Jak odpieluchować dziecko? Poznaj nasze metody!

Kiedy odpieluchować dziecko? 

Decyzja o porzuceniu pieluch na rzecz korzystania z toalety nie powinna należeć tylko do rodziców. Aby proces odpieluchowania przebiegł pomyślnie, dziecko musi przejawiać gotowość – zarówno fizjologiczną, jak i psychiczną.

Badania pokazują, że zbyt wczesne próby odpieluchowania nie tylko mogą wydłużyć cały proces nauki, ale również przyczynić się do wykształcenia nieprawidłowych nawyków lub traumy u dziecka.

Nie przejmuj się uwagami osób z otoczenia ani nie sugeruj wiekiem odpieluchowania innych maluchów. Każde dziecko rozwija się w swoim tempie i to od niego zależy, kiedy będzie gotowy na pożegnanie z pieluszką. Rodzice, którzy na co dzień obserwują swoje pociechy, powinni bez problemu wychwycić przynajmniej kilka oznak świadczących o tym, że można rozpocząć pierwsze próby korzystania z nocnika lub toalety. 

Wśród oznak gotowości do nauki korzystania z toalety specjaliści wymieniają: 

• odpowiedni rozwój fizyczny – bardzo dobrze opanowana umiejętność chodzenia, siadania i wstawania, odpowiednia pojemność pęcherza (a więc dłuższe przerwy w oddawaniu moczu) oraz umiejętność kontrolowania mięśni zwieracza. Dzieci zwykle osiągają gotowość fizyczną między 2. a 4. rokiem życia; 
• świadomość zachodzących procesów fizjologicznych – przejawia się odmiennym zachowaniem dziecka, poprzedzającym oddanie moczu czy stolca; Dziecko wierci się, robi charakterystyczne miny, dotyka pieluszki, chowa się w zacisznym miejscu; 
• umiejętność sygnalizowania swoich potrzeb – dziecko prostymi słowami czy gestami potrafi przekazać, że jest głodne, senne, zmęczone, jest mu zimno itd. Z czasem może także sygnalizować potrzebę oddania moczu na krótko, zanim to nastąpi;
• gotowość emocjonalna – dziecko, widząc zachowanie dorosłych, wykazuje zainteresowanie i naśladuje rodziców, którzy korzystają z toalety.

W ostatnich latach obserwuje się wzrost średniego wieku odpieluchowania dzieci. W Stanach Zjednoczonych w ciągu ostatnich 40 lat zwiększył się on z 18 miesięcy do 21-36 miesięcy, a przyjęte tam zalecenia stanowią, że nawet 4-letnie dzieci w pieluszkach mieszczą się w normie. Tylko około 40-50% tamtejszych maluchów udaje się z sukcesem odpieluchować do 3. roku życia. Co ciekawe, badania pokazują, że dziewczynki zazwyczaj opanowują tę umiejętność szybciej niż chłopcy.  

Większość ekspertów twierdzi, że dzieci zwykle nabywają umiejętności do nauki korzystania z toalety między 18. a 24. miesiącem życia. 

 W drodze wyjątku zdarzają się także i 12-miesięczne dzieci, które będą już na to gotowe.  

Jak przygotować malucha do korzystania z nocnika? 

Kiedy nadejdzie odpowiedni moment, stopniowo oswajaj malucha z tematyką toalety. 

Możesz to zrobić na różne sposoby:

• Swobodnie poruszaj temat potrzeb fizjologicznych i sposobów ich załatwiania w rozmowach z dzieckiem, zabawach, książeczkach czy bajkach. Dziecko może wówczas zadawać pytania i zdobyć odpowiednią wiedzę, ale nie powinno odczuwać żadnej presji.
• Pokaż dziecku nocnik, aby maluch mógł się do niego przyzwyczaić i opanować umiejętność siadania na nim i wstawania. 
• Bawcie się w korzystanie z toalety albo odpieluchowanie ulubionego misia. 
• Pozwól dziecku na przebywanie z Tobą albo rodzeństwem w łazience. Dzięki temu będzie miało okazję obserwować, jak wygląda codzienna toaleta. 
• Opowiadaj dziecku, dlaczego warto zacząć korzystać z nocnika (większy komfort noszenia samej bielizny, samodzielność, a może nawet majtki z ulubionym bajkowym bohaterem). 

Czego unikać podczas odpieluchowania? 

Dorosłym korzystanie z toalety wydaje się bardzo proste. Dla dziecka jest to jednak ogromne wyzwanie pod względem emocjonalnym, jak i technicznym, dlatego musisz wykazać się dużą cierpliwością.

Nie zmuszaj dziecka do siadania na nocniku, nawet jeśli wydaje Ci się, że jest już na tyle duże, że powinno z niego korzystać.

Może to przynieść odwrotny skutek: opóźnić zdobycie nowej umiejętności i wywołać u dziecka poczucie lęku, wstydu, a nawet traumę.

Pamiętaj zatem o kilku wskazówkach:

• Nie próbuj odpieluchować dziecka zbyt wcześnie – dzieci, które fizjologicznie nie są gotowe, ale chcą współpracować z rodzicem zachęcającym do oddania moczu, mogą używać do parcia nieprawidłowych grup mięśni. Może to niekorzystnie wpłynąć na mięśnie dna miednicy nie tylko w dzieciństwie, ale w całym życiu dziecka. Zaparcia nawykowe, częste parcie na mocz czy nietrzymanie moczu to możliwe konsekwencje zbyt wczesnego odpieluchowania.
• Nie wywieraj na dziecku presji – nie sadzaj go na nocniku na siłę ani nie powtarzaj: „Musisz już to robić”, „Jesteś już duży”. 
• Nie rozpoczynaj nauki korzystania z toalety w czasie, gdy w życiu dziecka dzieją się już inne zmiany, np. narodziny rodzeństwa, pójście do żłobka, przeprowadzka itd.
• Nie krytykuj nieudanych prób. 
• Bądź konsekwentny i nie wysyłaj dziecku sprzecznych sygnałów – jeśli maluch robi postępy i zaczyna zgłaszać, że chce skorzystać z nocnika, musisz mu w tym pomóc. Nie możesz ignorować sygnałów ze strony dziecka i kazać mu wypróżnić się w pieluszkę, nawet gdy sytuacja dzieje się poza domem. 
• Nie używaj negatywnych określeń wydzielin fizjologicznych – mówienie dziecku, że jego „kupa śmierdzi” czy, że znów „zapaskudził majtki”, wywoła uczucie wstydu i upokorzenia. Może nawet dojść do wstrzymywania stolca i problemów z wypróżnianiem. 
• Wstrzymaj się ze zbyt szybką całkowitą rezygnacją z zakładania pieluch – na początku na pewno będą zdarzały się wpadki, a wielokrotna zmiana ubrań, dyskomfort i sprzątanie otoczenia może wywołać zdenerwowanie i stres zarówno u rodziców, jak i u dzieci. 

Jak odpieluchować dziecko? 

Kluczem do sukcesu jest cierpliwość i stworzenie pozytywnej atmosfery wokół tematu toalety. Kiedy wychwycisz moment, w którym dziecko wyraźnie zmienia zachowanie, np. przerywa zabawę i przystaje, robiąc specyficzną minę czy dotykając okolic pieluszki, zapytaj, czy nie chciałoby spróbować usiąść na nocniku. Nawet gdy początkowo odmawia, powinniśmy uszanować jego decyzję. Musimy się też przygotować psychicznie na potrzebę wielokrotnego sprzątania czy zmiany ubranek, aby później nie pokazywać dziecku swojej frustracji. Każde nasze zdenerwowanie może zostać przez malucha skojarzone z faktem oddawania moczu czy stolca do nocnika, co jeszcze bardziej zniechęci go do dalszej nauki.  

Dobrą porą na odpieluchowanie dziecka jest lato. Gdy jest ciepło, można zamienić pieluszkę na majtki, co pozwoli dziecku zyskać większą świadomość swojej fizjologii. Dzięki pojedynczej warstwie ubrań rodzicom łatwiej też o szybszą reakcję, a w razie przemoczenia nie trzeba obawiać się o przeziębienie.

Kiedy dziecku uda się z sukcesem skorzystać z nocnika, okaż swoją radość i pochwal malucha. Pytaj dziecko kilka razy w ciągu dnia i przed snem, czy nie chciałoby usiąść na nocniku.

Jeśli mimo wszystkich Twoich starań malec nadal nie wykazuje chęci zamiany pieluchy na nocnik, daj mu po prostu więcej czasu. Powrót do tematu po kilku tygodniach lub miesiącach może przynieść niespodziewanie dobre efekty.

Odpieluchowanie – to może się przydać!

Naukę korzystania z toalety zwykle zaczyna się od używania nocnika. Wybór jest ogromny – począwszy od klasycznych aż po pokaźne trony, które grają i migoczą światełkami. Chociaż rodzicom może wydawać się, że im więcej atrakcji zapewnią dziecku, tym chętniej z niego skorzysta, nie zawsze tak jest. Niektóre maluchy mogą nawet bać się głośnych dźwięków wydobywających się za ich plecami. Mogą też traktować taki nocnik jak zabawkę, wrzucając do niego przypadkowe przedmioty, aby wywołać grający efekt. Ponadto fizjoterapeuci przypominają, że najlepsza do oddawania stolca jest naturalna pozycja kuczna, w której kolana znajdują się powyżej bioder. Wówczas mięsień łonowo-odbytniczy jest rozluźniony, co znacznie ułatwia wypróżnienie. Taką pozycję zapewniają nocniki o klasycznej budowie.  

Oprócz nocnika możesz wyposażyć się w nakładkę na toaletę. Przyda się ona tym maluchom, które bardzo chcą naśladować dorosłych, oraz starszym dzieciom. Minusem tego rozwiązania jest trudność w uzyskaniu pozycji kucznej. Aby ją osiągnąć, musisz przystawić do toalety odpowiedniej wysokości stołeczek lub stopień, na którym dziecko może położyć nóżki w trakcie korzystania z toalety. Przy toalecie warto położyć również nawilżany papier toaletowy dla dzieci. Ponieważ jest miękki i delikatny, nie podrażni dziecięcej skóry. Niektóre z nich wyróżniają się przyjemnym zapachem, który dodatkowo zachęci dziecko do korzystania z toalety.

W trakcie odpieluchowania możesz zakładać dziecku specjalne majtki treningowe. Taka bielizna to rozwiązanie z pogranicza pieluch i majtek. Majtki wykonane są najczęściej z dwóch warstw materiału i są na tyle chłonne, że mocz zatrzymuje się w bieliźnie lub przecieka tylko w niewielkim stopniu na ubranie. Dziecko może poczuć komfort noszenia bielizny, a gdy nie uda mu się w porę skorzystać z nocnika, unikniemy konieczności zmiany ubrań i sprzątania otoczenia. Majtki treningowe zachęcają dziecko wygodą noszenia, estetycznym wyglądem i żywymi kolorami. Dostępne są różne rodzaje, rozmiary i zapięcia. 

W podróży i poza domem przydają się jednorazowe nocniki turystyczne oraz nieprzemakalny worek do transportu przemoczonych ubrań. Fotelik samochodowy lub wózek możemy ochronić przed zabrudzeniem za pomocą wodoodpornych pokrowców. 

Kluczem do bezstresowego i sprawnego odpieluchowania dziecka jest wychwycenie odpowiedniego momentu. Chociaż nie możemy zaplanować tego procesu, jedno jest pewne – każde zdrowe dziecko przejdzie pomyślnie ten etap, gdy będzie na to gotowe.