Które leki mogą wywoływać niedokrwistość?

Jakie objawy towarzyszą niedokrwistości? 

Do charakterystycznych objawów anemii można zaliczyć: 

• bladość skóry, 
• niskie ciśnienie krwi, 
• bóle i zawroty głowy, 
• zaburzenia koncentracji, 
• uczucie osłabienia, szybką męczliwość, 
• tachykardię, 
• łamliwość włosów i paznokci, 
• nadmierne wypadanie włosów, 
• zajady w kącikach ust,  
• liczne utraty przytomności. 

Przyczyny anemii 

Przyczynami anemii mogą być: 

• choroby przewlekłe, np. nowotwory,  
• choroby autoimmunologiczne (reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń),  
• infekcje grzybiczne, wirusowe, bakteryjne,  
• nadużywanie alkoholu,  
• choroby pasożytnicze,  
• masowa utrata krwi, 
• niedobory (żelaza, witaminy B11, B12, a nawet miedzi),  
• przyjmowanie niektórych leków. 

Jakie leki mogą wywoływać niedokrwistość?  

Leki z grupy cytostatyków używane podczas leczenia chorób nowotworowych mogą doprowadzać do toksycznego uszkodzenia szpiku. To prowadzi do upośledzonej produkcji krwinek czerwonych, a finalnie może powodować zanik produkcji jakichkolwiek elementów krwi. Wówczas dochodzi do anemii. Podobny mechanizm działania jest charakterystyczny dla daunorubiacyny czy doksorubiacyny (antybiotyki).  

Jak się okazuje, także leki przeciwzapalne mogą prowadzić do anemii aplastycznej (zaburzenia komórek w szpiku kostnym). Do przykładowych substancji zaliczamy: 

• ibuprofen,  
• diklofenak,  
• naproksen,  
• piroksikam,  
• kwas acetylosalicylowy.  

Uwaga! Anemia grozi osobom, które znacznie nadużywają leków przeciwbólowych należących do grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ). Sporadyczne przyjmowanie tych leków nie prowadzi do anemii. 

Anemię aplastyczną mogą także wywołać niektóre leki przeciwpadaczkowe (fenacetamid, karbamazepina), sole rtęci, bizmutu, złota, leki przeciwtarczycowe (metylotiouracyl, metimazol), leki przeciwcukrzycowe (karbutamid), allopurinol czy tiazydy, a nawet przeciwgorączowy paracetamol.   

Do preparatów rzadko wywołujących anemię aplastyczną zalicza się środki antyhistaminowe, uspokajające i antyarytmiczne.   

Do leków wywołujących anemię megaloblastyczną (spowodowaną brakiem witaminy B 11, rzadziej witaminy B12) możemy zaliczyć: 

• leki kolidujące z metabolizmem folianów, np. metotreksat, prymidon, trimetoprym, 
• leki zaburzające wchłanianie kwasu foliowego lub jego zużycie, np. barbiturany, doustne środki antykoncepcyjne, metformina, zydowudna, nifurantoina, 
• sulfasalazynę, karbamazepinę, fenytoinę, inhibitory pompy protonowej,  
• leki zaburzające wchłanianie lub zużycie witaminy B12, np. kolchicyna, neomycyna, doustne środki antykoncepcyjne, metformina. 

Jak widzimy, wiele leków poprzez swój mechanizm działania może oddziaływać na procesy zachodzące w naszym organizmie – tworzenie się szpiku, metabolizm witaminy B11, B12, stężenie żelaza. Aby zapobiec ewentualnemu rozwojowi anemii, warto skonsultować z lekarzem lub farmaceutą swoje obawy związane z zastosowaniem danego leku. Pamiętajmy, by nie nadużywać leków, zwłaszcza kiedy ich zastosowanie nie jest konieczne lub ich wysokie dawki nie są dla nas przeznaczone.