Endorfiny. Jak działają „hormony szczęścia”?

Endorfiny – co to jest? 

Endorfiny to grupa hormonów peptydowych, naturalnie wytwarzanych przez przysadkę mózgową i rdzeń kręgowy. Możemy do nich zaliczyć około 20 różnych substancji, jednak najważniejszymi z nich są alfa-, beta- i gamma-endorfiny. Endorfiny mają głównie działanie przeciwbólowe i poprawiające nastrój. Połączone są z tzw. ośrodkami przyjemności w mózgu. Odpowiadają też za uczucie łaknienia, ochraniają układ sercowo-naczyniowy oraz regulują gospodarkę hormonalną.  

Zanim naukowcy odkryli endorfiny, wiedzieli już o istnieniu morfiny i innych opioidów. Poznanie mechanizmu działania leków opioidowych pozwoliło im na stwierdzenie, że skoro w organizmie człowieka istnieją receptory dla tych substancji, to muszą również istnieć naturalne neuroprzekaźniki na nie wpływające. Stąd też nazwa poszukiwanych cząsteczek – endogenne (powstające wewnątrz organizmu) morfiny, w skrócie endorfiny. 

Serotonina również jest nazywana hormonem szczęścia, jednak ma ona inny mechanizm działania. Produkowana jest głównie przez błonę śluzową jelit, w mniejszym stopniu przez mózg. Stabilizuje nastrój i samopoczucie, a także ma związek z odczuwaniem szczęścia i radości. Ponadto wpływa na proces zasypiania, apetyt, popęd seksualny, reguluje krzepnięcie krwi. Niski poziom tego hormonu powoduje zły humor i drażliwość. 

Endorfiny – jak działają i jak je pobudzić? 

Organizm uwalnia endorfiny w reakcji na ból i stres. Ulga w bólu odczuwana w wyniku ich działania jest większa niż po zastosowaniu morfiny.  

Beta-endorfina jest jednym z neuroprzekaźników związanych z odczuwaniem przyjemności po wysiłku fizycznym. Tym faktem tłumaczy się euforię matki, która dopiero urodziła dziecko (ból zostaje szybko zastąpiony uczuciem zadowolenia i spełnienia). Aktywność fizyczna jest jednym z najłatwiejszych sposobów na uwolnienie endorfin. Euforia wywołana np. podczas biegu zwiększa odporność na ból i zmęczenie. Organizm przechodzi wówczas z oddychania tlenowego na beztlenowe, co z kolei prowadzi do dużej produkcji endorfin. Umożliwia to kontynuowanie wysiłku fizycznego. Podczas krótszej aktywności również wydzielane są endorfiny, jednak w mniejszych ilościach. 

Badania sugerują, że mechanizm działania akupunktury opiera się na pobudzaniu uwalniania endogennych opioidów. Ponadto stwierdzono, że endorfiny związane są z uczuciem szczęścia i zadowolenia, które wywołują śmiech, seks, a nawet smaczne jedzenie.  

Inne sposoby na pobudzenie syntezy endorfin to: 

• zjedzenie gorzkiej czekolady lub czegoś pikantnego, 
• praktykowanie jogi, 
• czytanie książek,
• kontakt ze zwierzętami,
• relaks w wannie.

Niski poziom endorfin – objawy 

• Depresja, lęk, 
• fibromialgia (choroba reumatyczna objawiająca się bólem mięśni, kości i stawów), 
• nawracające migreny,  
• problemy ze snem. 

Brakuje jednak jednoznacznych badań w pełni potwierdzających powyższe założenia. 

Przeczytaj również:
Tryptofan. Aminokwas, który poprawi Twój nastrój i sen