Dieta ubogopurynowa – na czym polega?

Założenia diety ubogopurynowej  

Dieta ubogopurynowa polega na ograniczeniu spożycia produktów o dużej zawartości puryn, czyli grupy aromatycznych związków organicznych, które naturalnie występują w produktach spożywczych. Puryny zwykle występują w produktach odznaczających się sporą zawartością białka. Celem wprowadzenia tej specyficznej diety jest zmniejszenie zawartości kwasu moczowego w organizmie, który jest końcowym produktem przemian związków purynowych. Kwas moczowy w nadmiarze odkłada się w tkankach i narządach, prowadząc do uporczywych objawów, a następnie do upośledzenia ich funkcji. 

Kiedy stosować dietę ubogopurynową?  

Dieta ta najczęściej stosowana jest u pacjentów z dną moczanową. Dna moczanowa inaczej nazywana podagrą, skazą moczanową, czy artretyzmem jest chorobą związaną z występowaniem stanów zapalnych w okolicy stawów, tkanek miękkich, a także nerek. Przyczynę reakcji zapalnej stanową gromadzące się w obrębie tkanek i stawów kryształy kwasu moczowego. Objawy tej choroby zaczynają pojawiać się, gdy dochodzi do przekroczenia bezpiecznego stężenia kwasu moczowego w surowicy krwi. Wyróżniamy dwa rodzaje dny moczanowej. Dna moczanowa pierwotna spowodowana jest uwarunkowanym genetycznie zaburzeniem przemian puryn w organizmie i nadmierną produkcją kwasu moczowego. Dna moczanowa wtórna jest natomiast następstwem występowania innych schorzeń, np. niewydolności nerek, białaczki, cukrzycy, czy nadciśnienia tętniczego.  

Produkty przeciwwskazane 

Z diety należy przede wszystkim wyeliminować produkty bogate w związki purynowe, takie jak: 

• mięso: głównie wieprzowinę, wołowinę, baraninę i dziczyznę oraz konserwy i wędliny; spożywanie umiarkowanych ilości mięsa jest jednak dopuszczalne; 
• wyciągi kostne;  
• podroby; 
• niektóre ryby: śledzie, sardynki, szproty, łososia, dorsza, makrelę, pstrąga, karpia, szczupaka, solę i owoce morza; 
• nasiona roślin strączkowych, zielony groszek; 
• warzywa: kalafior, brokuł, brukselkę, paprykę, por, szpinak;  
• grzyby;  
• rabarbar; 
• kawę, herbatę, kakao; 
• ostre przyprawy; 
• napoje słodzone fruktozą; 
• miód.  

Powinno się wykluczyć ze spożycia zupy i sosy przygotowane na intensywnych wywarach z kości i grzybów. Zdecydowanie lepiej jest przygotować je na bazie lekkiego bulionu warzywnego. Niezalecanym sposobem obróbki termicznej jest smażenie i pieczenie. W zamian za to warto skorzystać z duszenia i gotowania. Należy unikać spożywania alkoholu, w szczególności piwa. 

Produkty zalecane 

W diecie dozwolone są:  

• chude mleko i niskotłuszczowe przetwory mleczne;  
• chude mięso drobiowe; 
• produkty zbożowe: pieczywo, makarony, kasze; 
• warzywa: ogórek, pomidor, biała kapusta, kiszona kapusta, burak, cukinia, marchew; 
• owoce: jabłko, gruszka, wiśnia, morela, agrest, truskawka, malina, winogrono, pomarańcza, ananas; 
• orzechy: włoskie, ziemne; 
• tłuszcze: olej rzepakowy, olej słonecznikowy, oliwa z oliwek; 
• napoje: woda z cytryną, herbaty ziołowe, owocowe, kawy zbożowe;  
• koktajle owocowe. 

W umiarkowanych ilościach można spożywać także jajka, tłuste produkty mleczne, warzywa, takie jak jarmuż, zielona fasolka, biała fasola, dynia, czerwona kapusta i soczewica, a także owoce, takie jak banan i melon. Jeśli w diecie pojawia się chude mięso, należy gotować je w dużej ilości wody. Z kolei warzywa i owoce najkorzystniej jest podawać w formie surowej lub gotowanej. 

Podsumowując, dietę ubogopurynową powinny stosować przede wszystkim osoby chore na dnę moczanową. Oprócz diety i eliminacji niektórych produktów zasobnych w puryny należy również zwrócić uwagę na utrzymywanie prawidłowej masy ciała, ograniczenie stresu, dbanie o regularny i umiarkowany wysiłek fizyczny oraz odpowiednie nawodnienie organizmu.