Sposoby na wrastające paznokcie

Wrastający paznokieć – objawy  

Pierwszym objawem jest ból pojawiający się przy chodzeniu lub ucisku opuszki. Jest to początkowe stadium, z którym pacjent może poradzić sobie różnymi metodami w domowym zaciszu. W przypadku zaniedbania dolegliwość ta może przejść w stan ostry charakteryzujący się wystąpieniem stanu zapalnego, silnego bólu, a czasami również wysięku ropnego. Wrastający paznokieć dotyka głównie paznokci palucha. Może pojawić się na jednej lub obu krawędziach paznokcia. Dolegliwość ta występuje dwukrotnie częściej w przypadku bocznej krawędzi palca niż w stronie przyśrodkowej.  

Wrastający paznokieć – przyczyny 

Za najczęstszą przyczynę wrastających paznokci u stóp uznaje się ich nieprawidłowe przycinanie, które może prowadzić do powstania ostrych krawędzi paznokcia. To z kolei sprzyja wystąpieniu urazu sąsiadujących tkanek miękkich, powodując bolesne zapalenie i prowadząc do tworzenia ziarniny.

Inne czynniki, które predysponują do wrastania paznokci, to: 

• noszenie zbyt ciasnych butów,  
• nieprawidłowa higiena stóp,  
• nadmierne pocenie się,  
• uraz,  
• stosowanie niektórych leków, zwłaszcza inhibitorów receptora naskórkowego czynnika wzrostu stosowanych w przebiegu leczenia nowotworu jelita grubego, 
• otyłość i nadwaga powodujące wzmożony nacisk na stopy,  
• predyspozycje osobnicze – szerokie płytki paznokcia, wrodzone zniekształcenie, 
• zgrubienie płytki paznokci. 

Diagnostyka wrastających paznokci 

Rozpoznanie wrastającego paznokcia jest oparte na badaniu fizykalnym oraz cechach klinicznych i nie wymaga badań laboratoryjnych ani radiograficznych. 

W wielu opracowaniach, na specjalistycznych forach oraz w praktyce istnieją niespójności i kontrowersje wobec etiopatogenezy, technik leczenia zachowawczego  i chirurgicznego.  

Wybór metod, środków oraz postępowania zależy od stadium choroby, ponieważ środki zachowawcze są skuteczne zazwyczaj we wczesnych stadiach, a w późniejszych etapach konieczne są zabiegi chirurgiczne.  

Przed przystąpieniem do leczenia przeprowadza się z pacjentem wywiad, w którym uwzględnia się: 

• nasilenie choroby,  
• wcześniejsze metody leczenia w przypadku nawrotu choroby,  
• alergie na miejscowe środki znieczulające, leki, 
• choroby współistniejące (cukrzyca, zaburzenia krzepnięcia, nadciśnienie tętnicze, zaburzenia hormonalne), 
• przyjmowane leki. 

Do oceny stanu pacjenta bardzo pomocna jest klasyfikacja Scholza. 

Leczenie wrastających paznokci 

Domowe sposoby na wrastające paznokcie 

Domowe sposoby mogą zastosować osoby, u których nie zaobserwowano pierwszych oznak infekcji. Z problemem wrastającego paznokcia pacjent może poradzić sobie samodzielnie w domu dzięki domowym metodom. Należą do nich: 

• moczenie stóp w soli kuchennej lub szarym mydle – przygotowanie kąpieli polega na nalaniu ciepłej wody do miski z kilkoma łyżkami soli kuchennej i moczeniu stóp przez 15-20 minut. Analogicznie będziemy postępować z szarym mydłem, które należy wcześniej rozpuścić. 
• odmrożenie i wycięcie wrastającego paznokcia – jest to dość kontrowersyjna metoda, która polega na przyłożeniu lodu na około 3 minuty w miejsce wrastania, a następnie wycięcie kawałka paznokcia za pomocą sterylnych narzędzi.  

Powyższe metody mogą zmniejszyć stan zapalny, lecz jest to leczenie objawowe, które nie likwiduje przyczyny. Dodatkowo osoby obciążone chorobami współistniejącymi, np. cukrzycą czy niedokrwieniem kończyn dolnych, mogą zaostrzyć swój stan, a nawet doprowadzić do ciężkich powikłań, jak amputacja palca czy stopy.  

W przypadku odczuwania jakiegokolwiek dyskomfortu należy od razu umówić się do specjalisty, a doraźnie nosić buty z okrągłym noskiem lub założyć tamponadę.  

Metody zachowawcze 

W przypadku łagodnych do umiarkowanych zmian zaleca się metody zachowawcze, do których zaliczamy: 

• dobrze dopasowane obuwie z okrągłym noskiem, 
• prawidłowe obcinanie paznokci zgodnie z kształtem opuszki,
  

Uwaga! Nie zawsze oznacza to ścinanie na wprost! 

• leczenie nadpotliwości, infekcji bakteryjnych, grzybicy paznokci i korygowanie wad stóp, 
• tamponada, którą może wykonać również pacjent w zaciszu domowym po uprzednim instruktażu u specjalisty podologa. 

Tamponowanie to odseparowanie wału okołopaznokciowego od płytki. Tamponada ochrania przed mechanicznym uszkodzeniem wału przez wrastającą płytkę. Tampon umieszcza się w przestrzeni między paznokciem a wałem. Należy do tego użyć miękkiego, cienkiego materiału opatrunkowego, np. fizeliny, bawełny, opatrunku specjalistycznego lub rurki silikonowej. Niektóre materiały można nasączyć płynami, np. o działaniu łagodzącym stan zapalny lub dezynfekującym. Tamponadę może wykorzystać również specjalista w momencie pojawienia się wysięku. Znajdzie ona też zastosowanie w przypadku zbyt mocno przylegającej płytki do wału, w wyniku czego jest bardzo mała przestrzeń pomiędzy tymi strukturami. Dzięki odpowiednim materiałom przestrzeń stopniowo poszerzy się. Tamponada stosowana jest również jako uzupełnienie przy ortonyksji.  

Rurki silikonowe 

Jest to rodzaj tamponady wykonanej z rurek o różnych grubościach. Rozmiar użytego produktu zależy od anatomii pacjenta. Taką tamponadę wsuwa się na brzeg paznokcia. Nie jest to skomplikowana procedura, ponieważ z jednej strony rurka ma przecięcie na całej długości. Tak jak w przypadku tamponady, rurka ma za zadanie izolowanie wału paznokciowego od płytki paznokcia. Podolog stosuje rurki m.in. w przypadku źle obciętych paznokci. Są one dobrą alternatywą dla osób, które nie radzą sobie z założeniem tamponady.  

Taping 

 Jest to dość mało popularna i rzadko stosowana metoda, mimo tego, że należy do najbezpieczniejszych i najmniej bolesnych. Polega na wykorzystaniu specjalnej taśmy. Jeden koniec przylega do boku wrastającego paznokcia, reszta jest owinięta wokół palca. Celem takiego działania jest odciągnięcie kolca paznokcia, aby zmniejszyć nacisk. Należy jednak pamiętać, że jest to tylko uzupełniająca procedura.  

Terapia klamrami 

Ortonyksja jest techniką korekcji płytki paznokcia, która ma na celu uniesienie jej brzegów i zmianę kierunku wzrostu. Do tej metody używane są klamry ortodoksyjne, których obecnie wymienia się kilkanaście rodzajów.  

Podstawowa klasyfikacja wynika z rodzaju aplikacji:   

• klejone,  
• mocowane pod paznokciem za pomocą haczyków, 
• mocowane za pomocą akrylu lub wypełnień kompozytowych.  

Inny podział uwzględnia materiał, z którego wykonana jest klamra:   

• plastikowe, 
• metalowe lub powlekane metalem szlachetnym, 
• tytanowe, 
• silikonowe (łańcuszkowe), 
• z materiałów łączonych (plastik + metal). 

Największą zaletą klamry jest prawie natychmiastowe zniesienie bólu. Jej dodatkowe atuty to nieinwazyjność, dzięki czemu pacjent może swobodnie funkcjonować, nie rezygnując z codziennej aktywności. Dobór klamry jest kwestią indywidualną i zależy od wielu czynników. Główne z nich to anatomia aparatu paznokciowego, zaawansowanie stanu zapalnego i wiek pacjenta.  

Farmakoterapia 

Farmakoterapia stosowana jest miejscowo lub doustnie w przypadku, gdy stan zapalny nie ustępuje i uniemożliwia założenie klamry. Wówczas zostaje podany preparat, np. maść, którą nakłada się na tamponadę i umieszcza w miejscu wrastania. 

Chirurgia podologiczna 

Do metod chirurgii podologicznej należą: 

• Plastyka wałów paznokciowych – zalecana ona jest pacjentom, u których zastosowano wyżej wymienione metody i nie przyniosły one oczekiwanego rezultatu. Plastyka rekomendowana jest również dla osób z problematycznymi zmianami kostnymi w obrębie palców oraz obciążonych genetycznymi predyspozycjami do wrastania. 
  Zabieg polega na podaniu miejscowego znieczulenia, wycięciu skóry i tkanki zmienionej zapalnie oraz nałożeniu szwów. Nie jest wymagana długa rekonwalescencja, a pacjent szybko wraca do swoich codziennych czynności.  
• Resekcja (usunięcie) całej płytki paznokciowej – jedna z najrzadziej stosowanych metod ze względu na dużą inwazyjność i niską skuteczność. Metoda bardzo popularna na początku XX wieku. Wymaga długiej rekonwalescencji pod czujnym okiem podologa.  
• Metoda Quenu, czyli klinowe usunięcie płytki oraz fałdu paznokcia – zabieg polega na resekcji wrośniętej lub/i skręconej części płytki paznokcia oraz częściowej matricektomii (usunięcie macierzy). Następnie nakładane są szwy i opatrunek. Metoda coraz rzadziej stosowana ze względu na niską skuteczność. 
• Technika Frosta i Steindlera – przebiega podobnie jak metoda Quenu. Różnica polega na tym, że zamiast szwów stosowane są sterylne taśmy. Dzięki nim rana szybciej się zabliźnia, a efekt końcowy jest bardziej estetyczny.  
• Metoda Zadika – jest jedną z najbardziej inwazyjnych metod, w której zostaje usunięty paznokieć wraz z macierzą. Zabieg wykonywany jest na dwa sposoby – mechaniczny oraz chemiczny (fenolowy). Specjaliści zgodnie uważają, że zabieg ten jest ostatecznością, gdyż efekt końcowy jest bardzo nieestetyczny.  
• Elektrokoagulacja – jest jedną z najnowszych technik w podologii chirurgicznej, w której stosowany jest zmienny prąd elektryczny o dużej częstotliwości i niskim napięciu. W rezultacie krwawienie zostaje ograniczone do minimum. Jest to zabieg szybki i bezinwazyjny. Pozwala uniknąć sączących się ran i szwów, dzięki czemu pacjent po zabiegu nie musi rezygnować z pracy czy spotkań towarzyskich.  

Laseroterapia 

Ablacja laserowa dwutlenkiem węgla to jedna z najnowszych technik. Zabieg opiera się na ukierunkowanym działaniu lasera CO2.  W wyniku tego dochodzi do odparowania tkanek (fotoablacja, waporyzacja). Woda znajdująca się wewnątrz i między komórkami przechodzi w stan gazowy (parę wodną), powodując obumieranie komórek.  Zabiegi z wykorzystaniem lasera są bardzo precyzyjne, skupione na eliminacji zmienionych chorobowo tkanek, dzięki czemu charakteryzują się wysoką skutecznością terapeutyczną. Ablacja odbywa się bezkontaktowo. Oznacza to brak możliwości zakażenia m.in. wirusami HPV czy HIV. Dodatkowymi atutami są szybkość wykonania procedury, krótka rekonwalescencja oraz dobry efekt kosmetyczny.