Betulina – właściwości i zastosowanie

Czym jest betulina? 

Betulina naturalnie występuje w roślinach z rodziny Betulaceae, głównie w korze brzozy brodawkowatej (Betula verrucosa) i omszonej (Betula pubescens). Jest ona odpowiedzialna za nadawanie białej barwy korze tych drzew. Jej zawartość szacuje się na 20-35%. W korze występuje w krystalicznych skupiskach. Nowe kryształy powstają głównie na wiosnę. Betulinę izoluje się z kory metodą sublimacji lub poprzez rozpuszczanie, np. za pomocą etanolu, chloroformu i acetonu. Ekstrakt z kory brzozy zawiera około 70-80% betuliny. Pozostałe składniki to lupeol, kwas betulinowy, kwas oleanolowy.

Betulina – właściwości 

Z chemicznego punktu widzenia betulina jest triterpenem pentacyklicznym typu lupanu. W swojej budowie posiada 30 atomów węgla połączonych ze sobą w pięcio- i sześciowęglowe formy cykliczne. Obecność w cząsteczce grup hydroksylowej i izopentylowej warunkuje jej właściwości. Betulina wykazuje bardzo dużą aktywność nawet przy niskich stężeniach.  

Dodatkowo badania wykazują, że betulina i jej pochodne nie są toksyczne dla organizmu. 

Zastosowanie betuliny 

Betulina wykazuje szerokie zastosowanie w farmakologii. Ma wiele właściwości, które wykazują lecznicze działanie. 

Działanie przeciwzapalne 

Stany zapalne są częstym problemem zdrowotnym. Mogą wystąpić w wielu tkankach w organizmie. Z reguły mają charakter przewlekły i wiążą się z bólem.  

Taki długotrwały stan w organizmie może prowadzić nawet do uszkodzeń narządów.  

W organizmie za tworzenie bólu i stanu zapalnego odpowiada fosfolipaza. Betulina wykazuje działanie hamujące na ten czynnik, dzięki czemu przyczynia się do zredukowania stanu zapalnego. Obniża także powstawanie innych czynników zapalnych, takich jak prostaglandyny i cytokiny. 

Działanie przeciwnowotworowe 

Komórki nowotworowe w organizmie tracą właściwość do samoistnego umierania. Wskutek tego cały czas rosną i namnażają się, dlatego nowotwory są chorobami trudnymi do leczenia. Betulina działa na mitochondrium komórki, w którym pobudza produkcję induktora apoptozy. Dzięki temu działaniu komórce zostaje przywrócona zdolność do samoistnego obumierania.  

Badania wykazały, że betulina działa na komórki nowotworów płuc, wątroby, żołądka, trzustki, okrężnicy, prostaty, jajnika i tarczycy. 

Działanie antyoksydacyjne 

Wolne rodniki są bardzo szkodliwe dla organizmu. Niszczą struktury DNA, uszkadzają narządy i przyczyniają się do procesów starzenia się organizmu. Triterpeny pentacykliczne wykazują działanie ochronne, co jest udowodnione badaniami. Betulina działa poprzez stymulowanie produkcji antyoksydantów, zwiększa działanie przeciwutleniające witaminy C i E, a także obniża poziom utleniania lipidów. 

Działanie przeciwwirusowe 

Badania wykazują, że betulina wykazuje właściwości przeciwwirusowe. Przykładem jest hamowanie wirusa HIV. Betulina ogranicza przenikanie wirusa do komórek i przeciwdziała dojrzewaniu wirusa w komórce. Substancja ta wykazuje także pozytywne działanie na wirusy wywołujące opryszczkę, wirusowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i zakażenia górnych dróg oddechowych. 

Działanie przeciwkamicze 

Powstawanie kamieni nerkowych jest związane z odkładaniem się szczawianów. Betulina działa poprzez zwiększenie wydalania moczu i przez blokowanie powstawania szczawianów z kwasu glikolowego. 

Działanie przeciwdrgawkowe

Betulina ma zdolność do wiązania z receptorem neuroprzekaźnika GABA w organizmie. Przekaźnik ten odpowiada za zmniejszanie pobudliwości i rozluźnianie mięśni. Brak tego przekaźnika wywołuje drgawki. Betulina działa w taki sam sposób, jak GABA – blokuje receptor, przez co działa antykonwulsyjnie. 

Pozostałe działania

Badania wykazują, że betulina działa na aktywność melaniny w skórze, reguluje powstawanie pieprzyków, piegów czy innych zmian. Wpływa także na enzym – elastazę, który działa na elastyczność skóry i powstawanie cellulitu. Ekstrakt z brzozy wykazuje także pozytywne działanie na regenerację skóry, przyspiesza gojenie ran i oparzeń.