Ciążowe dolegliwości. Jak sobie z nimi poradzić?

Mdłości w ciąży 

To jedne z pierwszych i najczęstszych objawów wczesnej ciąży, które utrzymują się zwykle do końca pierwszego trymestru. Te panie, które mają mniej szczęścia, zmagają się z nimi nawet do samego rozwiązania. 

Nudności i wymioty są męczące i krępujące, zwłaszcza poza domem – w pracy, komunikacji miejskiej czy w sklepie. Zaleca się, by jeść mało, a dość często, unikać drażniących zapachów, ciężkostrawnych potraw, kofeiny oraz pić minimum 2 litry niegazowanej wody. Pomocne mogą okazać się także napar z imbiru i podgryzanie migdałów. Poza tym warto zawsze mieć przy sobie woreczek foliowy na wszelki wypadek. 

Jeśli mdłości są wyjątkowo uporczywe i utrudniają codzienne funkcjonowanie, lekarz może przepisać lek na receptę. Zawiera on doksylaminę – substancję przeciwhistaminową I generacji oraz pirydoksynę (witaminę B6). Z uwagi na aktywność nasenną doksylaminy zaleca się przyjmowanie leku na noc, ale regularnie. Badania potwierdziły skuteczność i bezpieczeństwo obu substancji w zastosowanych dawkach w ciąży. Nie dotyczyły one jednak grupy kobiet zmagających się z niepowściągliwymi wymiotami ciężarnych. Takie pacjentki powinny bowiem pozostawać pod stałą opieką specjalistów.  

Odbijanie i gazy w ciąży 

Naturalnym zjawiskiem w ciąży jest spowolniona perystaltyka jelit oraz obniżenie napięcia mięśni przewodu pokarmowego, za co odpowiada wysoki poziom progesteronu.   

Ponadto, zwłaszcza w trzecim trymestrze, powiększająca się macica uciska narządy wewnętrzne, w tym jelita. Wszystko to prowadzi do nadmiernego gromadzenia się gazów, które ostatecznie muszą znaleźć ujście. To właśnie jest ten kłopotliwy moment, bo często nie można już zapanować nad sytuacją lub dolegliwości są tak uciążliwe, że mniejszym złem okazuje się ulżenie sobie.  

Warto wówczas stosować się do opisanych już wcześniej wytycznych odnośnie diety, unikać wzdymających potraw i spożywać posiłki powoli. Na wzdęcia w ciąży pomóc może również sporadyczne picie herbatek z kopru włoskiego, rumianku czy mięty. Dozwolonym i bezpiecznym środkiem jest także symetykon.  

Zaparcia w ciąży 

Wspomniana już zaburzona motoryka przewodu pokarmowego, ucisk powiększającej się macicy na jamę brzuszną, ograniczona aktywność fizyczna oraz suplementacja żelazem są powodem zaparć. Boryka się z nimi ponad połowa ciężarnych, zwłaszcza w trzecim trymestrze. Wzmagają one inne wstydliwe przypadłości – odbijanie, gazy, mdłości, a nawet wymioty. Powodują dyskomfort, ból brzucha i przyczyniają się do powstawania hemoroidów. 

Jak można sobie pomóc? Przede wszystkim dietą. Należy dbać o odpowiednią ilość spożywanego błonnika w postaci razowego pieczywa, kasz, pełnoziarnistych produktów zbożowych, warzyw i owoców. Wskazane są kiszonki oraz sfermentowane produkty mleczne, np. kefir. Bardzo istotne jest także nawadnianie organizmu poprzez picie minimum 2 litrów niegazowanej wody dziennie. Nie zaszkodzi podgryzanie suszonych śliwek czy moreli, można także rozpocząć dzień od szklanki ciepłej wody z cytryną. Jeśli nie ma przeciwwskazań, warto zadbać o umiarkowaną aktywność fizyczną, jak chociażby spacer. 

Jeśli modyfikacja diety nie przyniesie efektów, warto wspomóc się probiotykami lub laktulozą.      

Hemoroidy w ciąży 

To dla każdej dotkniętej tym problemem osoby wstydliwy temat. Ciężarne są na nie wyjątkowo podatne w związku z zachodzącymi w organizmie zmianami hormonalnymi i fizycznymi. Pojawiają się, gdy zaburzone zostaje krążenie w dolnej części ciała. Przyczyny pokrywające się z tymi w przypadku zaparć to jedno. Drugim aspektem jest genetyka – niektóre osoby są po prostu bardziej predysponowane do borykania się z powstającymi żylakami w różnych częściach ciała, inne nie mają z nimi styczności przez całe życie. 

Hemoroidy powodują ogromny dyskomfort, często towarzyszy im świąd, pieczenie, ból i krwawienie. Wspomniane dolegliwości wywołują strach przed skorzystaniem z toalety. Wstrzymywanie wypróżnień może z kolei wywołać zaparcia i zatwardzenia, a te, jak wiadomo, nasilają objawy i sprawiają, że defekacja może kojarzyć się z traumatycznym przeżyciem.  

Żylaki odbytu to nawracający problem zwykle wymagający mało przyjemnego leczenia. W pierwszej kolejności należy zatem postawić na profilaktykę. Ta obejmuje dietę bogatą w błonnik, unikanie cukru i produktów wysoko przetworzonych, picie dużych ilości wody niegazowanej. Należy dbać o regularne, niewstrzymywane i nieindukowane wypróżnienia przebiegające w naturalny sposób (bez „ciśnięcia”). Prawidłowa pozycja to taka, w której kolana znajdują się powyżej linii bioder. Efekt taki można uzyskać, umieszczając pod nogami np. dziecięcy podnóżek do mycia rąk lub odwróconą miskę. 

Ważna jest też dostosowana do możliwości ciężarnej aktywność fizyczna oraz ćwiczenie mięśni dna miednicy. Dzięki temu poprawia się ukrwienie tego rejonu, mięśnie krocza i odbytu ulegają wzmocnieniu, obniżając tym samym ryzyko powstania hemoroidów. Jeśli jednak problem już się pojawi, dozwolone są niektóre maści oraz czopki dostępne bez recepty. Obkurczają one naczynia i zmniejszają objawy takie jak świąd, pieczenie czy krwawienie. Istotne jest też dbanie o higienę i niepodrażnianie okolic odbytu, a także, mimo towarzyszącego bólu, niewstrzymywanie wypróżnienia. 

Żylaki sromu w ciąży 

Na szczęście niewiele przyszłych mam ma styczność z tą dolegliwością, a mechanizm ich powstawania pokrywa się z tym w przypadku hemoroidów. Są podobnie nieprzyjemne i nieestetyczne – pojawiają się zgrubienia, opuchlizna czy ból. Uważa się, że kobiety z wysokim BMI przed ciążą oraz te z nisko ułożonym płodem w miednicy są bardziej narażone na wystąpienie tej przypadłości. 

Niestety dość często zdarza się, że z racji upośledzonego krążenia żylnego żylaki sromu pojawiają się w „pakiecie” z hemoroidami i żylakami podudzi. Ze względu na ryzyko zakrzepicy lekarze przeważnie decydują się na wprowadzenie zastrzyków z heparyną drobnocząsteczkową podawanych podskórnie. Nie należy spodziewać się po nich wyleczenia tej przypadłości, chodzi jedynie o profilaktykę powikłań. Zaleca się również spanie z uniesionymi nogami, umiarkowaną aktywność fizyczną oraz noszenie rajstop lub pończoch uciskowych, co bywa męczące szczególnie w miesiącach letnich.  

Zarówno żylaki sromu, jak i odbytu mogą być powodem ograniczenia kontaktów intymnych z partnerem. W większości przypadków jedne i drugie zwykle ustępują w 6-8 tygodni po porodzie.  

Nietrzymanie moczu w ciąży 

Okazuje się, że temat, który kojarzy się głównie z osobami starszymi, dotyka około 50% kobiet w ciąży. Przyczyną ponownie jest powiększająca się, uciskająca pęcherz moczowy macica oraz progesteron, który powoduje rozluźnienie m.in. mięśni zwieracza pęcherza. Ponadto w związku ze zwiększoną filtracją kłębuszkową produkowane są większe ilości moczu. Wysiłek fizyczny, śmiech, kichnięcie czy kaszlnięcie mogą sprawić, że ciężarna mimowolnie popuści kilka kropelek moczu. Zdarzają się też bardziej kłopotliwe sytuacje, w których parcie na pęcherz okazuje się tak nagłe i silne, że kobieta nie zdąży dojść do toalety.    

Jedyną pomocą w przypadku nietrzymania moczu oraz jego profilaktyki jest ćwiczenie mięśni dna miednicy tzw. mięśni Kegla. 

Pocenie się w ciąży 

Pocenie się jest normalnym zjawiskiem odpowiadającym za termoregulację. Z fizjologicznego punktu widzenia jest więc bardzo potrzebne, ale nadmierne i niekontrolowane powoduje ogromny dyskomfort. 

Kobiety w ciąży mają przyspieszoną przemianę materii, większy rzut serca, zwiększoną ilość krążącej krwi i rozszerzone naczynia krwionośne, również w skórze. Te wszystkie czynniki, w połączeniu ze zmianami hormonalnymi toczącymi się w organizmie, odpowiadają za wzmożone pocenie się kobiet w ciąży, zwłaszcza w pierwszym trymestrze. Jak temu zaradzić?  

Codzienny prysznic i używanie antyperspirantów to podstawa. Warto zakładać ubrania o luźniejszym kroju wykonane z naturalnych, przewiewnych tkanin. Ponadto nie można zapominać o odpowiednim nawadnianiu organizmu i regularnym piciu wody niegazowanej w ciągu dnia.

Opisane dolegliwości są wstydliwe i uciążliwe, ale nie zapominajmy, że są też fizjologiczne i w zasadzie niezależne od kobiety. Ciąża rządzi się swoimi prawami, należy wziąć to pod uwagę i wykazać się zrozumieniem, a także wesprzeć emocjonalnie przyszłą mamę, szczególnie gdy towarzyszą jej te nieprzyjemne objawy.  

Przeczytaj również:
Hyperemesis gravidarum, czyli niepowściągliwe wymioty ciężarnych