Beta-glukan. Czym jest i jak działa?
Beta-glukan zaliczamy do żywności funkcjonalnej, która wywiera korzystny wpływ na zdrowie. Jest on również składnikiem suplementów diety. Wzmacnia on odporność i obniża poziom cholesterolu. Co jeszcze warto o nim wiedzieć?
Czym jest beta-glukan?
Beta-glukan jest polisacharydem, czyli węglowodanem. Jest to rozpuszczalna frakcja błonnika pokarmowego.
Do głównych źródeł beta-glukanu zaliczamy zboża (zwłaszcza owies i jęczmień), drożdże, grzyby i algi.
Zawartość beta-glukanu w produktach spożywczych:
| Produkt | Zawartość beta-glukanu |
| Grzyby shiitake | ok. 0,22 g/ 100 g suchej masy |
| Grzyby z rodzaju boczniaków | ok. 0,414 g/ 100 g |
| Jęczmień | ok. 2-20 mg/ 100 g suchej masy |
| Owies | ok. 3-8 g/ 100 g suchej masy |
| Otręby owsiane | ok. 5,5 g/ 100 g suchej masy |
| Żyto | ok. 1,3-2,7 g/ 100 g suchej masy |
| Sorgo | ok. 1,1-6,2 g/ 100 g suchej masy |
| Kukurydza | ok. 0,8-1,7 g/100 g suchej masy |
| Pszenica | ok. 0,5-1 g/ 100 g suchej masy |
| Pszenżyto | ok. 0,3-1,2 g/ 100 g suchej masy |
| Ryż | ok. 0,13 g/ 100 g suchej masy |
Beta-glukan znajdziemy także w suplementach diety w formie kapsułek i syropów. Jest on popularnym środkiem wspomagającym odporność organizmu, zwłaszcza u dzieci.
Jak działa beta-glukan?
Obniża stężenie cholesterolu
Beta-glukan przyczynia się do obniżenia stężenia cholesterolu we krwi. Najprawdopodobniej to działanie wynika z tworzenia lepkiej warstwy na powierzchni chłonnej jelita, co osłabia wchłanianie cholesterolu pokarmowego. Beta-glukan ma również zdolność do wiązania kwasów żółciowych.
Działa przeciwcukrzycowo
Beta-glukan tworzy kleisty roztwór w przewodzie pokarmowym. Dzięki temu składniki pokarmowe, w tym glukoza, wchłaniają się stopniowo. Zapobiega to gwałtownym wzrostom cukru we krwi. Spożywanie beta-glukanu sprawdzi się zatem u osób chorujących na cukrzycę.
Wzmacnia odporność organizmu
Beta-glukan wpływa stymulująco na układ odpornościowy. Aktywuje makrofagi, limfocyty T i układ dopełniacza. Często jest składnikiem preparatów wzmacniających odporność.
Pomaga w kontrolowaniu masy ciała
Spożywanie beta-glukanu może być pomocne w przypadku osób, które chcą zrzucić zbędne kilogramy. Jak donoszą badania, zwiększa on uczucie sytości po posiłku.
Beta-glukan działa również korzystnie na pracę przewodu pokarmowego, regulując perystaltykę jelit. Przyczynia się on do wzrostu masy stolca i zwiększenia ruchów jelit.
Zbyt duża ilość tego składnika może być przyczyną biegunek i innych zaburzeń w obrębie przewodu pokarmowego, takich jak wzdęcia, odbijanie czy dyskomfort.
Wspiera rozwój mikroflory jelitowej
Ze względu na działanie prebiotyczne beta-glukan ma wpływ na rozwój mikroflory jelitowej.
Wg FDA 3 g beta-glukanu na dobę w połączeniu z 30-35 g błonnika pokarmowego daje korzystne efekty żywieniowe i zapewnia wzrost aktywności układu odpornościowego. To minimalna ilość, która zapewni korzystne działanie beta-glukanu na nasz organizm. Odpowiadają jej 2/3 filiżanki płatków owsianych, 1/3 filiżanki otrąb pszennych i 1/2 filiżanki kaszy owsianej.
Przeczytaj również:
Flora bakteryjna jelit. Jak wspierać ją dietą?
- Krupińska P., Zegan M., β-glukan – wybrane korzyści zdrowotne ze szczególnym uwzględnieniem jego wpływu na gospodarkę lipidową, BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. – XLVI, 2013.
- Kopiasz Ł., Właściwości prozdrowotne i mechanizmy działania beta-glukanów zbożowych, KOSMOS, 2019.
- Perczyńska A., Marciniak-Łukasiak K., Żbikowska A., Rola beta-glukanu w przeciwdziałaniu chorobom cywilizacyjnym, KOSMOS, 2017.
- Ciborowska H., Rudnicka A., Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka, PZWL, 2007.
