Zakrzepica żył – przyczyny, objawy, leczenie

Warto zaznaczyć, że choroba ta może się rozprzestrzeniać. Przykładowo z mięśni łydek może przedostawać się do większych żył umiejscowionych w udach lub miednicy czy jamie brzusznej. Jako niezwykle niebezpieczne dla życia należy traktować zdarzenia, kiedy płynący z prądem krwi zakrzep przepływa przez serce, docierając do płuc. W takiej sytuacji powstaje zator tętnicy płucnej, czyli inaczej zatorowość płucna.

Czynniki zwiększające ryzyko zachorowań na zakrzepicę żylną

Do czynników ryzyka występowania zakrzepicy żył możemy zaliczyć:

• zwolniony przepływ krwi w żyłach,
• genetyczną skłonność do zwiększonej krzepliwości krwi,
• żylaki nóg,

• przewlekłe zapalenie żył,
• ciążę upośledzającą odpływ krwi z miednicy mniejszej,
• stany zapalne w innych narządach,
• choroby zakaźne,
• zażywanie leków drażniących śródbłonek żył,
• złamanie kończyny dolnej,
• niewydolność serca,
• antykoncepcję hormonalną, hormonalną terapię zastępczą,
• siedzący tryb życia, a także niewielka ilość ruchu,
• otyłość,
• palenie papierosów,
• częste podróże samolotem.

Zakrzepica żył – objawy

Do głównych objawów zakrzepowego zapalenia żył należą:

• dość żywa bolesność samoistna i uciskowa – w obrębie toczącego się procesu zapalno-zakrzepowego żył,
• obrzęk kończyny dolnej, 
• niekiedy zasinienie lub zaczerwienienie skóry wraz z towarzyszącym jej stanem podgorączkowym, a nawet gorączką. 

Zakrzepowe zapalenie żył może dotyczyć żył powierzchniowych i wówczas dominuje zmiana zabarwienia skóry, a dotykiem można wyczuć bolesne stwardnienie wzdłuż przebiegu żyły objętej zakrzepowym procesem zapalnym. Choroba może też dotyczyć żył głębokich, np. podudzia, i wówczas ból nasila się przy grzbietowym zginaniu stopy w pozycji leżącej lub przy chodzeniu. W przypadku objęcia procesem zakrzepowo-zapalnym żył głębokich uda lub miednicy mniejszej występuje ból i obrzęk całej kończyny. 

Niekiedy zakrzepica przebiega bezobjawowo, dopóki nie dojdzie do uwolnienia skrzepu do krwiobiegu i jego osadzenia, czyli zatoru w świetle naczynia ważnego do życia narządu, np. mózgu, płuc czy serca, a w konsekwencji do nagłego upośledzenia ich czynności i bezpośredniego zagrożenia życia. 

Uwaga! Zakrzepica żył jest niezwykle niebezpieczna i  może doprowadzić do martwicy kończyn. 

W rozpoznaniu tego schorzenia wykonuje się badanie ultrasonograficzne (próba uciskowa) i obrazowanie dopplerowskie.

Leczenie zakrzepicy żył

W domowym postępowaniu należy odciążyć kończynę podejrzaną o zakrzepowe zapalenie żył. Unikajmy nadmiernego chodzeniem, długotrwałej pozycji stojącej lub siedzącej. Zaleca się pozycję leżącą, przeciwdziałającą zmęczeniu kończyny i zastojowi żylnemu w jej obrębie. Do czasu kontroli i podjęcia specjalistycznego leczenia przez lekarza można stosować chłodne kompresy wysychające ze zwykłej wody, tzw. wystanej, czyli przetrzymanej w naczyniach domowych przez parę godzin i tym samym niezbyt chłodnej. Można także stosować okłady z żelu z octowinianem glinu.

Specjalistyczne leczenie, które jest dosyć długotrwałe, powinno zostać poprowadzone przez lekarza. Zalecane leżenie ma na celu stworzenie warunków do wytworzenia się zakrzepu i jego trwałej stabilizacji w żyle. W ten sposób można maksymalnie zapobiec oderwaniu się skrzepu i utworzenia zatoru. Czas niezbędnego przebywania w łóżku jest zależny od lokalizacji i rozległości zmian zapalno-zakrzepowych oraz od przebiegu i bieżących efektów leczenia. Wskazane jest ułożenie chorej kończyny nieco wyżej, aby przeciwdziałać zastojowi krwi poniżej zakrzepu i tym samym zapobiegać obrzękowi kończyny. Zbyt wysokie ułożenie chorej kończyny może nasilać ból poprzez utrudnienie dopływu krwi tętniczej i pogłębienie niedokrwistości, zwłaszcza jej obwodowych odcinków.

Do domowych sposobów na bóle wywołane zakrzepowym zapaleniem żył należy zaliczyć kompresy z alkoholu zmieszanego z kilkoma kroplami nalewki z pomornika, krwawnika lub dziurawca. Kiedy stan zapalny minie, można zastosować okłady z gliny, a później kompresy z liści kapusty.

Chory po przebytym zakrzepowym zapaleniu żył kończyn dolnych może przez jakiś czas obserwować tworzenie się nasilonych obrzęków chorej kończyny w pozycji stojącej oraz sinawe zabarwienie kończyny w pozycji stojącej lub siedzącej. Zalecane jest wówczas kilkakrotne, nawet krótkotrwałe, przyjmowanie pozycji leżącej w ciągu dnia. Zaleca się też, aby chory, który przebył zakrzepowe zapalenie żył kończyn dolnych, zakładał na nie elastyczne pończochy lub elastyczny bandaż. Bardzo ważne jest też zakładanie ich przed wstaniem z łóżka, a więc zanim krew spłynie w dół do chorych kończyn. Elastyczne pończochy oraz zakładane opaski nie mogą być zbyt ciasne ani podtrzymywane przewiązkami lub gumami, np. pod lub nad kolanem, gdyż sprzyja to nawrotowi zakrzepowego zapalenia żył. Pończochy elastyczne należy zdejmować na krótko w ciągu dnia, a bezwzględnie na okres nocnego odpoczynku.

Pamiętajmy, że zakrzepica żył (zlokalizowana w obrębie żył biodrowych, udowych, podkolanowych czy żył głębokich podudzia) to niestety coraz częstszy problem zdrowotny dotyczący zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Częstość występowania zakrzepicy żył głębokich w populacji ludzi dorosłych wynosi 3/1000 na rok. Jeśli zaobserwujemy u siebie jakiekolwiek niepokojące objawy, należy skonsultować się z lekarzem.