Odwodnienie u dzieci – jak sprawdzić, czy dziecko jest odwodnione?

Jak dochodzi do odwodnienia organizmu u dziecka? 

Częste biegunki lub wymioty powodują, że dziecko traci więcej wody niż wypija. Wówczas zawartość elektrolitów i wody w organizmie spada poniżej wartości, która gwarantuje prawidłowe funkcjonowania organizmu. Woda i elektrolity, głównie sód i potas, podczas wymiotów są usuwane wraz z niestrawionymi resztkami pokarmowymi. 

Odwodnienie u dziecka – przyczyny 

Warto zaznaczyć, że do odwodnienia w przebiegu biegunki lub wymiotów może dojść w ciągu kilku godzin. Sprawdza się zasada, że im młodsze dziecko i intensywniejsze objawy, tym szybciej może dojść do odwodnienia. Dodatkowo prawdopodobieństwo szybszego odwodnienia powstaje, gdy dziecko odmawia przyjmowania doustnie płynów. Kolejnym przykładem, gdzie dochodzi do szybkiego odwodnienia jest sytuacja, gdy dziecko wymiotuje lub oddaje płynne stolce po każdej próbie podaży płynów.   

Bardzo istotne znaczenie ma zarówno ilość, jak i rodzaj przyjmowanych płynów. Gdy infekcja z biegunką lub/i wymiotami trwa u dziecka już kolejną dobę, a dziecko przyjmuje tylko niewielkie ilości płynów również może dojść do odwodnienia.  

Biegunka i wymioty, spadek apetytu spowodowany stanem zapalnym w obrębie jamy ustnej, np. infekcja gardła, afty, mogą w konsekwencji prowadzić do silnego odwodnienia u dziecka. Jednak to nie jedyne czynniki odwadniające organizm dziecka. Podczas upału czy choroby z towarzyszącą podwyższoną lub wysoką temperaturą ciała, gospodarka wodno-elektrolitowa organizmu może potrzebować uzupełnienia. 

Odwodnienie u dzieci – jak je rozpoznać i sprawdzić? 

Podczas wymiotów i biegunki należy uważnie obserwować zachowanie chorego dziecka. W sytuacji, gdy dojdzie do obniżenia poziomu wody w organizmie u dziecka warto wiedzieć jak rozpoznać ten stan i właściwie zareagować. 

O odwodnieniu w zachowaniu dziecka mogą świadczyć takie objawy jak: 

• apatia i zmniejszona aktywność, 
• wzmożona senność, 
• rozdrażnienie. 

Dziecko należy obserwować pod względem kolejnych objawów: 

• rzadkiego i skąpego oddawania moczu, 
• moczu w kolorze ciemnożółtym z charakterystycznym ostrym zapachem, 
• rozdrażnienia z płaczem bez wydzieliny łez, 
• wzmożonego pragnienia i spierzchniętych ust, 
• nieprzyjemnego zapachu z ust.  

Odwodnienie u dzieci – kiedy udać się do szpitala? 

Gdy rodzic czuje niepokój i obserwuje wyżej opisane objawy, a wymioty lub biegunka przedłużają się, należy skontaktować się z lekarzem pierwszego kontaktu. W razie potrzeby po dokładnym wywiadzie i badaniu fizykalnym lekarz pediatra zadecyduje o dalszym postępowaniu.  

Pediatra podczas  konsultacji lekarskiej podda dziecko dokładnemu badaniu fizykalnemu i oceni jego stan pod kątem dodatkowych objawów świadczących o odwodnieniu, tj.: 

• wyostrzonych rysów twarzy i zapadniętych gałek ocznych, 
• oceny ciemiączka – podczas odwodnienia jest zapadnięte, 
• suchej skóry, 
• suchych błon śluzowych jamy ustnej i języka, 
• przyspieszonego i pogłębionego oddechu. 

Najczęściej lekkie odwodnienie leczone jest w warunkach domowych. Rodzic lub opiekun dziecka powinien zadbać o częste podawanie dziecku (w zależności od wieku) płynów. 

Gdy objawy są mocno nasilone, dochodzi do sytuacji konieczności przyjęcia dziecka do oddziału szpitalnego i zastosowania podaży płynów dożylnie. 

Tę decyzję, na podstawie badania fizykalnego i oceny aktualnego stanu zdrowia dziecka, podejmuje lekarz. 

Jak zapobiegać odwodnieniu dziecka?  

Wszystkie podawane doustnie płyny powinny posiadać odpowiednią osmolarność. W praktyce oznacza to, że jeśli rodzic podaje dziecku jedynie wodę z sokiem, dziecko nie odzyska utraconego sodu. To kolejno wpłynie na jego stężenie w płynie zewnątrzkomórkowym i nasili odwodnienie. 

Rodzic lub opiekun dziecka w czasie odwodnienia może sięgnąć po dostępne bez recepty płyny nawadniające, które w swoim składzie zawierają elektrolity i glukozę. Warto wybierać takie, które nie zawierają dodatku zbędnych substancji smakowych czy barwników. Podczas wizyty w aptece farmaceuta pomoże w wyborze odpowiedniego preparatu nawadniającego.  

Ważny jest fakt, by podawane płyny miały temperaturę pokojową. Każdy płyn dziecko powinno pić regularnie małymi łyczkami. Tylko w ten sposób zadba się o prawidłowe nawodnienie organizmu a dodatkowo zmniejsza się prawdopodobieństwo wystąpienia odruchu wymiotnego.

Przeczytaj również:
Dieta przy biegunce u dziecka – co można, a czego nie można podawać dziecku?