Piwonia lekarska – właściwości i zastosowanie
Piwonia lekarska (łac. Paeonia officinalis) jest kwiatem pochodzącym z Azji, gdzie jest symbolem szczęścia i dostatku. Obecnie jest powszechnie hodowana jako roślina ogrodowa, zachwycając swoim wyglądem i zapachem. Dzięki licznym związkom aktywnym i minerałom zawartym w kwiatach, nasionach i korzeniu piwonia cechuje się wieloma właściwościami leczniczymi. Najważniejsze z nich są wykorzystywane w leczeniu chorób przewodu pokarmowego, górnych dróg oddechowych czy wspomagająco przy chorobie wieńcowej serca.
Piwonia lekarska – właściwości
Piwonia jest byliną należącą do rodziny piwoniowatych. Wywodzi się z Chin i Japonii, skąd została sprowadzona do Europy. W Polsce jest powszechnie uprawiana jako roślina ozdobna. Posiada grube korzenie o bulwiastym kształcie i błyszczące liście o ciemnozielonym zabarwieniu. Jej łodygi osiągają około 90 cm wysokości, a jej najbardziej charakterystycznym elementem są kwiaty kwitnące na przełomie maja i czerwca, które zachwycają różnorodnością kształtów i kolorów. Owoce piwonii to duże mieszki o ciemnobrunatnych nasionach. W lecznictwie wykorzystywane są kwiaty, nasiona i korzeń.
Piwonia lekarska – związki biologicznie aktywne
Kwiaty piwonii lekarskiej zawierają wiele istotnych związków aktywnych, z których najważniejsze to:
- glikozydy antocyjanowe (głównie peonina i cyjanina);
- karotenoidy;
- flawonoidy (pochodne kemferolu i kwercetyny);
- garbniki.
Ponadto w nasionach zawarte są alkaloidy (głównie peregrynina), natomiast w korzeniu występują alkaloidy, śluz, garbniki, skrobia i sacharoza. Wszystkie surowce składają się z wielu istotnych dla naszego zdrowia minerałów, z których najważniejsze to magnez, potas, sód, chrom, molibden, żelazo, miedź czy stront.
Piwonia lekarska – zastosowanie
Roślina ta wykazuje wiele działań prozdrowotnych, z których najważniejsze to:
- działanie moczopędne;
- poprawa krążenia i przepływu krwi;
- wzmacnianie naczyń krwionośnych;
- działanie pomocnicze w leczeniu choroby wieńcowej i kamicy nerkowej;
- łagodzenie niestrawności i poprawa perystaltyki jelit;
- zapobieganie zaparciom;
- wspieranie leczenia nieżytu górnych dróg oddechowych;
- łagodzenie bólów reumatoidalnych i migrenowych;
- działanie uspokajające i odprężające;
- działanie przeciwdrgawkowe (wsparcie w łagodzeniu objawów padaczki czy pląsawicy);
- dzięki właściwościom antybakteryjnym i przeciwgrzybiczym jest stosowana w leczeniu atopowego zapalenia skóry.
Piwonia lekarska – przeciwwskazania
Piwonia lekarska, mimo swoich właściwości prozdrowotnych, w nieodpowiednich dawkach może być trująca. Z tego względu stosowanie nalewek czy naparów z piwonii powinno odbywać się pod kontrolą lekarza.
Nie powinny jej stosować kobiety w ciąży i karmiące piersią. Ponadto jej stosowanie nie jest zalecane u kobiet podczas menstruacji, ponieważ bylina ta wzmaga intensywność krwawienia miesiączkowego.
Piwonia lekarska to wyjątkowa roślina ozdobna o cennych właściwościach. Można z niej przygotować nalewki, odwary, napary czy herbaty, jednak należy być przy tym bardzo ostrożnym, ponieważ spożywana w dużych ilościach może spowodować poważne zatrucia. W razie jakichkolwiek wątpliwości należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.
Przeczytaj również:
Konwalia majowa – trująca czy lecznicza?
Źródła:
- Strzelecka H., Kowalska J. (red.), Encyklopedia zielarstwa i ziołolecznictwa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000, s. 435.
- Wang S., Xue J., Zhang S., Zheng S., Xue Y., Xu D., Zhang X., Composition of peony petal fatty acids and flavonoids and their effect on Caenorhabditis elegans lifesplan Plant Physiol Biochem, 2020 Oct;155: 1-12.
- Mao Q.Q., Ip S.P., Xian Y.F., Hu Z., Che C.T., Anti-depressant-like effect of peony: a mini-review Pharm Biol. 2012 Jan;50(1):72-7.
