Czy pasta do zębów musi zawierać fluor?

Fluor – zalety i ograniczenia 

Chociaż fluor to ważna substancja czynna, ma jednak wiele ograniczeń. Działa bakteriostatycznie, potrafi przekształcać hydroksyapatyt zęba we fluoroapatyt, czyli związek mniej podatny na działanie kwasów, co jest jego główną zaletą. Z drugiej strony pierwiastek ten nie potrafi regenerować szkliwa (naturalnego hydroksyapatytu zębów). 

Gdyby tak zatem wkroczyć w nową rzeczywistość nanotechnologii, która wzorując się na naturze i jej odwiecznych mechanizmach regenerujących, stworzyła nową biozgodną cząsteczkę pozbawioną fluoru, naturalnie łączącą się ze strukturą zęba i potrafiącą regenerować oraz odbudowywać mikropęknięcia w szkliwie? W dobie XXI wieku warto oczekiwać od producentów znacznie więcej niż rozwiązania sprzed 70 lat. 

Poszukiwanie rozwiązań czerpiących z natury 

Niewątpliwym plusem rozwiązania opartego na wzorze czerpiącym z obserwacji natury byłyby co najmniej dwa czynniki:  

• poszukiwanie naturalnych rozwiązań zgodnych z charakterem budowy zęba i możliwości odbudowy szkliwa w warunkach profilaktyki domowej.  
• trwalsze rozwiązanie dla szkliwa niż to oferowane przez fluor, który z biegiem czasu może  przynieść również niekorzystne konsekwencje. Jakie? Jak już stwierdziliśmy, fluor przekształca fizjologiczny materiał zęba, który, choć bardziej odporny na działanie kwasów, zwiększa jego łamliwość i kruchość z upływem lat. Choćby dlatego warto stosować zarówno rozwiązania oparte na fluorze, jak i te najnowsze – bardziej zaawansowane. 

Alternatywa dla fluoru 

Jaka jest zatem substancja zastępująca fluor i czy stosowanie past bez fluoru jest bezpieczne? Eksperci trafnie spostrzegają, że będzie to rozwiązanie oparte na hydroksyapatycie, który znajduje się w coraz większej liczbie past. Hydroksyapatyt sam w sobie nie jest w stanie odbudowywać szkliwa, ponieważ nie potrafi się z nim łączyć trwale. Hydroksyapatyt zawarty najczęściej w pastach, które redukują nadwrażliwość zębową, zatyka jedynie kanaliki zębinowe szkliwa, odcinając w ten sposób nerw od zewnętrznego źródła bodźca bólowego.  

Działa on jak korek izolujący, który wymaga nieustannego uzupełniania w kanalikach. Z tego powodu szukając pasty z hydroksyapatytem, należy zwrócić uwagę przede wszystkim na to, aby ten był biomimetyczny, biozgodny – czyli potrafił trwale łączyć się ze szkliwem dzięki strukturze budowy przypominającej naturalny charakter zęba. Dopiero taka struktura sprawia, że hydroksyapatyt trwale łączy się z tkanką zęba i ją realnie odbudowuje.  

Uniwersalne zastosowanie hydroksyapatytu 

Hydroksyapatyt sam w sobie nie jest nowym zjawiskiem nanotechnologii i z powodzeniem wykorzystuje się go również w implantologii. 

Inteligentny hydroksyapatyt – zgodny z naturą 

Inaczej ma się sprawa, jeśli chodzi o biomimetyczny – bardziej zaawansowany hydroksyapatyt odbudowujący szkliwo. Zgodność z naturą polega na tym, że potrafi łączyć się z tkanką kostną zęba. Jest jak puzzel, który dokładnie pasuje do całej układanki, tworząc jednolity, nierozerwalny obraz. Nie zatyka mikropęknięć, ale łączy się ze szkliwem. Na rynku taka pasta z inteligentnym (biozgodnym) hydroksyapatytem (czyli takim, który potrafi odbudowywać mikropęknięcia zęba) jest już dostępna.  

Technologia odbudowy szkliwa w tubce 

Jedynym właścicielem o potwierdzonym dorobku badawczym i patencie na technologię odbudowy szkliwa jest włoski producent, który opracował technologię regeneracji szkliwa i zębiny na Wydziale Chemii Uniwersytetu w Bolonii. Było to możliwe dzięki pracy niezależnego zespołu badawczego pod przewodnictwem profesora Norberto Roveriego, który stworzył technologię biozgodnych nanocząsteczek microRepair®. 

Profesor N. Roveri zapytany o zastosowanie nanotechnologii w stomatologii, tak się wypowiada na temat biomimetycznego hydroksyapatytu, który stał się fenomenem i przełomową technologią w segmencie past: „W kontakcie z zębami kryształy (hydroksyapatytu) nie tylko ścierają płytkę bakteryjną, ale również łączą się z naturalnym apatytem szkliwa, w odróżnieniu od krzemu zawartego w tradycyjnych pastach do zębów, który ściera płytkę nazębną, lecz nie wchodzi w reakcję ze szkliwem, bo jest materiałem obojętnym. Takie kryształy mają zatem dodatkowo działanie naprawcze. Tworzą ochronną powłokę podobną do szkliwa i zębiny właśnie dlatego, że są biomimetyczne i wchodzą w reakcję”.

Zalety inteligentnego hydroksyapatytu zgodnego z naturą 

Jakie są zalety hydroksyapatytu potrafiącego odbudowywać szkliwo i dlaczego warto również stosować pasty z biomimetycznym hydroksyapatytem?  

• Pierwsza odpowiedź zawarta jest w pytaniu. Dokonujemy czegoś, co do tej pory było nieosiągalne – regeneracja zęba w warunkach profilaktyki domowej. To nowa era segmentu profilaktyki jamy ustnej.  
• Druga zaleta to redukcja i całkowite zwalczanie nadwrażliwości, a biozgodność substancji czynnej sprawia, że mamy pełne bezpieczeństwo czynnika, który nie odkłada się w organizmie.  
• Kolejną zaletą jest fakt, że pastę mogą stosować dzieci poniżej 6 roku życia (brak ryzyka połknięcia fluoru!). Jeśli dodamy do tego brak SLS, parabenów, dwutlenku tytanu o bardzo niskich parametrach ścieralności szkliwa RDA, to okaże się, że znajdziemy zaawansowany produkt do profilaktyki jamy ustnej dla całej rodziny, osób borykających się z nadwrażliwością zębów, podrażnieniem dziąseł, specjalną pastę na noc, pastę dla dzieci, wybielającą pastę regenerującą szkliwo czy pastę przeciw halitozie. 

Pasta do zębów szyta na miarę indywidualnych potrzeb 

Coraz większa świadomość konsumentów sprawia, że intencjonalnie sięgamy po wyroby medyczne lub kosmetyki, które prowadzą odpowiedzialną politykę składu produktów i czynników aktywnych. Dzięki temu możemy dopasować pastę do zębów do swoich potrzeb. Zęby mamy tylko jedne, dlatego warto o nie zadbać najlepiej jak to możliwe, poświęcając chwilę na świadomy zakup, a prawidłowy nawyk mycia zębów dokona reszty. Dlatego uznając dotychczasowe zasługi fluoru, warto mieć na względzie fakt istnienia również bardziej zaawansowanych alternatyw.

Źródła: 

• Czasopismo Techniczne, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej (z. 1-Ch/2007), Materiały Hydroksyapatytowe stosowane w implantologii, Agnieszka Sobczak, Zygmunt Kowalski, s. 150 
• Twój Przegląd Stomatologiczny (11/2010). Zainspirowany naturą, wywiad z prof. Norberto Roverim, s.15 
• Isidoro Giorgio Lesci*, Leonardo Ciocca, Odila Mezini, Norberto Roveri (2016): Synthetic Biomimetic HA Composite Scaffolds for the Bone Regenerative Medicine Using CAD-CAM Technology; Key Engineering Materials; Volume 672, s. 235-246 
• Norberto  Roveri (2009): Surface enamel remineralization: biomimetic apatite nanocrystals and fluoride ions different effects; Journal of Nanomaterials; Volume 2009; January 2009; Article No.: 8