Przedawkowanie witaminy C. Jakie są objawy i skutki jej nadmiaru?

Witamina C w organizmie – jaka jest jej rola?

Witaminę C (kwas askorbinowy) kojarzymy głównie ze skracaniem czasu infekcji i regulacją procesów związanych z białymi krwinkami, które walczą z drobnoustrojami chorobotwórczymi. 

Kwas askorbinowy odpowiada również za: 

• syntezę kolagenu, 
• działanie przeciwstarzeniowe i przeciwzmarszczkowe, 
• obniżenie ciśnienia krwi, 
• obniżenie cholesterolu we krwi, 
• syntezę hormonów steroidowych (reguluje procesy funkcjonowania tarczycy i przysadki mózgowej), 
• zwalczanie wolnych rodników,
• wchłanianie żelaza i wapnia.

Czy można przedawkować witaminę C? 

Człowiek nie jest w stanie samodzielnie syntetyzować witaminy C, dlatego musi dostarczać ją wraz z dietą. Witamina C należy do grupy witamin rozpuszczalnych w wodzie. Jedynie w niewielkich ilościach gromadzi się w organizmie: w wątrobie, nadnerczach, trzustce i mózgu. Większość kwasu askorbinowego wydalana jest wraz z moczem. W związku z tym bardzo trudno o przedawkowanie witaminy C.  

Podczas dodatkowej suplementacji witaminą C musimy jednak pamiętać, że jej dobowe dawki nie powinny przekraczać 1000 mg.

Dobowe zapotrzebowanie na witaminę C 

Dobowe dawki witaminy C niezbędne do prawidłowej pracy naszego organizmu dla osoby dorosłej wahają się między 60 a 90 mg.

Dawka witaminy C zależy od: 

• wieku pacjenta,  
• stanu zdrowia (zapotrzebowanie na witaminę C wzrasta w przypadku niektórych chorób, przeziębienia czy nowotworów),  
• intensywności uprawianej aktywności fizycznej,  
• ciąży lub karmienia piersią, 
• tego, czy pacjent należy do grupy ryzyka wystąpienia niedoborów. 

Potrzeba dodatkowej suplementacji może pojawić się u: 

• osób starszych, u których spada poziom apetytu, 
• osób na ścisłej diecie (np. odchudzającej), 
• osób z zaburzeniami łaknienia (bulimia, anoreksja), 
• osób z zaburzeniami wchłaniania (wrzodziejące zapalenie jelita grubego, choroba Leśniowskiego-Crohna), 
• palaczy, 
• diabetyków, 
• pacjentów cierpiących na nadciśnienie tętnicze i o zwiększonym poziomie cholesterolu. 

Przedawkowanie witaminy C – objawy 

Przedawkowanie witaminy C daje bardzo niespecyficzne objawy, które mogą być zbagatelizowane przez pacjenta.

Najczęściej pojawiają się: 

• wysypka skórna o wyglądzie pokrzywki, 
• zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego: nudności, zgaga, wymioty, wzdęcia, uczucie przelewania, biegunka, bóle brzucha.

Symptomy te mijają po zmniejszeniu dawki witaminy C. 

Czy nadmiar witaminy C może poważnie zaszkodzić? 

W większości przypadków nadmiar witaminy C jest wydalany z organizmu wraz z moczem, ponieważ rozpuszcza się ona w wodzie. Nie kumuluje się w organizmie, w związku z czym jej przedawkowanie występuje stosunkowo rzadko. Jednakże wśród niektórych grup pacjentów nadmierna suplementacja witaminą C może stanowić zagrożenie. Przede wszystkim mowa tu o pacjentach z zaburzeniami czynności nerek, u których wydalanie tej witaminy jest utrudnione. 

Przedawkowanie witaminy C – skutki

Nadmierna długotrwała suplementacja – powyżej 1000 mg na dobę – może doprowadzić do zwiększenia stężenia kwasu szczawiowego, który jest metabolitem witaminy C. Wysokie stężenie tego kwasu skutkuje krystalizacją szczawianów i zakwaszeniem moczu. Konsekwencją tego może być kamica dróg moczowych.

Jak leczyć przedawkowanie witaminy C? 

Przedawkowanie witaminy C nie wymaga specjalnego leczenia. Nadmiar zostanie wydalony wraz z moczem. Warto jednak wiedzieć, że stosowanie dużych dawek witaminy C (powyżej 4 g) może skutkować osłabieniem jej wchłaniania.

Jak nie przedawkować witaminy C? 

Stosując dobrze zbilansowaną dietę, dostarczasz do organizmu odpowiednią ilość witaminy C.  

Spożywanie w ciągu dnia pięciu posiłków zawierających owoce lub warzywa gwarantuje odpowiednią podaż witaminy C z diety.  

Bardzo trudno przedawkować witaminę C, dostarczając ją do organizmu wyłącznie w postaci posiłków. 1000 mg kwasu askorbinowego, czyli maksymalna dobowa dawka witaminy C, to 2 kg pomarańczy lub 20 kg jabłek. Trudno wyobrazić sobie taki posiłek.

Często podczas przeziębienia staramy się jeść więcej produktów bogatych w witaminę C. Czy słusznie? Badania dowodzą, że regularna suplementacja witaminy C w dawkach powyżej 200 mg na dobę nie zmniejsza ryzyka rozwoju przeziębienia. W niewielkim stopniu wpływa jednak na skrócenie czasu jego trwania, szczególnie u dzieci. 

Jeśli suplementujesz ten związek, pamiętaj o umiarze i dawkowaniu zgodnym z zaleceniami. 

Produkty bogate w witaminę C 

Chociaż najwięcej witaminy C znajdziesz w świeżych owocach i warzywach, występuje ona także w niektórych gatunkach mięsa.

Witamina ta najczęściej kojarzy nam się z cytrusami, jednak jej największe ilości znajdują się w: 

• aceroli (1000-4500 mg/100 g produktu),  
• jagodach camu camu (1200-2050 mg/100 g produktu), 
• owocach dzikiej róży (250-800 mg/100 g produktu).  

W witaminę C obfitują również: 

• cytrusy, 
• jeżyny, 
• kiwi, 
• cebula, 
• brukselka, 
• papryka, 
• pomidory, 
• karczochy, 
• ziemniaki, 
• jabłka, 
• natka pietruszki. 

Interakcje witaminy C z lekami 

Jeśli stosujesz niektóre grupy leków, dodatkowa suplementacja witaminy C nie jest wskazana. 

Przykładami preparatów, które wchodzą w niekorzystne interakcje z witaminą C, są: 

• furosemid – preparat moczopędny stosowany przede wszystkim w leczeniu niewydolności nerek oraz niewydolności krążeniowej (witamina C potęguje jego działanie, co może doprowadzić do odwodnienia i niedoborów potasu); 
• preparaty antykoncepcyjne – ich stosowanie wraz z preparatami witaminy C może doprowadzić do nasilenia działania antykoncepcji, co skutkuje zaburzeniami w funkcjonowaniu wątroby oraz zwiększa prawdopodobieństwo powstania zakrzepów; 
• paracetamol – witamina C nasila działanie paracetamolu. Krótkotrwałe leczenie przeziębienia takimi preparatami nie wyrządzi nam krzywdy, ale przewlekłe stosowanie paracetamolu wraz z suplementacją witaminy C może doprowadzić do zaburzeń w funkcjonowaniu wątroby. 

Witamina C osłabia również działanie niektórych leków stosowanych w leczeniu:  

• depresji (doksepina),  
• nadciśnienia tętniczego (propranolol),  
• zakrzepicy (warfaryna), 
• infekcji bakteryjnych (cyprofloksacyna). 

Podstawą dbania o zdrowie powinna być dobrze zbilansowana dieta, bogata w potrzebne witaminy i minerały. Czasem zapotrzebowanie na nie wzrasta (np. w trakcie choroby, przy złym wchłanianiu lub podczas uprawiania sportów), dlatego warto wówczas sięgnąć po dodatkową suplementację. Pamiętaj jednak, że niedobór, jak i nadmiar może zaszkodzić Twojemu organizmowi. Jeśli nie wiesz, jaką ilość witaminy C stosować, skorzystaj z pomocy lekarza, farmaceuty lub dietetyka. 

Przeczytaj również:
Witamina C (kwas askorbinowy) – właściwości, rola i zastosowanie
Z czym nie można łączyć witaminy C?