Chaber bławatek – jakie ma właściwości?

Charakterystyka chabra bławatka 

Chaber bławatek (Centaurea cyanus L.) to roślina z rodziny Astrowatych (Asteraceae L.) będąca w Polsce mocno rozpowszechnionym chwastem zbożowym. Surowiec bławatka jest bogatym źródłem antocyjanów i flawonoidów. Mimo tego, że powszechnie uważany jest za chwast, istnieje również wiele jego odmian uprawnych. Oprócz Europy występuje też na terenach Azji oraz Ameryki Północnej. Surowcem chabra bławatka jest jego kwiat bez kielicha. Chabra bławatka określa się również takimi nazwami jak: modrak, samosiejka czy modrzeńczyk. Chaber bławatek to roślina miododajna – miód bławatkowy bogaty jest w lizozym, który bierze udział w rozpadzie błon komórkowych bakterii i grzybów. 

Właściwości kwiatu chabra bławatka 

Kwiat chabra bławatka bez kielicha (Flos cyani L.) jest surowcem typowo antocyjanowym, ale zawiera również duże ilości flawonoidów. Antocyjany to związki chemiczne będące barwnikami, które powszechnie występują w roślinach o barwach niebieskich, fioletowych, czerwonych i pomarańczowych. Mają charakter glikozydów, więc nazywane są również antocyjanozydami. Barwa kwiatu chabra bławatka jest wypadkową obecności antocyjanów oraz tego, z jakimi metalami obecnymi w płatkach tworzą one kompleksy. Dodatkowo na barwę kwiatu wpływa ewentualna obecność flawonów i karotenoidów. Kwiat chabra bławatka zawiera cyjaninę (będącą pochodną cyjanidyny) oraz kopigment w postaci glikozydu flawonowego (dokładnie glikozydu flawonowego apigeniny). Właściwości kwiatu chabra bławatka wynikają głównie z obecności cyjaniny. Podczas suszenia kwiatów cyjanina rozpada się do cyjanidyny. Z uwagi na obecność wspomnianej pochodnej antocyjanowej surowiec wykazuje działanie przeciwzapalne oraz zmniejszające przepuszczalność ścian naczyń włosowatych. Antocyjany polepszają ukrwienie w obrębie tęczówki oka i tym sposobem wpływają pozytywnie na ostrość widzenia (szczególnie w trudnych warunkach oświetleniowych).  

Zastosowanie kwiatu chabra bławatka 

Kwiat bławatka występuje pod postacią ziół do zaparzania lub jako składnik kropli do oczu dostępnych bez recepty. Z uwagi na obecność antocyjanów w surowcu roślina jest stosowana jako łagodny środek przeciwzapalny w chorobach oczu: 

• zapalenie brzegów powiek, 
• zapalenie spojówek, 
• podrażnienia alergenami,  
• zmęczenie wzroku. 

W kwiecie bławatka znajdują się substancje moczopędne, dzięki którym herbatka z chabra stosowana wewnętrznie znajduje zastosowanie w łagodnych schorzeniach układu moczowego ze skąpomoczem lub obrzękach kończyn spowodowanych zatrzymaniem wody w organizmie. Dodatkowo ze względu na łagodne działanie przeciwzapalne bławatek stosowany jest zewnętrznie na skórę w przypadku owrzodzeń lub trudno gojących się ran. W kosmetyce znajduje się w kremach przeznaczonych do skóry tłustej i problematycznej. Napar z bławatka sprawdzi się również jako płukanka do włosów zwalczająca łupież. 

Chaber bławatek – przeciwwskazania 

Uczulenie na jakąkolwiek roślinę z rodziny Astrowatych jest wskazaniem do zachowania ostrożności podczas stosowania preparatów zawierających w swoim składzie chabra bławatka. 

Chaber bławatek a kobiety w ciąży i dzieci 

Nie zaleca się podawania naparu z chabra bławatka dzieciom. Nie istnieją dane mówiące o bezpieczeństwie stosowania preparatów chabra bławatka w ciąży, dlatego przed zastosowaniem zalecana jest konsultacja z lekarzem prowadzącym ciążę.