Czerwone plamy na ciele. O czym mogą świadczyć?

Czerwone plamy na ciele – jakie mogą być ich przyczyny?

Plama to zmiana skórna (wykwit) niewyczuwalna w dotyku i różniąca się od otaczającej skóry wyłącznie zabarwieniem. Jeśli plamy występują na całym ciele, określa się je mianem wysypki (inaczej osutki).  

Do możliwych przyczyn czerwonych plam na ciele należą: 

• choroby zakaźne (bakteryjne, wirusowe, grzybicze, pasożytnicze), 
• choroby alergiczne (atopowe zapalenie skóry, wyprysk alergiczny, reakcje alergiczne na leki), 
• oparzenia słoneczne i odczyny fototoksyczne i fotoalergiczne, 
• skazy krwotoczne, 
• łuszczyca i zmiany łuszczycopodobne, 
• choroby rumieniowe skóry (np. rumień wielopostaciowy, rumień guzowaty), 
• choroby tkanki łącznej (np. toczeń rumieniowaty układowy, zapalenie skórno-mięśniowe), 
• choroby metaboliczne (np. cukrzyca), 
• urazy mechaniczne (sińce, podbiegnięcia krwawe). 

Czerwone plamy na ciele ze względu na mechanizm powstania można podzielić na: 

• plamy spowodowane zaburzeniami unaczynienia – związane są z trwałym rozszerzeniem naczyń włosowatych; mogą mieć charakter wrodzony (np. naczyniaki, znamię ogniste) lub nabyty (teleangiektazje, pajączki naczyniowe);
• plamy wybroczynowe – są efektem wylewu krwi do skóry (występują w skazach krwotocznych), w odróżnieniu od zmian rumieniowych nie bledną przy ucisku; ich kolor zależy od głębokości, na której występują (powierzchniowe są czerwone, a głębsze mają kolor siny) oraz upływu czasu od wynaczynienia (przemiana z koloru czerwonego przez siny do brunatnego); 
• plamy związane z przekrwieniem – powstają one w wyniku rozszerzenia naczyń krwionośnych i są najczęściej zmianami zapalnymi; ich cechą charakterystyczną jest blednięcie przy ucisku. W zależności od wielkości wyróżniamy: 
  • plamy rumieniowe – są małe i najczęściej liczne; mogą się zlewać i tworzyć zmiany o charakterze obrączkowatym; występują m.in. w wysypkach polekowych i w przebiegu wysypkowych chorób zakaźnych (płonica, odra, różyczka);  
  • rumienie – większe zmiany, mogą mieć charakter chwilowy (np. rumień emocjonalny lub wywołany przez substancje rozszerzające naczynia) lub trwały. Powstają najczęściej w wyniku przekrwienia wywołanego stanem zapalnym (np. róża – choroba paciorkowcowa skóry i tkanki podskórnej); 
  • erytrodermię – skóra jest jednolicie zaczerwieniona na dużej powierzchni (około 90% powierzchni ciała), co wynika z jej uogólnionego stanu zapalnego. 

Czerwone plamy na ciele w infekcjach wirusowych 

Zmiany skórne są częstym objawem zakażeń wirusowych i najczęściej przybierają charakter wysypek plamistych, plamisto-grudkowych i pęcherzykowych. Mogą być one dominującym objawem choroby (tzw. choroby wysypkowe) lub towarzyszyć innym typowym dla danego zakażenia objawom.  

Wybrane wirusowe choroby wysypkowe głównie występujące u dzieci: 

Czerwone plamy na ciele w odrze 

Występująca w odrze wysypka jest jedną z najintensywniejszych wśród wysypek pojawiających się w chorobach zakaźnych. Jest gruboplamista, żywoczerwona i ma charakter zstępujący. Oznacza to, że początkowo pojawia się za uszami i wzdłuż linii włosów, aby kolejno zająć skórę twarzy, szyi, górnej części ramion (pierwsza doba), a następnie klatkę piersiową, skórę brzucha i pleców (druga doba) oraz skórę rąk i nóg (trzecia doba). Od czwartej doby wysypka zaczyna się przebarwiać, brunatniejąc w kolejności pojawiania się zmian, a skóra się łuszczy.  

Wysypce towarzyszą, szczególnie na początku, następujące objawy: 

• gorączka,  
• suchy, szczekający kaszel,  
• nieżyt nosa,  
• zapalenie spojówek ze światłowstrętem. 

Czerwone plamy na ciele w różyczce  

Wysypka ma charakter plamisto-grudkowy i kolor od bladoróżowego do czerwonego. Co ciekawe, u ok. połowy pacjentów choroba może przebiegać bez wysypki. Początkowo zmiany pojawiają się zwykle na twarzy, obejmując w ciągu doby tułów, ręce i nogi. Po kilku dniach ustępują bez przebarwień, z niewielkim złuszczaniem.  

Objawy towarzyszące to:  

• lekka gorączka,  
• zapalenie spojówek, 
• zapalenie gardła. 

Czerwone plamy na ciele w trzydniówce / rumieniu nagłym  

Na trzydniówkę zapadają głównie dzieci w wieku 6-15 miesięcy. Najpierw występuje gorączka, która trwa najczęściej 3 dni (stąd nazwa choroby), i nie towarzyszą jej inne objawy. Po spadku temperatury na tułowiu, głowie i w mniejszym stopniu na rękach i nogach pojawia się bladoróżowa, drobnoplamisto-grudkowa wysypka. Ustępuje ona po dwóch dniach, nie pozostawiając przebarwień ani łuszczącej się skóry. Rzadko towarzyszą jej łagodne objawy infekcji górnych dróg oddechowych. 

Czerwone plamy na ciele w rumieniu zakaźnym 

Choroba przebiega zazwyczaj łagodnie lub bezobjawowo. Wysypka pojawia się do 7 dni od ustąpienia lekkiej gorączki, męczliwości, zapalenia gardła i nieżyt nosa. Na twarzy i policzkach jest gruboplamista i zlewa się, przez co może dawać obraz „spoliczkowanej twarzy”. Na tułowiu, rękach i nogach (oprócz dłoni i podeszew stóp) występują plamiste, blednące od środka wykwity (tzw. wysypka girlandowata). Wysypka znika po kilku dniach, ale do ok. miesiąca może okresowo nawracać po przegrzaniu czy wysiłku fizycznym. 

Czerwone plamy na ciele w zakażeniach enterowirusami 

Są one częstymi przyczynami zmian skórnych u dzieci. Kilka dni przed pojawieniem się wysypki mogą wystąpić: gorączka, osłabienie, objawy ze strony górnych dróg oddechowych lub układu pokarmowego. Wysypka jest bladoróżowa, plamisto-grudkowa i mogą jej towarzyszyć zmiany pęcherzykowe. Zwykle rozpoczyna się na twarzy i rozprzestrzenia się na skórę tułowia, rąk i nóg (choroba jamy ustnej, dłoni i stóp – tzw. bostonka). Ustępuje w ciągu kilku dni. 

Czerwone plamy na ciele – leczenie 

Leczenie czerwonych plam na ciele zależy od ich przyczyny. Może to wymagać pogłębionej diagnostyki. Na czerwone plamy na ciele możemy stosować preparaty miejscowe (maści, kremy, płyny), jednak niekiedy konieczne jest również leczenie ogólnoustrojowe.  

Przykłady chorób i ich leczenie: 

• choroby bakteryjne – lekarz przepisuje antybiotyk, a w niektórych sytuacjach pacjent może również użyć miejscowo innych preparatów o działaniu przeciwbakteryjnym (np. maści ichtiolowej), 
• choroby grzybicze – wymagają zastosowania leków przeciwgrzybiczych (miejscowo i/lub ogólnie), takich jak: klotrimazol, ketokonazol, mikonazol, terbinafina, 
• choroby wirusowe – najczęściej stosuje się leczenie objawowe, 
• choroby alergiczne – stosuje się miejscowo i/lub ogólnie glikokortykosteroidy (np. hydrokortyzon), leki przeciwhistaminowe (np. dimetynden, cetyryzna, loratadyna), leki immunosupresyjne (np. takrolimus, cyklosporyna A), 
• plamice – leczenie zaburzeń liczby lub funkcji płytek krwi oraz zaburzeń naczyniowych, 
• objawy skórne chorób ogólnoustrojowych – leczenie choroby podstawowej. 

Czerwone plamy na ciele – pielęgnacja skóry 

Jak pielęgnować skórę wrażliwą? 

Różnego rodzaju podrażnienia często pojawiają się na skórze wrażliwej. Jeśli przebiegają one z zaczerwieniem, pieczeniem czy zmianami zapalnymi, możesz zastosować miejscowo preparaty zawierające składniki o działaniu łagodzącym, odżywczym i regenerującym. Unikaj natomiast substancji potencjalnie drażniących i alergizujących.  

Do pielęgnacji skóry wrażliwej możesz stosować m.in.: 

• pantenol – koi podrażnienia i zaczerwienienia, zmiękcza i wygładza skórę. Ma także właściwości przeciwzapalne. Znajduje się w preparatach przeznaczonych do pielęgnacji skóry suchej i wrażliwej, skłonnej do alergii i podrażnień. Łagodzi również poparzenia skórne, np. słoneczne. 

• alantoina – pochodna mocznika występująca w korzeniu żywokostu, łupinach owoców kasztanowca, roślinach strączkowych, kiełkach zbóż czy łuskach ryżu. Regeneruje i stymuluje odnowę tkankową, eliminuje zaczerwienienia i podrażnienia skóry, działa nawilżająco, antyoksydacyjnie i ochronnie. Ze względu na tak szerokie działanie wykorzystuje się ją do leczenia podrażnień, oparzeń, skaleczeń, ran oraz wspomagająco w łuszczycy czy egzemie;  
• ceramidy – to substancje lipidowe, które zapewniają prawidłowe funkcjonowanie bariery naskórkowej (hamują parowanie wody i zapobiegają wnikaniu szkodliwych substancji). Preparaty z ceramidami przywracają prawidłowe, ochronne działanie lipidowej bariery skóry, dlatego zalecane są do pielęgnacji cery suchej i wrażliwej.  

Jak pielęgnować skórę naczynkową? 

Jednym z częstych problemów jest tzw. skóra naczynkowa. Czerwone plamy na ciele występują w postaci trwale rozszerzonych powierzchownych naczyń włosowatych, które prześwitują przez naskórek (tzw. teleangiektazje). Mogą również pojawić się plamy naczyniowe o różnym nasileniu, a także obrzęk, grudki, krosty czy guzki oraz uczucie pieczenia i ściągnięcia skóry.  

Cera naczynkowa występuje najczęściej u kobiet między 35. a 60. rokiem życia. Jest ona bardzo wrażliwa na działanie różnych czynników drażniących i uczulających. W jaki sposób o nią zadbać? 

Wzmacniaj naczynia krwionośne, stosując doustnie i/lub miejscowo na skórę preparaty zawierające: rutynę, trokserutynę, wyciąg z kasztanowca, arniki, miłorzębu japońskiego czy oczaru wirginijskiego. 

Wybieraj łagodne kosmetyki do twarzy i myj ją letnią wodą. Sięgaj po preparaty zawierające substancje odbudowujące płaszcz hydrolipidowy oraz te o działaniu naprawczym i regenerującym, np. ekstrakt z komórek macierzystych, ekstrakt z wąkrotki azjatyckiej, algi, kwas laktobionowy, kwas ferulowy, argininę, fitosfingozynę. 

Unikaj czynników nasilających rozszerzanie i pękanie naczyń krwionośnych, np.: 

• ekspozycji na słońce (pamiętaj o stosowaniu filtrów UV),  
• sauny i solarium,  
• gorących kąpieli,  
• palenia papierosów i spożywania alkoholu, 
• jedzenia gorących i ostrych potraw. 

Zadbaj również o zbilansowaną dietę, która dostarczy Ci niezbędnych witamin oraz mikro- i makroelementów, w tym miedzi, cynku i selenu.