Podwyższone limfocyty. Co oznaczają?

Czym są limfa i limfocyty? 

Limfa (chłonka) to przezroczysty płyn bogaty w tłuszcze oraz uboższy w białka i węglowodany. Skład limfy jest bardzo zmienny i zależy od tkanek, z których pochodzi. Limfa spływa z narządów do żyły głównej górnej i serca przez układ limfatyczny. 

Tkanka limfatyczna to miejsce, w którym powstają limfocyty. Znajduje się m.in. w migdałkach, węzłach chłonnych i grasicy. Węzły chłonne działają jak filtr usuwający bakterie i ciała obce z przepływającej limfy. 

Limfocyty należą do krwinek białych nieziarnistych. Stanowią 20-30% wszystkich leukocytów (obok granulocytów i monocytów). Pełnią funkcję obronną zwaną odpowiedzią immunologiczną. Potrafią odróżniać komórki obce od własnych i zapamiętują je, co buduje odporność na niektóre przebyte choroby bakteryjne i wirusowe. 

Wyróżniamy: 

• limfocyty T – odpowiadające za swoistą komórkową odpowiedź obronną, 
• limfocyty B – produkujące przeciwciała. 

Limfocyty rozwijają się z komórek macierzystych w szpiku kostnym i po okresie dojrzewania wraz z krwią trafiają do węzłów chłonnych i śledziony. Krwinki te krążą pomiędzy limfą a krwią. Przechodzą z naczyń krwionośnych do węzłów limfatycznych lub tkanek w miejscach stanu zapalnego, a stamtąd przenoszone są ze strumieniem limfy przez układ limfatyczny do krwi. Celem tej wędrówki jest rozprowadzanie jak największej liczby limfocytów po całym organizmie i szybka reakcja na kontakt z antygenem. 

Komórkowa reakcja immunologiczna, za którą odpowiadają limfocyty T, jest skierowana głównie przeciw infekcjom wirusowym, grzybiczym, przeszczepom i własnym zmutowanym komórkom somatycznym (nowotworowym). Do wystąpienia większości reakcji immunologicznych jest potrzebna współpraca pomiędzy komórkami T, komórkami B i makrofagami. 

Jak i kiedy badać poziom limfocytów? 

Główne wskazania do wykonania badania sprawdzającego poziom limfocytów to stan zapalny, podejrzenie infekcji lub niedoboru odporności.  

Podstawowym badaniem określającym poziom limfocytów jest morfologia krwi żylnej z rozmazem wykonywana w laboratorium. Na badania przyjdź na czczo (minimum 8 godzin od ostatniego posiłku). Powstrzymaj się też od wzmożonego wysiłku na 2 dni przed badaniem (może spowodować podwyższenie poziomu limfocytów). 

Limfocyty – jaka jest norma? 

Liczba limfocytów oraz ich procentowy udział w puli leukocytów jest zmienny. Zależy też od płci i wieku.

• Noworodki: 2-10 tys. komórek/µl, 30-65% (wszystkich białych krwinek);
• niemowlęta: 4-13,5 tys./µl, 50-75%;
• dzieci 1-3 lata: 4-10,5 tys./µl, 50-70%;
• dzieci 4-7 lat: 1,5-7 tys./µl, 32-60%; 
• dzieci 8-15 lat: 1,5-6 tys./µl, 28-48%;
• młodzież 16-21 lat: 1-5 tys./µl, 25-45%;
• dorośli mężczyźni: 1-4,5 tys./µl, 20-45%;
• dorosłe kobiety: 1-4 tys./µl, 20-40%. 

U kobiet w ciąży poziom limfocytów może odbiegać od przyjętych norm. W pierwszym i drugim trymestrze może być podwyższony, a w trzecim spaść poniżej normy. Dlatego ciężarne powinny być pod stałą opieką lekarza. 

Limfocyty podwyższone u dorosłej osoby 

Zwiększenie liczby limfocytów we krwi nazywamy limfocytozą. Taki stan może towarzyszyć przewlekłym zakażeniom i infekcjom bakteryjnym lub wirusowym, m.in.: WZW, gruźlicy, krztuścowi, grypie, ospie, odrze, różyczce, mononukleozie. Limfocytoza może także pojawić się w przebiegu chorób nowotworowych układu chłonnego, np. przy białaczce limfocytowej, chłoniaku czy szpiczaku.  

Do postawienia diagnozy konieczny jest też dokładny wywiad uwzględniający stan chorego, objawy kliniczne, obecne i przebyte choroby oraz cel badania.

Limfocyty podwyższone u dziecka 

U dzieci wysoki poziom limfocytów we krwi najczęściej świadczy o zakażeniach wirusowych, tj.: grypie, mononukleozie, śwince, ospie, odrze, różyczce. Limfocytoza u dziecka może pojawić się także w przebiegu zakażeń bakteryjnych, toksoplazmozy oraz w niektórych reakcjach alergicznych.

Czy podwyższone limfocyty to powód do niepokoju? 

Lekko podwyższony poziom limfocytów może pojawić się po przebytych zabiegach chirurgicznych, nadmiernym wysiłku fizycznym, przy stanach zapalnych zębów czy przeziębieniu. W takim przypadku lekarz pomoże Ci zweryfikować wszelkie możliwe przyczyny i w razie konieczności zleci powtórzenie badań krwi lub wykonanie innych badań diagnostycznych.

Obniżony poziom limfocytów 

Stan limfocytów poniżej normy (limfocytopenia) może świadczyć o chorobach upośledzających działanie układu odpornościowego, np. zakażeniu wirusem HIV, gruźlicy, WZW. Przyczyną stale zmniejszonej liczby limfocytów mogą być wrodzone niedobory odporności. Przejściowy spadek tych krwinek występuje w reakcji na silny stres czy wysiłek fizyczny.

Pamiętaj, by nie interpretować wyników badań na własną rękę. 

Przeczytaj również:
Leukocytoza. Kiedy występuje i czy jest groźna?