Wyniki badań epidemiologicznych sugerują, że niedobory żywieniowe wiążą się ze wzrostem zapadalności na niektóre schorzenia psychiczne, w tym między innymi schizofrenię i depresję. Wpływ stosowanej diety na rozwój centralnego układu nerwowego stanowi temat licznych badań ostatnich kilkudziesięciu lat. 

Ważne składniki we wspomaganiu leczenia chorób psychicznych 

Wielonienasycone niezbędne kwasy tłuszczowe (WNNKT) 

Tłuszcze to podstawowy wysokoenergetyczny składnik żywności. Wielonienasycone niezbędne kwasy tłuszczowe nie są syntetyzowane przez organizm człowieka i dlatego muszą być dostarczone w diecie. Błony komórkowe ośrodkowego układu nerwowego zbudowane są w dużej części z WNNKT, a dostarczenie tych kwasów decyduje o rozwoju umysłowym dzieci i prawidłowym funkcjonowaniu dorosłych. Obecnie podkreśla się istotny wpływ kwasów omega-3, szczególnie kwasu dokozaheksaenowego (DHA) i eikozapentaenowego (EPA) na rozwój mózgu. W badaniach wykazano, że zmniejszone spożycie tych kwasów tłuszczowych powoduje zaburzenia w rozwijającym się mózgu, w metabolizmie neuroprzekaźników. Suplementacja kwasami tłuszczowych omega-3 jest korzystna w wielu zaburzeniach funkcjonowania mózgu, takich jak: depresja, choroba Alzheimera, schizofrenia czy w zespołach deficytu uwagi oraz nadpobudliwości, i wydaje się odpowiednim uzupełnieniem leczenia tych chorób. W związku z tym profilaktycznie powinno się spożywać ryby ok. 3 razy w tygodniu. 

Produkty bogate w kwas eikozapentaenowy (EPA): makrela, łosoś, śledź, pstrąg i sardynka. 

Produkty bogate w kwas dokozaheksaenowy (DHA): łosoś, tuńczyk, pstrąg tęczowy, śledź, makrela. 

Woda 

Mózg zbudowany jest głównie z wody, pozostałą część stanowią substancje tłuszczowe. Z tego powodu te dwa składniki w diecie mają szczególnie duże znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania ośrodkowego układu nerwowego. Wyniki badań potwierdzają, że odpowiednie nawodnienie organizmu wpływa na funkcje mózgu. Nawet niewielkie odwodnienie organizmu może poprzez osłabienie przewodzenia impulsów elektrycznych w układzie nerwowym wywoływać zmiany nastroju. 

Należy pić 2 litry wody mineralnej dziennie. Na każdy kubek wypitej kawy lub czarnej herbaty powinno się wypijać dodatkową szklankę wody, gdyż te napoje posiadają substancje moczopędne. 

Witamina A 

Bierze udział w neurogenezie. Jest ona niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania mózgu. Beta-karoten to prowitamina, która w jelicie cienkim i wątrobie przemienia się w witaminę A i wymaga obecności cynku. Prowadzone badania wskazują na wpływ niedoboru witaminy A i beta-karotenu w rozwoju zaburzeń neurologicznych o charakterze autystycznym. 

Produkty bogate w witaminę A: wątróbka, masło, żółtko jaj, śmietana 18% tłuszczu, ser żółty, makrela. 

Produkty bogate w beta-karoten: marchew, pietruszka (liście), szczaw, boćwina, szpinak. 

Produkty bogate w cynk: zarodki pszenne, kasza gryczana, otręby pszenne, nasiona roślin strączkowych, kakao. 

Niacyna (witamina PP) 

Niacyna wykazuje działanie neuroprotekcyjne, wpływa na rozwój i wydłużenie czasu przeżycia neuronów. Opisano jej korzystne działanie w stanach depresji oraz w zaburzeniach psychicznych, zwłaszcza związanych ze stanami lękowymi. 

Produkty bogate w witaminę PP: mięso z piersi kurczaka, orzechy arachidowe, tuńczyk w oleju, otręby pszenne, makrela wędzona. 

Kwas foliowy (witamina B9) 

Niedobór kwasu foliowego przyczynia się do zaburzeń w prawidłowym funkcjonowaniu układu nerwowego, szczególnie do rozwoju depresji. Podejrzewa się, że niedobory tej witaminy odgrywają rolę w mechanizmie powstawania zaburzeń lękowych, agresji i nastroju. 

Produkty bogate w kwas foliowy: warzywa liściaste (sałata, szpinak, jarmuż), owoce cytrusowe, drożdże, wątróbka. 

Kobalamina (witamina B12) 

Niedobór tej witaminy często jest powiązany z wystąpieniem u ludzi objawów neuropsychiatrycznych, takich jak: pogorszenie funkcji poznawczych, psychoza czy napady agresji. 

Produkty bogate w witaminę B12: wątroba, śledź, makrela, żółtko jaj. 

Witamina C 

Rola witaminy C w ośrodkowym układzie nerwowym polega na: regulacji metabolizmu neuroprzekaźników i wpływie na rozwój prawidłowej struktury neuronów. Stwierdzono, że większe spożycie tej witaminy może mieć korzystny wpływ w takich chorobach jak depresja i schizofrenia. 

Produkty bogate w witaminę C: owoce cytrusowe, pietruszka (liście), czarna porzeczka, chrzan. 

Witamina D 

Niedobór witaminy D może przyspieszać rozwój otępienia umysłu oraz zwiększyć ryzyko rozwoju depresji. Czynniki te niewątpliwie upośledzają prawidłowe funkcjonowanie mózgu i mogą prowadzić do rozwoju psychoz, a nawet autyzmu.  

Produkty bogate w witaminę D: tran, żółtka jaj, węgorz. 

Witamina K 

Witamina K jest niezbędna w utrzymywaniu prawidłowych funkcji układu nerwowego. W mózgu bierze ona udział w syntezie sfingolipidów, które budują błony komórek mózgowych. Sfingolipidy uczestniczą w wielu procesach komórek nerwowych mózgu. Niedobór tych lipidów w organizmie człowieka wiąże się z przyspieszeniem rozwoju chorób o podłożu neurologicznym. 

Produkty bogate w witaminę K: szpinak, herbata zielona, brukselka, kapusta, kalafior. 

Żelazo 

Żelazo jest konieczne do niezakłóconego funkcjonowania mózgu, ponieważ zapewnia odpowiednie dotlenienie i wytwarzanie energii w tkance mózgowej. Niedobór żelaza, szczególnie u kobiet, wiąże się z występowaniem apatii, depresji oraz szybkim męczeniem się. 

Produkty bogate w żelazo: szpinak, morele, brokuły, czerwone mięso, wątróbka. 

Stwierdzono, że niedobory makro- i mikroskładników są czynnikiem patogennym w przypadku deficytów neurologicznych, a także uszkodzeń neuronalnych i zaburzeń psychicznych. W związku z tym warto uwzględnić w codziennym jadłospisie różnorodne, wartościowe produkty.