Dieta w spektrum autyzmu. Czy ma znaczenie?

Czy dieta ma wpływ na spektrum autyzmu?  

Zaburzenia ze spektrum autyzmu (ASD) wiążą się ze specyficznymi nawykami żywieniowymi (np. wybiórczością pokarmową) oraz problemami ze strony przewodu pokarmowego. Dzieci z ASD mają więcej problemów z jedzeniem niż ich typowo rozwijający się rówieśnicy. Zwracają większą uwagę na kolor czy teksturę produktów. Częściej preferują niezdrową żywność, sięgają po przekąski na bazie skrobi czy wysoko przetworzone produkty spożywcze. Jedzą niewiele warzyw i owoców. Może to skutkować niedoborami żywieniowymi czy problemami żołądkowo-jelitowymi.  

Osoby ze spektrum częściej cierpią na: 

• bóle brzucha, 
• zaparcia, 
• przewlekłe biegunki, 
• chorobę refluksową przełyku, 
• zmniejszony apetyt, 
• alergie i nietolerancje pokarmowe,  
• zmniejszoną aktywność enzymów trawiennych.  

Ponadto osoby z ASD mają zmienioną mikrobiotę jelitową, w tym zmniejszoną ilość „zdrowych” bakterii, a zwiększoną tych „niezdrowych” takich jak Clostridia czy Bacteroides. Zmieniony skład mikrobioty jelitowej może przyczyniać się do nietolerancji pokarmowych oraz zaostrzenia objawów choroby. Np. obecność bakterii Clostridium difficile może być związana ze zwiększonym stresem oksydacyjnym u osób z ASD. To z kolei wpływa m.in. na rozwój chorób jelit.

Czy objawy autyzmu można kontrolować dietą? 

Odpowiednio skomponowana dieta bazująca na nieprzetworzonych produktach spożywczych i wyrównanie niedoborów żywieniowych znacząco poprawiają stan zdrowia pacjentów ze spektrum autyzmu. Dla dzieci z ASD z występującymi zaburzeniami metabolizmu czy przerostem bakteryjnym spersonalizowana dieta jest konieczna, by pokryć dzienne zapotrzebowanie na wapń czy cynk. Dostarczane głównie wraz z dietą przeciwutleniacze takie jak witaminy A, C oraz E, karotenoidy i flawonoidy zmniejszają stres oksydacyjny. Naturalne probiotyki obecne w żywności fermentowanej mogą wpłynąć korzystnie na mikrobiotę jelitową.  

Czego nie może jeść dziecko w spektrum autyzmu? 

Dzieci z ASD cierpią na zwiększoną przepuszczalność jelit i niewłaściwą produkcję enzymów trawiennych. Sprawia to, że gluten (obecny w pszenicy, owsie, jęczmieniu, życie) i kazeina (białko mleka krowiego) trafiają do krwiobiegu, skąd mogą przenikać przez barierę krew-mózg i zakłócać funkcjonowanie układu nerwowego.

Wielu rodziców zgadza się, że wyeliminowanie z diety produktów zawierających gluten i/lub kazeinę skutkowało ustąpieniem objawów ASD. Z drugiej strony dieta bezglutenowa i bezkazeinowa może prowadzić do innych niedoborów żywieniowych.

Według aktualnych wytycznych dieta bezglutenowa i bezkazeinowa powinna być wdrażana u dziecka tylko w przypadku stwierdzenia alergii lub nietolerancji pokarmowej na te składniki.  

Z diety dziecka ze spektrum autyzmu wyeliminuj natomiast gotowe przekąski i słodycze bazujące na wysokiej zawartości cukru, tłuszczu czy soli. Żywność wysokoprzetworzona często zawiera barwniki spożywcze czy sztuczne słodziki. Substancje te mogą powodować problemy żołądkowo-jelitowe, alergie i nadpobudliwość. Syropy glukozowo-fruktozowy czy kukurydziany zaburzają gospodarkę węglowodanową, a więc podnoszą gwałtownie poziom cukru (glukozy) i insuliny. 

Jakie witaminy i suplementy dla dziecka w spektrum autyzmu? 

Witaminy i składniki mineralne, aminokwasy oraz niezbędne kwasy tłuszczowe są potrzebne do prawidłowego rozwoju mózgu dziecka. W zmniejszeniu objawów nadpobudliwości pomocna może okazać się suplementacja magnezem wraz z witaminą B6. Lekarz może również rozważyć suplementację witaminy B12 i kwasu foliowego. Szczególną rolę w poprawie funkcji poznawczych u dzieci przypisuje się natomiast witaminom A, C, D oraz z grupy B.  

Suplementacja niektórymi probiotykami może zmniejszyć stres oksydacyjny oraz przepuszczalność jelit. Odpowiednio dobrany preparat probiotyczny ułatwia wchłanianie składników odżywczych, zwiększa odporność oraz usprawnia pracę jelit.

Pamiętaj także, by podawać dziecku kwasy omega-3, np. w formie tranu. Dotyczy to zwłaszcza dzieci, które nie chcą jeść produktów bogatych w te składniki (tłuste ryby, oleje roślinne, orzechy). Kwasy omega-3 są niezbędne do prawidłowej pracy mózgu i narządu wzroku, wspierają układ immunologiczny oraz rozwój funkcji poznawczych i behawioralnych. 

Przeczytaj również:
Jaki tran podawać dziecku? Ranking