Czym jest Poranny Krąg?

Pomysł na Poranny Krąg narodził się w Niemczech, gdzie został opracowany (ale nie spisany) przez Hedwig Abel, która pracowała z osobami niepełnosprawnymi intelektualnie. Chcąc w jakimkolwiek stopniu przybliżyć swoim podopiecznym świat, który ich otacza, oparła zajęcia Porannego Kręgu na przyrodzie i jej zjawiskach, a więc żywiołach, porach roku, zmieniających się barwach, smaku itd. W Polsce metoda Porannego Kręgu znalazła się dzięki Jackowi Kielinowi. To on sprawił, że pomysł Hedwig Abel został spisany i wydany w formie książkowej, a co więcej – do dziś jest stale stosowany w zajęciach z osobami z niepełnosprawnością intelektualną. 

Cele Porannego Kręgu 

Głównym celem prowadzenia zajęć Porannego Kręgu jest nawiązanie dobrego kontaktu z dzieckiem, danie mu poczucia bezpieczeństwa, wzajemnego zaufania i bliskości. Poranny Krąg ma być przyjemny i dobrze kojarzyć się uczestnikom. Dzięki stałości zajęcia są przewidywalne i bezpieczne. Stymulacja wielozmysłowa jest drugim ważnym celem prowadzenia Porannego Kręgu. Dzięki niej aktywizowane są wszystkie zmysły dziecka, które stale się rozwijają. 

Baza Porannego Kręgu 

Podstawą Porannego Kręgu jest przyroda, a zajęcia prowadzone są zgodnie z następującymi po sobie porami roku, które znacznie różnią się od siebie, w związku z czym inaczej oddziałują na uczestników zajęć. Dzięki wrażeniom wielozmysłowym (polisensorycznym) osoba z niepełnosprawnością intelektualną doświadcza otaczający ją świat poprzez zapachy, smaki, wrażenia dotykowe i termiczne oraz dźwięki. 

W przypadku osób z niepełnosprawnością intelektualną stymulacja wielozmysłowa jest najlepszym sposobem do poznawania i odczuwania tego, co je otacza, poprzez aktywizację wszystkich zmysłów – wzroku, słuchu, smaku, węchu, dotyku. Każda pora roku w Porannym Kręgu niesie ze sobą inne zapachy, smaki, wrażenia wzrokowe i słuchowe oraz termiczne. Nie mogą się one mieszać, są ściśle przypisane do konkretnej pory roku. W Porannym Kręgu to obecna za oknem i w kalendarzu pora roku narzuca kolor, smak, zapach itd.  

Barwy pór roku 

Każda pora roku kojarzy nam się z określonymi kolorami, na których bazujemy podczas zajęć z Porannego Kręgu. Są one związane z jednoczesną stymulacją wzrokową. I tak: 

• wiosną – obowiązuje kolor zielony, będący symbolem budzenia się przyrody do życia, zieleń jest barwą kojącą, niosącą ze sobą spokój i odprężenie, 
• latem – obowiązuje kolor czerwony, symbolizujący wysokie temperatury i upały na zewnątrz, czerwień jest barwą aktywizującą i pobudzającą, 
• jesienią – obowiązuje kolor żółty, który ma symbolizować spadające liście i dojrzałe owoce w sadach; żółty jest ciepłą barwą, symbolem żywotności, ma działać pobudzająco, 
• zimą – obowiązuje biel, kojarzona ze śniegiem i zimnem panującym na dworze; nierzadko zamiast bieli stosuje się barwę niebieską, związaną z lodowatym powietrzem, soplami oraz ciszą i spokojem. 

Zapachy pór roku 

Podobnie jak barwy, zapachy kojarzą nam się z porami roku. Któż z nas nie kojarzy zapachu pomarańczy ze Świętami Bożego Narodzenia, a więc mroźną zimą?. Jakie zapachy przypisywane są do pór roku podczas zajęć Porannego Kręgu? 

• wiosną obowiązuje zapach olejku cytrynowego (podczas zajęć stosuje się kominki zapachowe, dzięki czemu zapach roznosi się po pomieszczeniu i pachnie przez całe zajęcia); olejek cytrynowy działa antyseptycznie, wzmaga apetyt i pobudza do działania, 
• latem stosuje się olejek różany, którego działanie określa się jako kojące, relaksujące; ponadto koi złe nastroje, 
• jesienią używa się olejku lawendowego, który koi nerwy, relaksuje i uspokaja, 
• zimą obowiązuje olejek miętowy, który ułatwia oddychanie, a jednocześnie wzmacnia i rozluźnia uczestników zajęć. 

Dźwięki pór roku 

Każda z pór roku według zajęć Porannego Kręgu ma przypisany konkretny instrument muzyczny: 

• wiosna – bęben, 
• lato – grzechotka z piaskiem lub gong, 
• jesień – dzwonki rurowe, 
• zima – dzwonki lub trójkąt. 

Nierzadko podczas zajęć włączany jest przypisany do pory roku jeden z czterech utworów Vivaldiego – Wiosna, Lato, Jesień lub Zima. 

Smaki pór roku 

Jakie smaki obowiązują podczas zajęć Porannego Kręgu? Same pyszności, które każdy uczestnik ma okazję posmakować!  

• wiosną dzieci mają okazję poznawać smak gorzko-kwaśny, smakując niewielki kawałek cytryny, 
• latem króluje konfitura wiśniowa, 
• jesienią smakujemy miód,  
• a zimą miętowe pastylki oblane czekoladą. 

Samogłoski według pór roku 

Poranny Krąg to także poznawanie samogłosek, które dzieci uczą się wymawiać podczas zajęć. 

• wiosną mówią samogłoskę o, 
• latem – i, 
• jesienią  – e, 
• zimą  – a. 

Wymawianie samogłosek przez dzieci ma być reakcją na usłyszenie swojego imienia, a także jako podtrzymanie dialogu między prowadzącym zajęcia a ich uczestnikami. 

Żywioły pór roku 

Każdej porze roku przypisany jest żywioł: ogień, woda, ziemia lub powietrze. I tak: 

• wiosną żywiołem jest ziemia (lub glina) – dzieci dotykają zimnej ziemi (np. przeznaczonej do sadzenia kwiatów), mogąc poczuć jej konsystencję, nierówności i temperaturę, 
• latem żywiołem jest ogień – dzieci mają okazję poczuć ciepło zapalonej świeczki na własnych rączkach i się nieco ogrzać, 
• jesienią panuje powietrze – dzieci czują na własnej skórze jego powiew np. z wentylatora, 
• zimą zaś żywiołem jest woda, którą można poczuć, dotknąć, a także sprawdzić, jaką ma temperaturę; podczas zajęć często jest stosowana w formie kostek lodu. 

Co żywioły oznaczają dla uczestników zajęć? Ziemia (wiosna) jest łącznikiem człowieka z planetą, dzięki której żyje i ma czym się żywić. Ogień (lato) daje ludziom ciepło, ale może być również niesamowicie niebezpieczny. Powietrze (jesień) jest podstawą naszej egzystencji, a więc oddychania pełną piersią. Woda (zima) symbolizuje nie tylko morza i oceany, ale także wody płodowe, w których pływamy pod sercem matki. 

Poranny Krąg to zajęcia, które są zawsze obecne w planie dnia osób z niepełnosprawnością intelektualną w różnym stopniu. Są one przyczynkiem do rozwoju zmysłów, a także dobrych relacji nie tylko z prowadzącym zajęcia, ale także z innymi uczestnikami. A co najważniejsze – rozwój przynosi radość.