionego gardła, w przypadku najmłodszych (poniżej 4. roku życia) jego stosowanie powinno odbywać się wyłącznie po konsultacji z pediatrą. Również kobiety w ciąży i karmiące piersią powinny zachować ostrożność ze względu na brak badań w tej grupie.

Porost islandzki – skutki uboczne

Do najczęściej opisywanych działań niepożądanych należą łagodne dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, zwłaszcza po spożyciu skoncentrowanych preparatów lub dużych ilości surowca. Mogą pojawić się uczucie ciężkości, ból brzucha, zgaga lub nudności, szczególnie u osób z wrażliwym żołądkiem. 

Możliwe są także reakcje alergiczne, np. wysypka, świąd skóry, podrażnienie jamy ustnej lub gardła. Alergia na porost islandzki nie jest częsta, ale może wystąpić u osób nadwrażliwych na porosty, grzyby lub inne substancje pochodzenia roślinnego. Dlatego zawsze warto zachować ostrożność przy pierwszym użyciu.