Alginian sodu. Na zgagę i odchudzanie?

Co to jest alginian sodu? Właściwości 

Alginiany (sole kwasu alginowego) to polisacharydy, które występują w ścianach komórkowych glonów, a dokładniej alg brunatnych (brunatnic). Można je znaleźć także w otoczkach śluzowych niektórych gatunków bakterii. Jednak to glony stanowią główne źródło ich pozyskiwania.  

Najważniejszą właściwością alginianu sodu jest jego zdolność do tworzenia żelu. Powstaje on za sprawą umiejętności chłonięcia ogromnej ilości wody, bo aż 200-300 razy więcej niż jego własna waga.  

Struktura alginianów uzależniona jest od kilku czynników, m.in. gatunku i pochodzenia geograficznego. Niezależnie jednak od tego alginian sodu ma jeszcze jedną cechę, która uczyniła go tak wszechstronnym. Jest nią nietoksyczność w kontakcie z żywymi tkankami. 

Dodatkowo jest biodegradowalny, co w połączeniu z łatwą dostępnością i tanią metodą jego pozyskiwania skłania badaczy do ciągłych poszukiwań jego zastosowania.  

Alginian sodu – zastosowanie 

Leczenie nadkwaśności, zgagi oraz pomocniczo przy chorobie refluksowej 

Alginian sodu nie wpływa na pH treści żołądkowej, a jedynie działa osłonowo. Ochrona ta jest jednak specyficzna. Tworzy swego rodzaju opatrunek na błonie śluzowej, przyśpiesza jej regenerację i hamuje dalszy postęp stanu zapalnego. Ogranicza również rozwój bakterii powiązanej z H. pylori. 

Dodatkowo dzięki uformowaniu żelu, tworzy „tratwę”, która dryfuje na powierzchni treści pokarmowej. Uniemożliwia to cofanie się jej do przełyku, co odróżnia je od innych krótko działających leków. 

Leki z alginianem mogą być stosowane doraźnie oraz w połączeniu z terapią podstawową, a także przed gastroskopią. Preparaty występują w postaci tabletek do ssania, zawiesiny doustnej, saszetek z proszkiem do sporządzenia zawiesiny oraz saszetek z gotowym płynem.

Produkcja tabletek, opatrunków i nowoczesnych postaci leków  

Początkowo alginian sodu był wykorzystywany głównie jako substancja powlekająca, która umożliwiała rozpad tabletki w określonej części przewodu pokarmowego. Jego duże zdolności do chłonięcia wody oraz obojętność dla ludzkich tkanek obecnie bardzo często przemawiają za wyborem opatrunku specjalistycznego bogatego w alginian do leczenia podkrwawiających ran. Najnowsze prace badaczy zmierzają jednak do tego, aby pójść o krok dalej i stosować go do ochrony wrażliwej substancji aktywnej leku. Żelową otoczkę producenci stosują już do ochrony szczepów bakterii probiotycznych oraz w systemach terapii celowanych, czyli takich, które mają zadziałać dopiero w miejscu objętym chorobą. 

Przemysł spożywczy 

Jako dodatek do żywności alginian sodu oznaczony jest symbolem E401. Zagęszcza sosy sałatkowe, dżemy, galaretki i lody. W napojach, takich jak soki, piwa, wina czy miód pitny, sprzyja zaś powstaniu klarownej cieczy. Co ciekawe, stosuje się go jako jadalną folię, która powleka np. mrożone owoce. Naturalna otoczka ma utrzymać smak, wartości odżywcze, a także przedłużyć okres przydatności do spożycia.  

W ostatnich latach alginian zyskuje coraz bardziej na wartości dzięki wykorzystaniu go w produkcji żywności funkcjonalnej.  

Badania mikrobiologiczne i inżynieria tkankowa 

• Alginianowe struktury 2 i 3D – jako matryca do hodowli in vitro wewnątrz żelu oraz na jego powierzchni; 
• biomateriał do regeneracji i odbudowy tkanek – po urazach, operacjach, w chorobach zwyrodnieniowych.  

Przemysł kosmetyczny 

• Plastry żelowe pod oczy oraz punktowe na niedoskonałości 

Leczenie otyłości, cukrzycy i zespołu metabolicznego 

• Spadek masy ciała, cholesterolu i glukozy – w badaniach na myszach alginian sodu powodował obniżenie ich masy ciała, nagromadzenia tłuszczu oraz spadek wartości cholesterolu, trójglicerydów, glukozy we krwi. Otyłość myszy była spowodowana dietą wysokotłuszczową.  
• Mniejsze trawienie tłuszczy – naukowcy wykazali, że w warunkach in vitro hamuje aktywność lipazy trzustkowej nawet o 38-75%. Enzym ten odpowiada za trawienie tłuszczy, a więc i przyczynia się do ich wchłaniania. Mechanizm nie jest do końca poznany. Najprawdopodobniej odpowiada za to lepkość alginianu. Badanie na świniach pokazało, że wysoka lepkość substancji wpływa także na przepuszczalność śluzu w jelicie. Dzięki temu zmniejsza się wchłanianie substancji powstałych w wyniku trawienia tłuszczy. Może zatem okazać się to skuteczną metodą w walce z hiperlipidemią. 
• Mniejsze odczucie głodu – u szczurów dieta bogata w alginian zmniejszyła ilość spożywanego pokarmu. Badacze uważają, że żelowa konsystencja polisacharydu wydłuża czas opróżniania żołądka, tym samym zmniejszając uczucie głodu.  

Istnieją badania kwestionujące skuteczność krótkotrwałego podawania alginianu sodu w celu utraty wagi. Na bardziej obiecujące dane i wytyczne lekarzy musimy jeszcze poczekać. 

Alginian sodu – czy jest szkodliwy? 

Alginian sodu jako składnik leku jest stosunkowo bezpieczny. Przebadano go na dzieciach powyżej 4. miesiąca życia ze stwierdzonym refluksem żołądkowo-przełykowym. Choć dostępne na rynku preparaty dla niemowląt zawierają zazwyczaj sól magnezową alginianu, to ich wskazania są podobne. 

W innym badaniu z udziałem 146 kobiet w ciąży nie wykazano żadnego istotnego wpływu na przebieg ciąży lub zdrowie płodu oraz noworodka. Ponadto są w Polsce zarejestrowane leki, które producent dopuszcza do stosowania u kobiet ciężarnych. Taka praktyka jest niezwykle rzadka. 

Badacze nie wykazali również działań niepożądanych nawet podczas podawania dużej dawki alginanianu sodu. Ulotki leków, których jest składnikiem, jako następstwo przedawkowania podają jedynie uczucie wzdęcia. 

Alginian nie wpływa na pH treści żołądkowej, dlatego nie zaburza składu mikrobioty jelitowej oraz nie zwiększa ryzyka zakażeń układu pokarmowego. Są to typowe działania niepożądane inhibitorów pompy protonowej, leków stosowanych w chorobie refluksowej.  

Nie powoduje też tzw. efektu z odbicia po nagłym odstawieniu, czyli nawrotu choroby z bardziej nasilonymi objawami. Ma to zazwyczaj miejsce przy innych lekach w leczeniu choroby refluksowej. 

Niektóre gatunki glonów mogą być skażone szkodliwą mikrocystyną. Kupuj produkty z certyfikatem gwarantującym przebadanie na obecność tej toksyny.

Przeczytaj również:
NAC. Obiecujący suplement?