Pasta do zębów – jaką wybrać?

Rodzaje past do zębów 

Mnogość składników stosowanych w produkcji past do zębów oraz sposób ich łączenia pozwala na uzyskanie preparatów skoncentrowanych na wąskich wskazaniach, o zmaksymalizowanej skuteczności w wybranym obszarze. W zależności od składu wyróżnić można pasty o działaniu: 

• przeciwbakteryjnym, 
• ograniczającym powstawanie płytki nazębnej, 
• przeciwpróchniczym, 
• zmniejszającym stan zapalny w obrębie tkanek miękkich i przyzębia, 
• łagodzącym nadwrażliwość zębów, 
• wybielającym szkliwo zębów. 

Z czego składa się pasta do zębów? 

Pasty do zębów to najpopularniejsze środki stosowane do utrzymywania prawidłowej higieny jamy ustnej. Aby mogły w odpowiedni sposób pełnić swoje zadanie, muszą zawierać szereg substancji. W składzie past znajdują się środki o działaniu: 

• ściernym, 
• polerującym, 
• pieniącym, 
• smakowym, 
• zagęszczającym, 
• konserwującym, 
• bakteriostatycznym. 

Do najważniejszych pod względem ilości i funkcji zalicza się substancje wykazujące właściwości ścierne i polerujące. W składzie past do zębów stanowią one od 25 do 50% objętości składników. Ich obecność pozwala na mechaniczne oczyszczenie płytki nazębnej odpowiedzialnej za powstawanie kamienia nazębnego, usuwanie przebarwień powstających podczas przyjmowania pokarmów oraz po prostu czyszczenie powierzchni zębów. 

Jako substancje ścierne i polerujące najczęściej wykorzystywane są: 

• węglan wapnia, 
• wodorotlenek magnezu, 
• wodorotlenek wapnia, 
• tlenek krzemu, 
• hydroksyapatyty, 
• polimetakrylan. 

Analizując skład past, następnym istotnym składnikiem są substancje o działaniu pieniącym, zwane potocznie detergentami. Do najważniejszych zadań środków pieniących zalicza się zmniejszenie napięcia powierzchniowego występującego na szkliwie zębów i redukcję sił oddziałujących między nim a cząsteczkami, które do niego przylegają. Tyczy się to w szczególności płytki nazębnej, która dzięki obecności detergentów w paście może być aktywnie usuwana z zębów. 

Substancjami wykazującymi właściwości pieniące są: 

• anionowe laurosiarczany sodu (SLS), 
• amfoteryczne Tego Betain. 

Związki fluoru występujące w pastach do zębów o działaniu przeciwpróchniczym 

Fluor i jego związki są bardzo popularnym składnikiem wielu past do zębów. Jedną z ich funkcji jest działanie przeciwpróchnicze, wywierane poprzez hamowanie rozwoju bakterii próchnicowych bytujących na zębach. Kolejną ważną cechą przemawiającą za stosowaniem past z fluorem jest jego zdolność do remineralizacji szkliwa dotkniętego procesem próchnicowym. 

W pastach do zębów można spotkać fluor pod postacią: 

• fluorku sodu,  
• monofluorofosforanu sodu,  
• fluorku cyny, 
• aminofluorków. 

Pasty bez fluoru – dla kogo są przeznaczone? 

Niekiedy stosowanie fluory w pastach do zębów nie jest wskazane. Tyczy się to osób, u których stwierdzona została fluoroza, która objawia się przebarwieniami w postaci plam na szkliwie zębów. Pasty bez zawartości fluoru powinny być stosowane również na terenach, gdzie zawartość fluoru w wodzie jest znacząco podwyższona. 

Trioksolan jako składnik past do zębów zapobiegający powstawaniu płytki nazębnej 

Kolejnym ze składników past jest trioksolan. Jest to niejonowy, rozpuszczalny w tłuszczach bifenol. Wykazuje działanie przeciwzapalne i przeciwbakteryjne, oddziałując zarówno na bakterie Gram-dodatnie, jak i Gram-ujemne. Ponadto jest aktywny wobec grzybów z rodzaju Candida. Dodatkowo powoduje zmniejszenie przyrostu płytki nazębnej. Pasta zawierająca trioksolan dedykowana jest osobom dotkniętym chorobą zapalną dziąseł oraz tym z tendencją do gromadzenia się kamienia nazębnego. 

Chlorheksydyna o działaniu przeciwbakteryjnym 

Jest to związek występujący w pastach mających właściwości przeciwbakteryjne. Jej działanie skierowane jest też przeciwko niektórym grzybom i wirusom. Dzięki długiemu utrzymywaniu się w jamie ustnej, bo aż do 24 godzin, jej stosowanie pozwala zabezpieczyć jamę ustną przed rozwojem niekorzystnych patogenów i rozwojem próchnicy. 

Zioła w pastach do zębów 

W wielu preparatach do higieny jamy ustnej spotkać można ekstrakty ziołowe. Znajdują one zastosowanie jako substancje pomocnicze w leczeniu chorób przyzębia. Do najpopularniejszych zaliczyć można jeżówkę purpurową, która hamuje działanie enzymu zwanego hialuronidazą, odpowiedzialnego za rozwój stanu zapalnego przyzębia. Ponadto w składach past do zębów często występuje rumianek oraz szałwia. 

Węgiel w pastach do zębów

Obecnie popularność zdobywają pasty, które w swoim składzie zawierają węgiel aktywowany. Stosujemy je, by wybielić zęby. Jednakże ze względu na działanie ścierne mogą one spowodować znaczny ubytek szkliwa, a przy dłuższym stosowaniu nawet przebarwić je. Dlatego przed rozpoczęciem ich stosowania warto skonsultować się z dentystą i przedyskutować ewentualne korzyści i skutki stosowania past z węglem.  

Pasty dla dzieci i dla dorosłych – jakie są między nimi różnice? 

Zasadniczą różnicą pomiędzy pastami dedykowanymi dzieciom i osobom dorosłym jest zawartość fluoru. Stężenie fluoru jest zależne od grupy wiekowej i przedstawia się następująco: 

• dzieci – 600 ppm fluoru, 
• dorośli – nie więcej niż 1500 ppm fluoru. 

Występują także preparaty z wyższym stężeniem fluoru, ale ich stosowanie powinno odbywać się tylko i wyłącznie w gabinecie stomatologicznym pod opieką fachowego personelu. 

Jak widać, istnieje wiele rodzajów past do zębów o różnych właściwościach, związanych ze znajdującymi się w nich składnikami. Dzięki temu łatwo dobrać pastę dopasowaną do swoich potrzeb. 

Źródła: 

• A. Wasiluk, Związki fluoru w profilaktyce próchnicowy zębów dzieci i młodzieży- przegląd piśmiennictwa polskiego, Przegląd Epidemiologiczny, 2017, 71, str. 603-611. 
• M. i M. Kasiak, Pasty do zębów- skład i działanie, Farmacja Polska, 2009, tom 65, nr 9, str. 655-672. 
• U. Kaczmarek, K. Orłowska, B. Kłaniecka, A. Szymnajtis, Retencja fluoru w ślinie po szczotkowaniu zębów pastami ze standardową i dużą zawartością fluoru, Dent. Med. Probl., 2013, 5, 3, 315-321, ISBN 1644-387X. 
• J. Iracki, M. Wierzbicka, Skuteczność aktywnych składników past do zębów jako element stomatologii opartej na dowodach, Czas Stomat., 2015, LVIII, 6, 414-421.