Żywienie pozajelitowe – na czym polega?

Żywienie pozajelitowe – na czym polega? 

Żywienie pozajelitowe (dożylne, parenteralne) polega na bezpośrednim podawaniu do układu krążenia wszystkich niezbędnych dla organizmu składników pokarmowych – białek, węglowodanów, tłuszczów, elektrolitów, witamin, pierwiastków śladowych i wody w ilościach spełniających aktualne zapotrzebowanie organizmu. Powinny być one w formie możliwej do przyswojenia i wykorzystania w procesach metabolicznych.  

Istotą żywienia pozajelitowego jest ominięcie przewodu pokarmowego.  

W żywieniu pozajelitowym źródłami węglowodanów są roztwory glukozy, białka mają postać aminokwasów, natomiast tłuszcze są dostarczane głównie w postaci średniołańcuchowych i długołańcuchowych kwasów tłuszczowych. 

Żywienie pozajelitowe – kiedy jest stosowane?  

Żywienie pozajelitowe wprowadza się wówczas, gdy nie jest możliwe / wskazane żywienie drogą przewodu pokarmowego. Żywienie dożylne jest także wprowadzane, gdy odżywianie drogą przewodu pokarmowego nie wystarcza do zaspokojenia potrzeb organizmu na energię i niezbędne składniki odżywcze. W żywieniu pozajelitowym mieszaniny odżywcze podawane są za pośrednictwem żyły obwodowej przez wenflon, jak i poprzez żyłę centralną – żyłę główną górną i dolną. Najczęściej do krótkotrwałego żywienia pozajelitowego wykorzystywane są żyły obwodowe. W przypadku długotrwałego żywienia pozajelitowego, trwającego dłużej niż 2 tygodnie, najczęściej wykorzystywane są żyły centralne. 

Wskazania do żywienia pozajelitowego 

Najczęściej całkowite lub częściowe żywienie pozajelitowe wprowadza się w następujących sytuacjach: 

• u osób z szybką utratą masy ciała, kiedy nie ma możliwości żywienia doustnego bądź dojelitowego; 
• u wcześniaków i dzieci z wadami wrodzonymi przewodu pokarmowego, u których nie ma możliwości odpowiedniego trawienia i wchłaniania składników pokarmowych; 
• w przypadku rozległych uszkodzeń, urazów lub operacji resekcji długiego odcinka jelita cienkiego; 
• w przypadku niedrożności przewodu pokarmowego; 
• w chorobach zapalnych jelit, takich jak choroba Leśniowskiego-Crohna czy wrzodziejące zapalenie jelita grubego, jeśli zachodzi taka konieczność;  
• w innych chorobach przewodu pokarmowego, np. chorobach nowotworowych, jeśli zachodzi taka konieczność; 
• w przetokach jelit;  
• w przypadku oparzeń ciała i jamy ustnej;  
• w ostrym zapaleniu trzustki charakteryzującym się ostrym przebiegiem; 
• w ostrej przewlekłej niewydolności nerek; 
• w śpiączce wątrobowej; 
• u nieprzytomnych chorych lub w przypadku braku możliwości żywienia drogą przewodu pokarmowego; 
• u chorych z ciężkim niedożywieniem czy wyniszczeniem, którzy przygotowywani są do zabiegu operacyjnego; 
• u chorych z powikłaniami pooperacyjnymi, takimi jak posocznica czy ostra niewydolność oddechowa; 
• w ciężkich przypadkach anoreksji czy bulimii. 

Jakie są przeciwwskazania do żywienia pozajelitowego? 

Żywienia pozajelitowego nie stosuje się, gdy jest możliwość prowadzenia normalnego żywienia drogą przewodu pokarmowego. Należy zaznaczyć, że żywienie pozajelitowe, które pomija przewód pokarmowy, powoduje zaburzenia czynności tego układu, co może skutkować zmianami anatomicznymi i funkcjonalnymi w układzie trawiennym.  

Przeczytaj również:
Jak uzupełnić dietę pacjentów onkologicznych?