Rak sromu – objawy, diagnostyka, leczenie
Nowotwory złośliwe sromu stanowią zaledwie 2-8% wszystkich nowotworów złośliwych żeńskich narządów płciowych. Szczyt zapadalności przypada pomiędzy 65. a 75. rokiem życia. Aktualnie istnieje na świecie tendencja wzrostowa zachorowalności na ten rodzaj nowotworu.
Nowotwór sromu – czynniki ryzyka
Ryzyko rozwoju raka sromu mogą zwiększać:
- palenie papierosów,
- zakażenie wirusem HPV i HIV,
- liszaj twardzinowy,
- leczenie immunosupresyjne,
- niski status socjoekonomiczny,
- wielu partnerów seksualnych i wczesne rozpoczęcie współżycia,
- stany przednowotworowe.
Nowotwór sromu – typy histologiczne
Aby ustalić dokładny typ zmiany, niezbędne jest badanie histopatologiczne.
W ponad 90% przypadków są to raki płaskonabłonkowe.
Dużo rzadziej występują inne typy, m.in.:
- czerniak (2-5%), który występuje głównie u kobiet po menopauzie,
- rak gruczołu Bartholina (1%)
- inne rzadkie nowotwory, takie jak rak podstawnokomórkowy, rak gruczołowy, mięsaki.
Nowotwór sromu – objawy
Do objawów nowotworów sromu zalicza się:
- świąd i ból,
- obecność guzka lub owrzodzenia w obrębie sromu,
- nieprawidłowe krwawienia,
- nieprawidłowa wydzielina z dróg rodnych,
- guz w obrębie pachwiny,
- zaburzenia w oddawaniu moczu.
Część raków sromu może początkowo nie dawać żadnych objawów.
Nowotwór sromu – diagnostyka
W diagnostyce raka sromu najpierw wykonywane jest badanie przedmiotowe, badanie ginekologiczne i per rectum.
W przypadku każdej podejrzanej zmiany niezbędna jest jej biopsja w celu potwierdzenia lub wykluczenia nowotworu.
W celu oceny zaawansowania nowotworu można zlecić badania obrazowe – RTG klatki piersiowej, tomografię lub rezonans miednicy mniejszej, PET.
Ważne jest również przeprowadzenie badań w celu wykluczenia nowotworów innych narządów płciowych – cytologia i kolposkopia szyjki macicy oraz USG ginekologiczne.
Nowotwór sromu – leczenie
Metoda leczenie zależy od stopnia zaawansowania i typu histologicznego nowotworu. Stany przedrakowe leczy się trudno, ponieważ zmiany zwykle rozwijają się w wielu miejscach jednocześnie i nie są widoczne gołym okiem.
W leczeniu nowotworów sromu stosuje się metody chirurgiczne, radioterapię, chemioterapię i radiochemioterapię.
Raki w niskim stopniu zaawansowania zazwyczaj podlegają wycięciu, często razem z okolicznymi węzłami chłonnymi. Niekiedy niezbędna jest radioterapia. Przy rakach w wyższym stopniu zaawansowania zwykle następuje radykalne wycięcie miejscowe razem z węzłami chłonnymi oraz radioterapią uzupełniającą. W przypadku, gdy leczenie chirurgiczne nie jest możliwe, stosuje się chemioterapię lub chemioradioterapię.
Po zakończeniu leczenia przez pierwsze dwa lata co kwartał należy wykonywać badania. Do pięciu lat od zakończenia leczenia badania powinno się wykonywać co pół roku, a następnie raz w roku. Pozwoli to wcześnie wykryć ewentualną wznowę choroby.
Nowotwór sromu – rokowanie
W przypadku raka sromu ogólne przeżycie 5-letnie wynosi około 70%.
Zależy ono jednak od wielu czynników, m.in. obecności przerzutów do węzłów chłonnych i stopnia zaawansowania choroby. Przy braku przerzutów 5-letnie przeżycie wynosi nawet 80%. Do nawrotów dochodzi u 30% chorych, z czego większość w ciągu dwóch lat od zakończenia leczenia. W przypadku czerniaka sromu rokowanie jest podobne do czerniaków występujących w innych miejscach i zależy od zajęcia węzłów, owrzodzenia i głębokości pierwotnej zmiany.
Nowotwór sromu – profilaktyka
Badania przesiewowe nowotworu sromu nie są prowadzone, ponieważ nowotwór ten występuje bardzo rzadko. Do profilaktyki pierwotnej zalicza się szczepienie przeciw wirusowi HPV, który jest czynnikiem ryzyka rozwoju tego nowotworu. Należy również leczyć zmiany związane z rakiem, np. liszaj twardzinowy.
Nowotwory sromu występują rzadko. Zwykle dotyczą starszych kobiet, jednak czasami mogą wystąpić u młodych kobiet, co jest związane z rozpowszechnieniem infekcji wirusem HPV. Najczęstszą postacią jest rak płaskonabłonkowy. Rozwija się on na podłożu zmian przedrakowych. W celu rozpoznania zmian przedrakowych i raka wykonuje się biopsję. Leczenie nowotworu sromu jest planowane indywidualnie i może polegać na wycięciu chirurgicznym, radioterapii, chemioterapii lub chemioradioterapii.
Przeczytaj również:
Rak trzonu macicy – przyczyny, objawy, leczenie
Źródła:
- Bręborowicz G., Położnictwo i Ginekologia, Tom 2., PZWL, 2020.
- Zalecenia Polskiego Towarzystwa Ginekologii Onkologicznej dotyczące diagnostyki i leczenia raka sromu. Current Gynecologic Oncology, 2017.
- Cancer of the Vulva. FIGO Cancer Report 2018. International Journal of Obstetrics & Gynecology 143.
- Wojciechowska U., Didkowska J., Zachorowania i zgony na nowotwory złośliwe w Polsce. Krajowy Rejestr Nowotworów, Narodowy Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie – Państwowy Instytut Badawczy.