Barwniki w kosmetykach – czy są bezpieczne?

Czym są substancje barwiące i jakie mają zastosowanie? 

Substancje barwiące to związki chemiczne, które nadają barwy produktom. Dzielimy je na:  

• pigmenty,  
• laki, 
• barwniki.  

Substancje te różni rozpuszczalność. Pigmenty są nierozpuszczalnymi kryształami, natomiast barwniki są łatwo rozpuszczalne. Barwa zależy od obecności w produkcie atomów zwanych chromoforami. Na etykietach produktów barwniki oznaczane są symbolem CI (color index) i odpowiednim numerem. 

Barwniki naturalne w kosmetykach 

Barwniki możemy podzielić ze względu na ich pochodzenie. Barwniki pochodzenia naturalnego pozyskuje się z surowców roślinnych, zwierzęcych lub mineralnych. Ich właściwości barwiące były znane już w starożytności. Są to np.: 

• Chlorofil – pozyskiwany najczęściej z pokrzywy i lucerny. Barwi produkty na zielono. Wykazuje właściwości dezynfekcyjne, regeneracyjne i barwiące. Znajdziemy go np. w szamponach, pastach do zębów, płynach do płukania jamy ustnej, mydłach i żelach do kąpieli. 
• Karotenoidy – wykazują barwę od żółtej po czerwoną. Związki te najczęściej dodawane są do kosmetyków służących do opalania, ale również do olejków i kremów. 
• Henna – pozyskiwana z liści lawsonii. Jest jednym z najpopularniejszych barwników naturalnych dodawanych do kosmetyków. Od lat wykorzystuje się ją do farbowania włosów, brwi i rzęs. Naturalnie posiada barwę „rudą”, jednak różnego rodzaju dodatki zmieniają jej kolor po ciemny brąz.  

Barwniki sztuczne w kosmetykach 

Wytwarzane są w wyniku różnego rodzaju reakcji chemicznych. Są tańszą alternatywą dla barwników naturalnych. Zaliczamy do nich: 

• Ditlenek tytanu – biały pigment, najczęściej spotykana substancja dodawana do kosmetyków. Posiada dobre właściwości pigmentacyjne i ochronne (tworzy filtr UV), pozostając neutralnym dla skóry. Zwiększa również przyczepność kosmetyku do skóry. Dodawany jest np. do past do zębów, pudrów, cieni do powiek, podkładów. Tlenek ten jest rakotwórczy tylko w sytuacji, gdy jesteśmy narażeni na jego bezpośrednie wdychanie. 
• Tlenek cynku – stosowany jest w kosmetykach jako pigment. Posiada właściwości dezynfekujące, wysuszające, ściągające i antybakteryjne. Dodawany jest do kremów przeciwtrądzikowych, antybakteryjnych i przeciwsłonecznych. 
• Fluoresceina – jest barwnikiem stosowanym w celu poprawy wyglądu kosmetyku. Dodawana jest głównie do barwienia mydeł, szamponów i płynów do kąpieli. W środowisku zasadowym barwi się na pomarańczowo. Ma zdolność do poddawania zjawisku fluorescencji, tj. emisji światła. 

Wpływ barwników na organizm 

Po kontakcie z barwnikiem mogą wystąpić takie dolegliwości, jak wysypka, świąd, pieczenie czy podrażnienie. Niektóre syntetyczne barwniki mogą wydzielać aminy aromatyczne, np. anilinę, która wykazuje działanie drażniące i/lub alergizujące. Może również przyczynić się do uszkodzenia komórek DNA, co prowadzi do nowotworów. Wspomniane aminy dodawane są zazwyczaj do farb do włosów, ale mogą znaleźć się również w innych kosmetykach służących do higieny i pielęgnacji ciała. Przykładami szkodliwych barwników, które mogą znaleźć się w składzie kosmetyku są Phenyllendiamin (PDA), 2,5-Toluylendiamin (TDA), Resorcin, Resorcinol. 

Przeczytaj również:
Czy substancje zapachowe w kosmetykach są szkodliwe?