USG płuc. Kiedy trzeba je wykonać?

Na czym polega USG płuc? 

Ultrasonografia to badanie, które wykorzystuje fale ultradźwiękowe, aby uwidocznić struktury w organizmie. Fale te są emitowane przez głowice, po czym odbijają się od narządów wewnętrznych i są ponownie rejestrowane przez czujniki w głowicy. Obraz, po obróbce wstępnej i cyfrowej, jest wyświetlany na monitorze urządzenia w czasie rzeczywistym. 

Badanie USG płuc może odbywać się na stojąco, siedząco lub leżąco. Lekarz nakłada na głowicę specjalny żel, a następnie przykłada do ciała pacjenta. W przypadku badania płuc ocenia się fragmenty klatki piersiowej po obu stronach, symetrycznie, przesuwając głowicę wzdłuż przestrzeni międzyżebrowych, a także w okolicy dołów nadobojczykowych.  

Niekiedy jednak przeprowadzenie badania może być utrudnione, np. przez otwarte rany, rozległe blizny lub zmiany skórne. Niemożliwe może być również ukazanie struktur znajdujących się za kośćmi, np. za mostkiem lub takich, które znajdują się bardzo głęboko. 

USG płuc jest bezpiecznym i nieinwazyjnym badaniem. Nie narusza ciągłości skóry, a w przeciwieństwie do badania RTG lub tomografii komputerowej nie korzysta z promieniowania.  

Wskazania do USG płuc 

USG płuc wykonuje się najczęściej w celu oceny nieprawidłowości obecnych w obrębie klatki piersiowej. Wykonuje się je w stanach nagłych, a także planowo, gdy inne badania obrazowe wymagają uzupełnienia o dokładniejszy obraz zmian.  

Do wskazań badania USG płuc należą m.in.: 

• różnicowanie chorób płucnych i opłucnowych, 
• określenie charakteru zmian ogniskowych w miąższu płuc, 
• badanie nieprawidłowości naczyniowych, 
• ocena ruchomości przepony, 
• podejrzenie odmy opłucnowej,  
• ostra niewydolność oddechowa,   
• COVID-19, 
• urazy w obrębie klatki piersiowej. 

Jakie choroby pozwala wykryć USG płuc? 

Badaniem pierwszego rzutu do oceny chorób klatki piersiowej jest RTG. W przypadku niepewnych wyników, w diagnostyce i ustaleniu rozpoznania może pomóc również badanie USG płuc. Pozwala ono na zidentyfikowanie zbiorników płynu w jamie opłucnowej. W tym ultrasonografia jest dużo bardziej dokładna niż rentgen, gdyż pozwala na uwidocznienie zbiorników o objętości poniżej 50 ml. Dzięki badaniu można też określić, czy występują w tych zbiornikach przegrody lub zmiany lite. W przypadku zlokalizowania przestrzeni płynowej, jej ewentualne nakłucie odbywa się pod kontrolą USG. 

Ultrasonografia pomaga również zobrazować nieprawidłowości związane z przeponą, a także ocenić charakter zmian wyczuwalnych palpacyjnie (poprzez dotyk). Pozwala uwidocznić guzy, które są umiejscowione blisko ściany klatki piersiowej. Wówczas biopsję zmiany wykonuje się również przy pomocy ultrasonografu, aby pobrać odpowiedni wycinek zmiany. 

Ultrasonografia płuc pozwala również na wykrycie najczęstszych przyczyn niewydolności oddechowej, z tego względu często wykonuje się ją w warunkach szpitalnego oddziału ratunkowego. Tzw. Protokół BLUE pomaga wówczas ocenić, czy przyczyną niewydolności jest obrzęk płuc, zatorowość płucna, zapalenie płuc, astma czy odma opłucnowa.  

Ponadto dzięki badaniu USG płuc można wykrywać zmiany z miąższu płuc oraz monitorować ich rozwój lub postępy w leczeniu. Jest to szczególnie przydatne u pacjentów chorujących na COVID-19 lub zapalenia płuc o innej przyczynie.

Ultrasonografia pozwala również na ocenę ewentualnych powikłań wielu chorób. Należą do nich między innymi zwłóknienia, ropnie, martwica płuc. 

Zalety USG płuc 

Główną zaletą USG płuc jest fakt, że jest łatwo dostępne i bezpieczne. Ponadto nie wymaga ono specjalnego przygotowania ze strony pacjenta. Jest to krótkie badanie (około 10 minut), a zastosowanie fal ultradźwiękowych jest nieszkodliwe. Pozwala ono na ocenę struktur w czasie rzeczywistym, np. można zaobserwować ruchy przepony podczas oddychania. Ogromną zaletą USG płuc jest również jego powtarzalność, co pozwala na skuteczne monitorowanie stanu pacjenta.

Przeczytaj również:
Rak płuca. Najgorzej rokujący nowotwór?