Białko całkowite – o czym mogą świadczyć jego nieprawidłowe wartości?

Do białek osoczowych należą albuminy (ok. 55%), globuliny (ok. 38%) i fibrynogen.

Na stężenie białek osoczowych wpływają trzy główne mechanizmy:

•     dostarczanie białek z pożywieniem,
•     synteza białek osoczowych w organizmie,
•     utrata białek przez nerki, układ pokarmowy i inne układy.

Oznaczenie stężenia białka całkowitego – na czym polega?

Oznaczenie stężenia białka całkowitego wykonuje się w surowicy krwi obwodowej – osoczu pozbawionym fibrynogenu. W badaniu zatem wykrywa się łączne stężenie albumin i globulin. Pomiar stężeń poszczególnych typów białek oraz ich frakcji wykonuje się za pomocą elektroforezy. Krew do oznaczenia pobiera się rano, na czczo.

Prawidłowe stężenie białka całkowitego wynosi od 60 do 80 g/l.

Przyczyny zmniejszonego stężenia białek (hipoproteinemii)

Hipoproteinemia, czyli zmniejszone stężenie białek w surowicy krwi występuje w sytuacji:

• zmniejszonej podaży białka w pożywieniu – w diecie ubogobiałkowej lub bezbiałkowej, stanach niedożywienia, np. w chorobach przewlekłych lub w jadłowstręcie psychicznym;
• zmniejszonego wchłaniania białka z przewodu pokarmowego, w przypadku zespołów złego wchłaniania lub zaburzeń trawienia;
• zmniejszonej syntezy białek w organizmie w chorobach wątroby – niewydolności, przewlekłych zapaleniach;
• zwiększonego rozpadu białek w organizmie, w ciężkich stanach chorobowych, takich jak przełom tarczycowy, nowotwory złośliwe, stany septyczne;
• zwiększonej utraty białek przez: przewód pokarmowy (w zapaleniach jelit, enteropatiach); przez nerki (w chorobach przebiegających z nerkową utratą białka); przez skórę (w przypadku oparzeń lub uszkodzeń przebiegających z obecnością wysięku); przez przewlekłe krwawienia; rzadko drogą układu oddechowego w rozstrzeniach oskrzeli.

Przyczyny zwiększonego stężenia białek (hiperproteinemii)

Hiperproteinemia może występować w:

• niektórych nowotworach hematologicznych przebiegających z produkcją białek patologicznych, np. w szpiczaku mnogim;
• układowych chorobach tkanki łącznej;
• niektórych przewlekłych chorobach zapalnych;
• niektórych chorobach wątroby, np. jej toksycznym uszkodzeniu.

Hiperproteinemia i hipoproteinemia rzekoma

To stany, w których w wyniku odwodnienia lub przewodnienia organizmu uzyskuje się nieprawidłowe wartości stężenia białek surowicy, pomimo braku rzeczywistych zaburzeń białkowych. Zmniejszenie stężenia białek występuje tu w mechanizmie ich rozcieńczenia w przewodnieniu, a zwiększenie w wyniku zagęszczenia w czasie odwodnienia. Zaburzenia te eliminuje się, wyrównując zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej.

Wskazania do wykonania oznaczenia

Oznaczenie białka całkowitego wykonuje się u pacjentów obciążonych chorobami mogącymi prowadzić do hipoproteinemii, u osób starszych, często odżywiających się nieprawidłowo, przed zabiegami operacyjnymi dla oceny stanu odżywienia, a także w toku diagnostyki schorzeń prowadzących do hiperproteinemii.

Prawidłowe stężenie białek surowicy krwi jest istotne dla transportu wielu leków, gojenia ran, terapii chorób układu krążenia, chorób endokrynologicznych i wielu innych. Cena badania w placówce komercyjnej wynosi kilkanaście złotych.

Przeczytaj również:
Albumina – czym jest? Kiedy wykonać badanie?