Diagnoza neuropsychologiczna – czym jest?

Diagnoza neuropsychologiczna – co to takiego? 

Diagnoza neuropsychologiczna związana jest z neuropsychologią, czyli nauką nad ludzkim układem nerwowym, jego funkcjami i działaniem. Neuropsychologia ponadto bada związek pomiędzy funkcjonowaniem układu nerwowego a zachowaniem i percepcją człowieka [1]. 

Przedmiotem diagnozy neuropsychologicznej są więc procesy poznawcze człowieka (a raczej ich dysfunkcje). Neuropsycholog, z pomocą specjalistycznych metod, ocenia nasilenie problemów poznawczych, a następnie konstruuje indywidualny program rehabilitacji neuropsychologicznej. Neuropsycholog ocenia także, na ile zaobserwowane zaburzenia poznawcze powiązane są z uszkodzeniem lub niesprawnością poszczególnych części układu nerwowego [1, 2]. 

Neuropsycholog – kto może skorzystać z jego pomocy? 

Diagnoza neuropsychologiczna i terapia funkcji poznawczych prowadzone pod okiem neuropsychologa potrzebne są w szczególności osobom z różnego rodzaju deficytami poznawczymi. 

Z pomocy neuropsychologa powinny skorzystać osoby, które [1-4]: 

• cierpią na zaburzenia funkcji poznawczych powstałe wskutek przebytego udaru; 
• doświadczyły urazu czaszkowo-mózgowego; 
• są po operacji usuwania zmian w mózgu (np. guzów); 
• zmagają się z zaburzeniami takimi jak choroba Alzheimera, stwardnienie rozsiane, choroba Parkinsona, w przebiegu których dochodzi do obumierania komórek nerwowych i stopniowego pogarszania się funkcji poznawczych; 
• cierpią na zapalenie opon mózgowych; 
• chorują na afazję. 

Z konsultacji i terapii neuropsychologicznej mogą skorzystać również dzieci z dysleksją czy dyskalkulią oraz osoby, u których stwierdzono: 

• nadpobudliwość psychoruchową (ADHD/ADD),  
• niepełnosprawność intelektualną,  
• mózgowe porażenie dziecięce, 
• zaburzenia ze spektrum autyzmu [1, 2]. 

Metody stosowane w procesie diagnozy neuropsychologicznej 

Diagnoza neuropsychologiczna to proces zróżnicowany. Zarówno ilość spotkań z neuropsychologiem, jak i stosowane przez niego metody dobierane są indywidualnie w zależności od potrzeb, objawów i możliwości pacjenta. 

Neuropsychologowie mają do dyspozycji szereg wystandaryzowanych narzędzi psychologicznych, które służą do oceny stanu funkcji poznawczych pacjenta i odniesienia ich do norm występujących w populacji. Badanie może być przeprowadzone zarówno w tradycyjnej formie (tzw. kartka i ołówek), jak również w formie elektronicznej – przy pomocy specjalnych programów komputerowych i elektronicznych testów diagnostycznych [3, 4]. 

Diagnoza neuropsychologiczna jest jedną z form pomocy psychologicznej. Służy do oceny funkcjonowania poznawczego w odniesieniu do deficytów i uszkodzeń układu nerwowego. Może być szczególnie pomocna w leczeniu osób zmagających się z zaburzeniami neurodegeneracyjnymi, rozwojowymi czy z uszkodzeniami mózgu. Metody stosowane w procesie diagnozy neuropsychologicznej są zróżnicowane w zależności od objawów pacjenta i mogą obejmować ocenę funkcji wykonawczej, mowy, koncentracji uwagi, myślenia czy pamięci. Diagnoza neuropsychologiczna to często wstęp do pogłębionej rehabilitacji lub terapii neuropsychologicznej mających na celu poprawę funkcji poznawczych lub spowolnienie procesu pogłębiania się deficytów poznawczych [1-4]. 

Przeczytaj również:
Zespół Aspergera – czym różni się od autyzmu?