Pyłkowica, czyli alergia na pyłki roślin
Uczulenie na pyłki może dotyczyć nawet 20% z nas. Pyłkowica to wbrew powszechnym przekonaniom nie tylko katar sienny i zapalenie spojówek. Jak jeszcze się objawia i jak sobie z nią radzić? Odpowiadamy.
Pyłkowica – czym jest?
Pyłkowica (łac. pollinosis) to inaczej alergia na pyłki roślin, które unoszą się w powietrzu w okresie ich kwitnienia. Jest to alergiczny nieżyt nosa i spojówek. Reakcja alergiczna toczy się również w gardle i oskrzelach. Często dotyka także skóry.
Pyłkowica jest chorobą sezonową. Może nasilać się w zależności od okresu pylenia danej rośliny:
- wczesną wiosną (od marca do kwietnia),
- wczesnym latem (od maja do lipca),
- wczesną jesienią (od sierpnia do września).
Choroba najczęściej dotyczy osób młodych. Zazwyczaj ujawnia się między 10. a 20. rokiem życia. Pyłkowica jest uwarunkowana genetycznie, ale może występować także u osób narażonych na znaczne zanieczyszczenie powietrza. Do czynników predysponujących zalicza się również palenie papierosów (także bierne) oraz niezdrową dietę. Osoby chore najczęściej uczulone są na pyłki zbóż i traw (80%) oraz pyłki drzew (35%).
Do najpopularniejszych alergenów należą pyłki:
- traw,
- brzozy,
- bylicy,
- leszczyny,
- dębu,
- olszy,
- topoli,
- komosy,
- żyta.
Pyłkowica – objawy
Do najczęstszych objawów pyłkowicy należą:
- katar sienny,
- nieżyt nosa,
- napady kichania,
- łzawienie oczu,
- zapalenie spojówek,
- astma pyłkowa,
- atopowe zapalenie skóry,
- pokrzywka.
Jeśli cierpisz na pyłkowicę, możesz czuć osłabienie, rozbicie, a nawet rozdrażnienie. Nasilenie objawów zależy od aktualnego stężenia pyłków w powietrzu, na co wpływ mają pogoda, wiatr, wilgotność powietrza.
Do najczęstszych objawów pyłkowicy należą te ze strony nosa. Podczas reakcji alergicznej dochodzi do uwalniania histaminy z komórek tucznych. Histamina oraz inne mediatory stanu zapalnego odpowiadają za napady kichania i pojawienie się obfitej wydzieliny z nosa. Dochodzi do silnego obrzęku błony śluzowej. Mimo dużej ilości wodnistej wydzieliny z nosa występuje uczucie zatkania i świądu.
Powszechne są również objawy ze strony oczu. Obejmują świąd, pieczenie, znaczny obrzęk powiek, a także dokuczliwe łzawienie i przekrwienie spojówek. Przy pyłkowicy występuje również astma pyłkowa. Objawia się napadowym, suchym kaszlem i utrudnionym oddychaniem. Może towarzyszyć Ci również uczucie duszności na skutek skurczu oskrzeli.
W najgorszym przypadku może wystąpić wstrząs anafilaktyczny, na co narażeni są szczególnie pacjenci cierpiący na astmę oskrzelową.
Pyłkowica dotyka także skóry. Do najczęstszych dolegliwości skórnych należą pokrzywka i obrzęk naczynioruchowy (obrzęk Quinckiego). Jest to głębsza pokrzywka z obrzękiem tkanki podskórnej. W przebiegu pyłkowicy może również dojść do zaostrzenia atopowego zapalenia skóry.
U pacjentów uczulonych na pyłki traw, drzew i chwastów może wystąpić również zespół miejscowej anafilaksji ustnej (OAS), czyli reakcja krzyżowa. Dochodzi do niej po spożyciu surowych warzyw i owoców. Do objawów należą uczucie świądu, mrowienia, obrzęk warg, a nawet podniebienia i języka. Najczęściej taki objaw pojawia się u osób uczulonych na brzozę.
Alergen brzozy Bet v 1 należy do rodziny białek, w której znajdują się także owoce i warzywa: jabłka, czereśnie, gruszki, seler, marchew.
Pyłkowica – diagnostyka
W przypadku podejrzenia pyłkowicy zgłoś się do specjalisty. Lekarz alergolog diagnozuje chorobę na podstawie wywiadu, testów skórnych oraz badań poziomu przeciwciał IgE wytwarzanych na skutek kontaktu z alergenami.
Pyłkowica – leczenie
Leczenie polega na unikaniu kontaktu z alergenami oraz łagodzeniu uciążliwych objawów. Jeśli cierpisz na pyłkowicę, możesz stosować leki przeciwhistaminowe w formie tabletek. Zawierają one substancje takie jak cetyryzyna, desloratadyna, feksofenadyna, bilastyna. Na cieknący katar możesz stosować aerozole do nosa o działaniu obkurczającym błonę śluzową oraz spraye z glikokortykosteroidami. Skutecznym sposobem na zmniejszenie objawów jest również płukanie nosa i zatok za pomocą wody morskiej, dzięki czemu wraz z zalegającą wydzieliną można pozbyć się alergenów wywołujących objawy.
Podobne postępowanie można zastosować w objawach dotyczących oczu. Oko przepłukuj za pomocą soli fizjologicznej, aby usunąć z niego alergeny. Dodatkowo możesz wybrać krople do oczu z substancją zmniejszającą objawy alergii, np. z kromoglikanem sodu czy ektoiną. Leczenie może obejmować również immunoterapię, czyli odczulanie. Odczulanie polega na podskórnym lub doustnym podawaniu coraz większych dawek alergenu, zwiększając tym samym tolerancję organizmu na czynnik uczulający.
Więcej o alergii sezonowej dowiesz się z wywiadu z mgr farmacji Marzeną Szczucińską-Krasą:
YouTube
Przeczytaj również:
Co teraz pyli? Kalendarz pylenia 2023
- Alerg P. D., Allergy and pollinosis. Postepy Dermatologii i Alergologii, 2003, 20(4), 230.
- Bartra J., Sastre J., Del Cuvillo A., Montoro J., Jáuregui I., Dávila I., Valero A., From pollinosis to digestive allergy, J Investig Allergol Clin Immunol, 19(Suppl 1), 2009, 3-10.
- Dobek J., Panaszek B., Alergologia w praktyce lekarza POZ, Lekarz POZ, 2(2), 126-130.
