Alergia na nabiał  – objawy, leczenie i dieta

Alergia czy nietolerancja? 

Alergia i nietolerancja to dwa pojęcia, które często są stosowane zamiennie. W istocie występują między nimi różnice, które warto poznać, by mieć świadomość, jaki problem nas dotyczy. Alergia jest odpowiedzią obronną układu odpornościowego na alergen, której towarzyszy zwiększona produkcja przeciwciał IgE. Natomiast nietolerancja jest powiązana z innym patomechanizmem, np. brakiem zdolności organizmu do wytwarzania enzymu niezbędnego do strawienia danego składnika pokarmowego. Reakcja alergiczna pojawia się przeważnie szybciej niż objawy powiązane z nietolerancją. W przypadku nabiału alergia dotyczyć będzie białek mleka krowiego, natomiast nietolerancja – laktozy, czyli cukru mlecznego. Ta różnica jest zasadnicza pod kątem wyboru odpowiedniej strategii leczenia [1].

Alergia na nabiał – przyczyny 

Mleko krowie składa się z kilkudziesięciu białek, które mogą stać się przyczyną alergii pokarmowej. Dzielą się one na 2 grupy: białka serwatkowe i białka kazeinowe. Najczęściej alergia dotyczy beta-laktoglobuliny, alfa-laktoalbuminy lub kazeiny. Kazeina jest uznawana za najważniejsze białko w mleku. Alergia na nabiał dotyczy przede wszystkim dzieci (2-3% niemowląt). Często pojawia się z uwagi na niedojrzałość przewodu pokarmowego. W większości przypadków z biegiem czasu przemija, ulegając samoistnemu wyleczeniu, ponieważ organizm nabywa tolerancję. Sytuacja, w której alergia na białka mleka krowiego dotyczy osoby dorosłej jest rzadkością, choć oczywiście się zdarza [2]. 

Alergia na nabiał – jakie są objawy? 

Objawy związane z alergią na nabiał mogą dotyczyć różnych układów organizmu. Mogą występować miejscowo lub doprowadzić do uogólnionego wstrząsu anafilaktycznego. Do objawów należą między innymi: 

• ze strony układu pokarmowego: kolka, biegunki, zaparcia, krew lub śluz w stolcu, bóle brzucha, refluks, brak przyrostu masy ciała; 
• dotyczące układu oddechowego: przewlekły kaszel, astma, zapalenie oskrzeli; 
• związane z układem nerwowym: zaburzenia snu, bóle głowy, nadpobudliwość, drgawki; 
• na poziomie skóry: atopowe zapalenie skóry, pokrzywka, obrzęk. 

U każdej osoby objawy alergii na białka mleka krowiego mogą mieć różne postaci. W przypadku niepokojących objawów, które mogłyby sugerować wystąpienie alergii, warto skonsultować się z lekarzem, który skieruje na odpowiednie badania pozwalające na uzyskanie diagnozy [3]. 

Jak złagodzić objawy alergii na nabiał? 

Rozwiązaniem, które pozwala na opanowanie objawów alergii na nabiał, jest prowadzenie restrykcyjnej diety eliminacyjnej, wykluczającej produkty zawierające alergen. Jest to jedyna skuteczna metoda leczenia [4]. W diecie bezmlecznej należy wyeliminować mleko oraz produkty z niego wytworzone. Nie można jeść więc mlecznych jogurtów, maślanki, kefiru, śmietany, masła czy serów. Mleko możemy także znaleźć w wielu produktach w „ukrytej” formie, dlatego niezwykle istotne jest czytanie składu na etykiecie. Podczas zakupów jako bazę warto wybierać żywność o niskim stopniu przetworzenia. W przypadku alergii na nabiał niestety nie sprawdzą się produkty bez laktozy, ponieważ problematycznym składnikiem nie jest laktoza, lecz białka mleka.  

Alergia na nabiał  – na co zwrócić uwagę w diecie? 

Mleko w tradycyjnej diecie dostarcza wielu istotnych składników odżywczych. Produkty mleczne są głównym źródłem wapnia, zawierają też spore ilości białka czy witaminy B12. Każda dieta eliminacyjna, poza wyłączeniem określonych produktów spożywczych, powinna uwzględnić włączenie odpowiednich zamienników. Obecnie na rynku mamy naprawdę duży wybór w zakresie alternatyw produktów mlecznych. 

Szukając dobrego zamiennika dla produktu mlecznego, zwróć uwagę na to, by nie tylko przypominał oryginał swoją konsystencją i smakiem, ale również składem produktu. Wybieraj alternatywy bazujące na nasionach roślin strączkowych, które zawierają białko  – szczególnie popularne są zamienniki sojowe, pojawiają się także grochowe. Pod kątem składu zdecydowanie wygrywają one z produktami na bazie owsa, ryżu czy kokosa. Oczywiście nic się nie stanie, jeżeli okazjonalnie skorzystasz też z takich zamienników, ale w bazie swojego jadłospisu szukaj produktów z wyższą zawartością białka. Dodatkowo wartościowe produkty roślinne powinny uwzględniać fortyfikację, czyli wzbogacanie określonymi składnikami. Absolutne minimum to wzbogacanie w wapń. Dodatkowa zawartość witaminy B12 czy witaminy D będą tylko na plus [4]. 

Dieta bezmleczna – co trzeba suplementować? 

Dobrze skomponowana dieta bezmleczna nie wymaga stosowania żadnych specjalnych suplementów. Należy zastosować się do takich samych zasad, jak w przypadku osób zdrowych. Podstawowym suplementem jest więc witamina D, którą w Polsce należy suplementować przynajmniej w okresie jesienno-zimowym. Sytuacja może się zmienić w przypadku chorób współistniejących lub dodatkowych eliminacji pokarmowych. Jeśli nie masz pewności, czy Twoja dieta bezmleczna pokrywa zapotrzebowanie na wszystkie składniki odżywcze, skonsultuj się z dietetykiem. 

Alergii na nabiał nie można bagatelizować. Występowanie nasilonych objawów może znacznie obniżać jakość codziennego życia, dlatego warto wdrożyć odpowiednią strategię leczenia. W przypadku alergii na białka mleka krowiego jest to dieta eliminacyjna. Pamiętaj, by wykluczając określone produkty ze swojej diety szukać odpowiednich alternatyw.

Przeczytaj również:
Opóźniona alergia pokarmowa – na czym polega? Badania i testy