Badanie nasienia. To trzeba wiedzieć!

Dlaczego warto zbadać nasienie?

1. Jest to podstawowe badanie, które wykonuje się podczas diagnostyki męskiej niepłodności.
2. Wykonanie badania spermy w wielu przypadkach pozwoli uniknąć długotrwałej, trudnej i kosztownej diagnostyki u partnerki.
3. Większość przypadków męskiej niepłodności można skutecznie leczyć pod warunkiem rozpoznania problemu.

Większość mężczyzn odczuwa jednak niechęć do badania, a powodów tego jest kilka. Może to być wstyd przed wizytą w laboratorium i rozmową z personelem medycznym. Równie krępujące i stresujące jest pobranie nasienia „na miejscu” w placówce. Ważnym czynnikiem jest również obawa przed wynikiem badania. Zdarza się również, że panowie stawiają znak równości pomiędzy sprawnością seksualną a płodnością, co oczywiście nie jest prawdą. Nawet niezaburzone funkcje seksualne nie świadczą o prawidłowym potencjale prokreacyjnym mężczyzny. Obniżonej jakości nasienia nie sposób zauważyć „gołym okiem”.

Jak pobrać próbkę i gdzie wykonać badanie?

Większość par, decydując się na pierwsze kroki w kierunku ustalenia przyczyny przedłużających się starań o dziecko, kieruje się do laboratorium diagnostycznego, rzadziej są to placówki leczenia niepłodności.

Po wcześniejszym umówieniu wizyty oddaj do laboratorium próbkę nasienia pobraną do jałowego pojemnika. Przed pobraniem zachowaj wstrzemięźliwość seksualną (2-7 dni) i zachowując podstawowe zasady higieny, pobierz nasienie drogą masturbacji. Możesz pobrać je też do prezerwatywy bez środków plemnikobójczych.

Chcesz pobrać próbkę nasienia w domu? To nie zawsze jest możliwe.

Warunkiem prawidłowo przeprowadzonego badania jest odpowiedni czas dostarczenia próbki. Według zaleceń czas od momentu pobrania do momentu dostarczenia go do laboratorium nie powinien przekraczać 30 min. Plemniki są wrażliwe na zmiany temperatury. W miarę możliwości zachowaj fizjologiczną temperaturę transportu próbki, owijając ją w dodatkowy materiał lub trzymając pojemnik blisko ciała. Jeżeli nie masz możliwości dostarczyć próbki w odpowiednim czasie, możesz pobrać ją w laboratorium.

Jak wygląda wynik?

Każdy wynik badania nasienia jest dokumentem medycznym, dlatego powinien zawierać dane pacjenta, laboratorium oraz osoby wykonującej oraz autoryzującej badanie (diagnosta laboratoryjny).

Podstawowe badanie nasienia (seminogram) można wykonać 2 metodami:

Badanie mikroskopowe – polega na ocenie parametrów nasienia za pomocą mikroskopu przez diagnostę laboratoryjnego. Jest ono zawsze subiektywne, w dużej mierze zależy od doświadczenia personelu laboratorium. Jeżeli zachodzi konieczność powtórnego badania (np. po leczeniu czy suplementacji), najlepiej wykonać badanie w tej samej placówce. Zapewnia to lepszą porównywalność wyników.

Badanie metodą CASA – to udoskonalona wersja badania podstawowego, w którym obraz mikroskopowy jest dodatkowo analizowany przez system komputerowy. System CASA został opracowany, aby ułatwić analizę kluczowych parametrów nasienia (głównie ruchliwości plemników). Klasyfikacja ruchu komórek sprawiała duże trudności w standardowej analizie mikroskopowej.

Zgodnie z zaleceniami na wyniku powinny znaleźć się poniższe parametry:

• czas upłynnienia, objętość, pH, barwa, lepkość;
• liczba plemników w mililitrze nasienia (mln/ml);
• całkowita liczba plemników w ejakulacie, czyli całej objętości nasienia (mln/ejakulat);
• ruch prawidłowy i całkowity;
• brak ruchu;
• żywotność;
• plemniki o prawidłowej budowie;
• koncentracja komórek okrągłych i leukocytów peroksydazo-dodatnich.

Najważniejszym parametrem nasienia jest liczba plemników o ruchu prawidłowym (progresywnym, postępowym). Parametr ten jest zazwyczaj wyróżniony na wyniku badania nasienia.

Ilość czy jakość?

Odbierasz wynik i pierwsze, co robisz, to sprawdzasz liczbę plemników? To błąd. Nawet jeśli plemników jest dużo, nie świadczy to o prawidłowej płodności. Jak to możliwe?

Całkowita liczba plemników to suma wszystkich plemników w nasieniu, również tych, które nie są zdolne do zapłodnienia. Mówimy tu o plemnikach martwych, mających wady budowy, o nieprawidłowym ruchu lub nieruchomych. Na wynik zawsze patrzymy całościowo, jednak najważniejszym pojedynczym parametrem świadczącym o płodności jest liczba plemników ruchliwych (progresywnych). Plemnik, aby był zdolny do zapłodnienia komórki jajowej, musi umieć odpowiednio „pływać”, żeby przedostać się z dróg rodnych do jajowodu. Ważna jest więc jakość nasienia, a w tym liczba plemników o prawidłowym ruchu, nie zaś całkowita liczba plemników.

Test płodności dla mężczyzn

Jak wynika ze statystyk, nawet 9 na 10 mężczyzn w wieku reprodukcyjnym nigdy nie badało swojego nasienia. Główne powody to skrępowanie i wstyd przed wizytą w laboratorium. Z tego powodu opracowano wiele testów domowych stanowiących tzw. przesiewowe (wstępne) badanie nasienia. Możliwość pobrania nasienia i wykonania testu w domowym zaciszu stała się bardzo dobrą alternatywą, która w znacznym stopniu przyczyniła się do wzrostu wykrywania niepłodności wśród mężczyzn.

Nie kieruj się cyframi – sprawdź, co bada test. Jeżeli test pozwala oznaczyć jedynie całkowitą liczbę plemników, istnieje duże ryzyko, że mimo uzyskania wyniku prawidłowego, nadal możesz mieć problem z płodnością. Wynika to z wcześniej omawianych faktów – plemników może być dużo, jednak ich jakość może być niska. Szukaj testów, które pozwalają zbadać poziom tych plemników, które gwarantują dobrą płodność i możliwość poczęcia dziecka. Oczywiście mowa o plemnikach prawidłowo ruchliwych (progresywnych). Są to testy mające dokładność zbliżoną do laboratoryjnego badania nasienia.