Świerzbiączka guzkowa – przyczyny, objawy i leczenie

Świerzbiączka często pojawia się u osób w okresie występowania przewlekłego stresu. Bardzo często mylona jest z innymi dermatozami, a jej diagnostyka opiera się na szczegółowym wywiadzie u specjalisty i bardzo często wykonaniu zaleconych testów alergicznych.

Świerzbiączka guzkowa – skąd się bierze? 

Świerzbiączka najczęściej wykazuje podłoże autoimmunologiczne – rozwija się więc u osób z kontaktowym lub atopowym zapaleniem skóry. Bardzo rzadko podłożem schorzenia jest infekcyjna choroba ogólnoustrojowa, np. zakażenie wirusem HIV, wirusowe zapalenie wątroby lub zakażenie jakimś pasożytem. Czasami także współwystępuje z przewlekłymi schorzeniami układowymi, np. w przebiegu chorób wątroby czy nerek. Może także pojawiać się w przebiegu ciąży. Jest to tzw. świerzbiączka ciężarnych. Inną odmianą tej choroby jest świerzbiączka letnia, rozwijająca się w wyniku ekspozycji na światło słoneczne, najczęściej u dzieci i młodzieży. Ostatnią wyróżnianą odmianą choroby jest świerzbiączka psychogenna, ujawniająca się na skutek stresu czy urazów psychicznych. 

Świerzbiączka guzkowa – jak się objawia? 

Głównym i najbardziej dokuczliwym objawem choroby jak sama nazwa wskazuje jest świąd. Często występuje też zaczerwienienie lub długotrwałe uczucie suchości skóry. W efekcie u pacjenta na skutek przewlekłego drapania pojawiają się wykwity skórne tzw. guzki. Są twarde, okrągłe, o średnicy od kilku milimetrów do kilku centymetrów, w zależności od stopnia zaawansowania choroby. Mają kolor od żywoczerwonego do czarnego. Występują zazwyczaj na kończynach, ale także na tułowiu. Ich występowanie jest często uzależnione od obecności czynników drażniących, takich jak ciepło, słońce, podrażnienia wywołane przez niewłaściwe ubranie czy nieodpowiednią pielęgnację skóry. W przypadku świerzbiączki letniej zmiany występują głównie na odsłoniętych, narażonych na działanie światła częściach ciała.  

Świerzbiączka guzkowa – jak ją leczyć i czy można ją wyleczyć? 

Stosowane leczenie w przebiegu choroby zależy przede wszystkim od czynnika wywołującego objawy. Dla złagodzenia symptomów skórnych stosuje się leki miejscowe w postaci maści lub kremów, najczęściej zawierających sterydy oraz substancje o działaniu przeciwświądowym (przeciwhistaminowym). W przypadku współistnienia chorób psychogennych terapia skupia się na leczeniu zaburzenia psychicznego. W przypadku współwystępowania z chorobą układową bardzo istotne dla skuteczności terapii jest leczenie choroby głównej. Miejscowo do łagodzenia zmian skórnych w przypadku stanów bardziej zaawansowanych stosuje się często lasero- lub krioterapię.  

Świerzbiączka uznawana jest za chorobę trudną i oporną na leczenie, właśnie ze względu na mnogość etiologiczną i częste powiązania z innymi chorobami skóry. Istnieją badania potwierdzające skuteczność zastosowania cyklosporyny w leczeniu świerzbiączki, jednakże ze względu na dość licznie występujące objawy niepożądane, prowadzące do pogorszenia stanu pacjenta, ta możliwość jest rzadko wykorzystywana.  

U osób z dokuczliwym świądem stosuje się również leki przeciwdepresyjne i gabapentoidy (leki przeciwpadaczkowe).   

Całkowite wyleczenie choroby jest często bardzo trudne, a celem leczenia jest najczęściej złagodzenie objawów w celu zwiększenia komfortu życia pacjenta.  

Podobnie jak AZS, choroba ta często przebiega z okresami złagodzenia tzw. remisji oraz zaostrzenia jej objawów. Do nawrotu bardzo często dochodzi w wyniku zajścia jakichś istotnych zmian w codziennym funkcjonowaniu, a także w stosowanej pielęgnacji skóry. Zalecenia dla osób chorujących na świerzbiączkę są więc podobne jak dla osób cierpiących na inne dermatozy. 

Świerzbiączka guzkowa – jakie zmiany wdrożyć w codziennym życiu? 

W skutecznym leczeniu świerzbiączki, oprócz wdrożenia leczenia farmakologicznego, niezwykle istotne jest wdrożenie trwałych zmian, zarówno jeśli chodzi o codzienną pielęgnację skóry, czyli stosowane kosmetyki i środki piorące, jak i styl życia, w głównej mierze w obszarze stosowanej diety. Kosmetyki najczęściej zalecane u osób z dermatozami to kosmetyki specjalistyczne – emolienty, dedykowane osobom chorującym na AZS. Nie ma natomiast żadnego systemu żywieniowego opracowanego dla osób chorujących na świerzbiączkę, więc stosuje się ogólne zasady diety, skomponowane dla osób borykających się z problemami dermatologicznymi. W przypadku zdiagnozowania alergii na którykolwiek składnik pokarmowy, konieczne jest jego wyłączenie z diety. Zaleca się, by codzienna dieta obfitowała w NNKT (głównie kwasy omega-3), witaminy, składniki mineralne oraz by opierała się przede wszystkim na dużej ilości warzyw i owoców. Poza tym korzystne jest stosowanie ogólnie przyjętych założeń „zdrowego odżywiania”, czyli unikanie słodzonych napojów, produktów przetworzonych, słodyczy, jedzenia typu fast food.

Przeczytaj również:
Rumień obrączkowaty odśrodkowy – przyczyny, objawy i leczenie