Witamina C – jaka jest najlepsza pod kątem biodostępności i przyswajalności?

Jaki jest najlepszy rodzaj witaminy C? 

W dostępnych na rynku farmaceutycznym preparatach najczęściej można spotkać następujące formy chemiczne witaminy C:  

• kwas L-askorbinowy, 
• askorbinian sodu, 
• askorbinian wapnia, 
• askorbinian potasu, 
• askorbinian magnezu, 
• dehydroksyaskorbinian wapnia, 
• kompleks kwasu L-askorbinowego z naturalnymi woskami roślinnymi, 
• liposomalna witamina C (najczęściej kwas L-askorbinowy i/lub askorbinian sodu). 

Wokół tych form istnieje cały szereg twierdzeń dotyczących ich wyjątkowo wysokiej biodostępności i skuteczności działania. Biodostępność odnosi się do stopnia, w jakim określony składnik odżywczy (lub substancja czynna z leku) jest wchłaniany z przewodu pokarmowego i staje się dostępny dla tkanki docelowej po jego spożyciu. Dawki witaminy C do 2000 mg na dobę uważa się za bezpieczne do ogólnego spożycia, jednak wyniki badań farmakokinetycznych wykazały, że przyjmowanie pojedynczych dawek witaminy C większych niż 200 mg ma niższą względną biodostępność co wskazuje, że stosowanie kilku mniejszych dawek dziennie jest znacznie bardziej korzystne niż pojedyncza duża dawka.  

Niezależnie od populacji pacjentów, projektu badania oraz zastosowanej interwencji nie wykazano istotnych różnic w biodostępności między witaminą C syntetyczną i naturalną.  

Jaki rodzaj witaminy C jest najlepiej przyswajalny? 

Pojedyncze badania o małej liczebności próby sugerują, że liposomalna witamina C (tj. zamknięta w mikroskopijnych cząsteczkach tłuszczowych) może być lepiej wchłaniana w przewodzie pokarmowym niż postać niekapsułkowana. Potrzebne są dalsze badania farmakokinetyczne, aby określić, jak biodostępność tych innowacyjnych form witaminy C ma się do biodostępności popularnego kwasu L-askorbinowego. Nie stwierdzono natomiast znaczących różnic między biodostępnością dehydroksyaskorbinianu wapnia i kwasu L-askorbinowego u ludzi, niemniej jednak wykazano, że ten pierwszy jest lepiej tolerowany u osób wrażliwych na kwaśne pokarmy (np. chorujących na refluks żołądkowo-przełykowy, chorobę wrzodową żołądka i dwunastnicy lub nieżyt żołądka).  

Preparaty zawierające witaminę C w postaci kwasu L-askorbinowego, askorbinianu sodu, wapnia czy potasu cechuje odpowiednio wysoka przyswajalność i przystępna cena, w porównaniu do bardziej innowacyjnych form witaminy C.  

Sole nieorganiczne kwasu askorbinowego (tj. askorbinian sodu, wapnia, potasu czy magnezu) są mniej kwaśne i dlatego są często polecane osobom, które doświadczają objawów żołądkowo-jelitowych (rozstrój żołądka, refluks lub biegunka) podczas stosowania zwykłego kwasu L-askorbinowego. 

Jaka witamina C będzie najlepsza dla dorosłych? 

Naturalny i syntetyczny kwas L-askorbinowy są chemicznie identyczne i nie są znane żadne różnice w ich aktywności biologicznej. Chociaż syntetyczna i pochodząca z żywności witamina C wydaje się być równie biodostępna u ludzi, zaleca się przede wszystkim przyjmować odpowiednią jej ilość wraz z pożywieniem ze względu na jednoczesne spożycie wielu innych makro- i mikroelementów oraz fitozwiązków, które przynoszą dodatkowe korzyści zdrowotne. Warzywa i owoce są bogate w liczne bioaktywne substancje (np. flawonoidy), które mogą pozytywnie wpływać na biodostępność witaminy C.  

Liczne badania epidemiologiczne wykazały, że wyższe spożycie warzyw i owoców będących głównym źródłem witaminy C w diecie człowieka wiąże się ze zmniejszoną częstością występowania udaru mózgu, choroby niedokrwiennej serca oraz różnych rodzajów nowotworów.  

Bogatym źródłem witaminy C są m.in. czarne porzeczki, natka pietruszki, papryka, brokuły, kiwi, szpinak i cytrusy. Należy te produkty jak najczęściej włączać do diety w celu zaspokojenia zapotrzebowania organizmu zdrowego dorosłego człowieka na witaminę C, które wynosi 75-90 mg na dzień.  

Witamina C dla dzieci – jaka będzie najlepsza? 

Zalecane dzienne spożycie witaminy C dla dzieci to 30-50 mg. Podobnie jak u dorosłych, dzieci powinny regularnie przyjmować witaminę C w postaci świeżych warzyw i owoców, jak również 100% soków warzywnych i owocowych (najlepiej jednak w ilości nie większej niż 500 ml na dobę). Już jedna duża pomarańcza dostarcza 100 mg witaminy C, a duże kiwi lub połowa średniej papryki czerwonej blisko 90 mg.

Jeśli zachodzi konieczność dodatkowej suplementacji diety dziecka witaminą C można wybrać wyciąg z owoców aceroli, kwas L-askorbinowy lub askorbinian wapnia. Warto również sięgać po preparaty bez zawartości cukru, sztucznych substancji słodzących, barwników i substancji wypełniających. 

Najlepsza witamina C dla kobiet w ciąży 

Ciąża i karmienie piersią należą do nielicznych okoliczności, które mogą potencjalnie sprzyjać wystąpieniu niedoborów witaminy C, gdyż wzrasta wówczas zapotrzebowanie organizmu. Wyniki kilku badań przedklinicznych podkreśliły znaczenie witaminy C we wczesnym rozwoju, w szczególności mózgu i funkcji poznawczych.  

Dotychczasowe badania z udziałem ludzi wykazały, że niedobór witaminy C u kobiety skutkuje zwiększonym narażeniem płodu na stres oksydacyjny oraz upośledzeniem implantacji (tj. zagnieżdżenia zarodka w macicy) i możliwym zwiększonym ryzykiem powikłań ciążowych, w tym stanu przedrzucawkowego. Kobiety ciężarne powinny zatem zwracać szczególną uwagę na odpowiednią podaż warzyw i owoców zasobnych w witaminę C, aby pokryć dzienne zapotrzebowanie organizmu, które wynosi około 85 mg. Przed zastosowaniem jakichkolwiek suplementów diety zawierających witaminę C (niezależnie od formy) najlepiej jednak skonsultować się z lekarzem prowadzącym.  

Przeczytaj również:
Witamina C w ciąży – czy można ją brać? Dawkowanie i potencjalna szkodliwość