Tarczyca bajkalska – właściwości i zastosowanie
Jedną z roślin, która w ostatnim czasie zyskała olbrzymie zainteresowanie, jest tarczyca bajkalska. Dowodzi tego blisko 400 artykułów naukowych, zawierających w tytule jej nazwę, które ukazały się od 2016 roku do chwili obecnej. Nie dziwi zatem fakt, że na rynku farmaceutycznym można zauważyć wyraźny wzrost liczby preparatów zawierających ten surowiec.
Tarczyca bajkalska jest rośliną pochodzącą z rodziny jasnotowatych (łac. Lamiaceae), występującą naturalnie na terenie Wschodniej Azji oraz Federacji Rosyjskiej. Została również osiedlona w całej Europie jako roślina kwietna. Jest byliną wieloletnią, a jej kłącze ma ok. 2 cm średnicy, jest podłużne i ma zwartą strukturę. Na świecie istnieje około 360 gatunków tarczycy bajkalskiej, spośród których na terenie samych Chin występują aż 43 odmiany. W języku chińskim nazwa tarczycy to HuangQin. Huang oznacza kolor żółty, natomiast Qin to określenie trzciny.
Tarczyca bajkalska – zastosowanie
Surowcem tarczycy używanym na terenie starożytnych Chin był korzeń. Również obecnie jest on oficjalnym surowcem w farmakopei Chińskiej. Tarczyca bajkalska już we wspomnianych wcześniej dziełach starożytnej medycyny chińskiej była zalecana w leczeniu wielu schorzeń, których lista została ugruntowana w roku 1593 w dziele medycznym pt. Compendium of Materia Medica. Wymienia ono między innymi takie przypadłości jak nadciśnienie, bezsenność, stany zapalne, infekcje dróg oddechowych, biegunka, czerwonka lub nadmierne krwotoki.
Tarczyca bajkalska wykazuje potencjalną aktywność przeciwnowotworową, szczególnie w przypadku:
- nowotworów mózgu,
- nowotworów głowy,
- nowotworów szyi.
Obecnie jest ona bardzo intensywnie badana pod kątem zastosowania w leczeniu takich schorzeń jak:
- zapalenie wątroby,
- nadciśnienie,
- ostre stany zapalne dróg oddechowych,
- ostre zapalenie żołądka i jelit,
- biegunka niemowląt,
- wymioty ciążowe.
Tarczycę bajkalską często określa się mianem „złotego zioła”. Oprócz pozytywnego wpływu na nasze samopoczucie przypisuje się jej właściwości odmładzające, wynikające z działania antyrodnikowego. Dzięki działaniu przeciwbakteryjnemu oraz przeciwgrzybiczemu może być stosowana w schorzeniach jamy ustnej oraz stanach zapalnych dróg rodnych.
Tarczyca bajkalska – substancje aktywne
Do substancji aktywnych obecnych w tarczycy bajkalskiej należą:
- flawonoidy – stanowią one główny składnik aktywny tarczycy. Obecnie zidentyfikowano około 40 różnych flawonoidów obecnych w tej roślinie. Do najczęściej wymienianych i badanych pod kątem działania leczniczego zalicza się bajkalinę, bajkaleninę, wokonozyd i wogoninę.
- olejki eteryczne – nadają one tarczycy aromatyczny zapach i słodki smak. Przede wszystkim wykazują działanie przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze. Do tej pory zidentyfikowano ponad 60 różnych olejków eterycznych obecnych w tarczycy.
- terpenoidy – do chwili obecnej w roślinie zidentyfikowano trzy rodzaje terpenoidów. Uważa się, że są one odpowiedzialne za działanie przeciwnowotworowe, przeciwgrzybicze oraz odstraszające owady.
- polisacharydy (wielocukry) – przypisuje się im przede wszystkim działanie przeciwwirusowe, przeciwutleniające oraz aktywujące układ odpornościowy.
Tarczyca bajkalska – przeciwwskazania, działania niepożądane
Doustne preparaty zawierające tarczycę bajkalską są uważane za bezpieczne. Niekiedy mogą jednak wywoływać uczucie senności. Sporadycznie może pojawić się nieznacznie podwyższona temperatura ciała. Zalecana jest ostrożność podczas jednoczesnego stosowania tarczycy z lekami upośledzającymi pracę wątroby, jak również u pacjentów z chorobami tego narządu.
Ze względu na brak dokładnych danych potwierdzających bezpieczeństwo stosowania w czasie ciąży i karmienia piersią należy wówczas zaprzestać stosowania tarczycy bajkalskiej. Nie jest ona również wskazana u osób z zaburzeniami krzepliwości krwi oraz cukrzycą. Ze względu na fakt, że składniki tarczycy mogą mieć wpływ na poziom estrogenów we krwi, należy zachować ostrożność w przypadku schorzeń hormonozależnych.
Pod jaką postacią znajdziemy tarczycę bajkalską?
Tarczyca bajkalska najczęściej występuje w postaci preparatów doustnych. Są to przede wszystkim tabletki lub kapsułki, jednak można spotkać również preparaty płynne takie jak nalewki. Dużą popularnością cieszy się też suszony korzeń, z którego można przygotować napary przeznaczone zarówno do picia, jak i stosowania zewnętrznie na skórę lub śluzówkę jamy ustnej. Coraz większą popularnością cieszą się również żele zawierające tarczycę. Dostępne są zarówno żele do stosowania w stanach zapalnych jamy ustnej, jak i przeznaczone do pielęgnacji okolic intymnych u kobiet.
Tarczyca bajkalska – dawkowanie
Jak dotąd brakuje wystarczającej ilości danych precyzyjnie określających, jakie dzienne ilości surowca lub wyciągów z tarczycy bajkalskiej mogą przyjmować pacjenci. Według niektórych źródeł zaleca się dzienne spożycie suszonego korzenia w ilości 2-6 g lub 4-12 ml płynnego ekstraktu. Należy jednak mieć na uwadze, że dawka zależy od wielu czynników, między innymi wieku lub stanu zdrowia pacjenta. Ze względu na obecność składników, które stosowane w zbyt dużych ilościach mogą nie być obojętne dla naszego organizmu, preparaty zawierające tarczycę należy stosować ściśle według wskazań producentów, a w razie wątpliwości zasięgnąć porady farmaceuty.
Z pewnością warto sięgnąć po preparaty z tarczycą bajkalską, która skrywa wiele różnorodnych działań leczniczych. Tak jak w przypadku wszystkich roślin i ziół, również podczas stosowania tarczycy bajkalskiej należy zachować ostrożność.
Źródło:
- Cavalieri S, Rotoli M (1997). Huangdi Neijing: a classic book of traditional Chinese medicine. Recenti Progressi in Medicina, 88, 541-546.
- Lee K (2000). Research and future trends in the pharmaceutical development of medicinal herbs from Chinese medicine. Public Health Nutrition, 3, 515-522.
- Nasri H (2013). Toxicity and safety of medicinal plants. Journal of HerbMed Pharmacology 2
- Kosakowska O (2017). Intrapopulation variability of flavonoid content in roots of Baikal skullcap (Scutellaria baicalensis Georgi). Herba Polonica, 63, 20-31.
- Shang XF, He XR, He XY (2010). The genus Scutellaria an ethnopharmacological and phytochemical review.
J. Ethnopharmacol., 128, 279-313. - Zhao, T., Tang, H., Xie, L., Zheng, Y., Ma, Z., Sun, Q., & Li, X. (2019). Scutellaria baicalensis Georgi. (Lamiaceae): a review of its traditional uses, botany, phytochemistry, pharmacology and toxicology. Journal of Pharmacy and Pharmacology, 71, 1353-1369.
- Zhang DY, Wu J, Ye F, et al.(2003). Inhibition of cancer cell proliferation and prostaglandin E2 synthesis by Scutellaria baicalensis. Cancer Res. 63, 4037-4043.
- Zhao Q, et al. (2016) Scutellaria baicalensis, the golden herb from the garden of Chinese medicinal plants. Sci Bull 2016; 61: 1391-1398.
- WebMD https://www.webmd.com/vitamins/ai/ingredientmono-903/baikal-skullcap (dostęp: 05.01.2021)
- Drugs.com https://www.drugs.com/npp/baical-skullcap.html (dostęp: 05.01.2021)
- Zhao, Q., Chen, X. Y., & Martin, C. (2016). Scutellaria baicalensis, the golden herb from the garden of Chinese medicinal plants. In Science Bulletin, 61, 1391-1398.