Hiperlaktacja – na czym polega zespół nadprodukcji pokarmu?

O hiperlaktacji, czyli nadmiernej ilości pokarmu mówimy wówczas, gdy ilość wytwarzanego pokarmu przez kobietę jest większa niż zapotrzebowanie jej dziecka. Matka może mieć poczucie niedostatecznego opróżnienia piersi, u dziecka zaś możemy mieć do czynienia z przekarmieniem i problemem dotyczącym hiperaktywnego wypływu mleka. W kontekście hiperlaktacji możemy mówić o zespole matczynym bądź dziecięcym. 

Możliwe przyczyny hiperlaktacji 

• Zaburzenia hormonalne, takie jak np. gruczolak przysadki, poporodowe zapalenie tarczycy; 
• Nadmierne odciąganie mleka.

Niestety często przyczyny hiperlaktacji nie udaje się ustalić.  

Objawy hiperlaktacji u matki 

Przede wszystkim obserwowane jest nadmierne napełnianie się piersi i hiperaktywny wypływ pokarmu. Kobiety, chcąc zapanować nad przepełnieniem, częściej odciągają pokarm, stymulując w ten sposób jeszcze większą jego produkcję. 

Często w wyniku niedostatecznego opróżniania piersi dochodzi u kobiet do zastojów i zapaleń piersi (które mogą nawracać) oraz do zatykania kanalików mlecznych. 

Objawy hiperlaktacji u dziecka 

Dzieciom towarzyszy najczęściej nadmierny przyrost masy ciała (często normy przekroczone są dwukrotnie, w pierwszym kwartale życia powinny wynosić 26-31 g na dobę). Podczas karmienia słychać głośne, szybkie połykanie. Dziecko może być nerwowe, łapie i puszcza pierś, spłyca jej uchwycenie, często się krztusi. W konsekwencji może dojść do zupełnej odmowy ssania. 

W wyniku pobierania przez dziecko dużej ilości pokarmu w krótkim czasie, najczęściej mleka pierwszej fazy (które jest wodniste i zawiera mniej tłuszczu), dochodzi do zachwiania w równowadze między mlekiem I i II fazy (mleko drugiej fazy zawiera więcej tłuszczu) a dziecko pobiera większą ilość laktozy (podstawowy cukier mleczny, którego ilość jest niezmienna i niezależna od diety matki i wynosi 6,8 g/ 100 ml mleka).

W przebiegu takiego karmienia dochodzi do dysproporcji pomiędzy spożywaną laktozą a ilością wytwarzanego enzymu w jelitach potrzebnego do jej trawienia, a w konsekwencji do:

• kolek,
• wzdęć,
• pienistych, wodnistych, strzelających stolców,
• większej skłonności do odparzeń pośladków. 

Niemowlęta z dolegliwościami brzuszkowymi mogą częściej wykazywać chęć do ssania, ponieważ działa ono uspokajająco, jednak takie postępowanie nasila problem. 

Jak rozwiązać problem hiperlaktacji?

Ważne jest zrozumienie, że problemy dziecka nie są związane z głodem, lecz jego przekarmieniem. 

Pomocne może okazać się wprowadzanie na jakiś czas tzw. karmień zblokowanych. Oznacza to karmienie dziecka przez określoną liczbę godzin tylko jedną piersią, natomiast z drugiej piersi w tym czasie należy delikatnie odciągać niewielkie ilości pokarmu i stosować zimne okłady. Powoduje to, że dziecko otrzymuje więcej pokarmu II fazy. W wyniku takiego działania dochodzi do zmiany konsystencji stolców i mniejszych problemów brzuszkowych, u matki zaś piersi zmniejszą produkcję. Jednak należy pamiętać, że przy wprowadzeniu karmień zblokowanych ograniczamy laktację, więc okres ten nie powinien być dłuższy niż 1-2 tygodnie, a przyrosty masy ciała u dziecka muszą być pod kontrolą. 

Warto również zastosować pozycję biologiczną, w której dziecko ssie pierś matki „pod górkę” 

Jeśli powyższe działania nie przynoszą pożądanego efektu, po okresie stabilizacji laktacji można zastosować leczenie farmakologiczne, zaczynając od ziół ograniczających laktację (mięta, szałwia), a dopiero w następnej kolejności sięgając po leki hamujące laktację (pseudoefedryna lub bromokryptyna). Wszystkie te leki muszą być stosowane pod kontrolą lekarza/ położnej/ doradcy laktacyjnego. 

Na stronach Centrum Nauki o Laktacji znajduje się lista Certyfikowanych Doradców Laktacyjnych. Zadaniem doradcy jest przeanalizowanie sposobu karmienia, natomiast dziecko powinno zostać zbadane przez pediatrę celem wykluczenia innych medycznych przyczyn problemów związanych z kolką czy wzdęciami. 

Przeczytaj również:
Prawa kobiety karmiącej – co warto wiedzieć?