Guzki głosowe (śpiewacze) – u kogo mogą się pojawić?

Fałdy głosowe – budowa i funkcja 

Fałdy głosowe (plica vocalis), potocznie określane strunami głosowymi, zlokalizowane są w krtani, a dokładnie w jej bocznych częściach. Są parzystymi strukturami, a każda z nich zbudowana jest z nabłonka płaskiego wielowarstwowego, blaszki właściwej (złożonej z warstwy powierzchniowej, środkowej i głębokiej) i mięśnia głosowego. Warstwa powierzchniowa, będąca budulcem blaszki właściwej pełni kluczową rolę w powstawaniu guzków śpiewaczych. Dzieje się tak z powodu jej budowy – włókien sprężystych, kolagenowych, fibroblastów i dużej ilości istoty podstawnej. Błona śluzowa fałdów zawiera w swojej strukturze gruczoły utrzymujące wilgotność na ich powierzchni. Mięsień głosowy zaś kontroluje napięcie fałdu głosowego oraz jego oporność na wibrowanie. Uważa się, że to właśnie fałdy głosowe są najważniejszą częścią krtani, a to za sprawą możliwości tworzenia głosu, a więc mówienia i komunikowania się z otoczeniem. Fałdy zmieniają swoje ułożenie, w zależności od tego, czy mówimy, szepczemy lub milczymy. W trakcie oddychania fałdy otwierają się i swoim ułożeniem tworzą trójkąt, w trakcie mówienia łączą się i drgają, wykonując około 200 drgań na sekundę.

Istnieją dwie teorie na temat drgań fałdów głosowych. Pierwsza z nich to teoria nerwowo-mięśniowa, według której drgania fałdów są zależne od bezpośredniej kontroli układu nerwowego. Druga zaś to teoria mięśniowoelastyczna-aerodynamiczna, która zakłada, że siłą wprowadzającą fałdy głosowe w drganie jest ciśnienie powietrza w okolicy podgłośniowej.  

Guzki fałdów głosowych 

Według literatury fachowej guzki fałdów głosowych (śpiewacze, głosowe) są organicznymi zmianami wtórnymi, zlokalizowanymi właśnie na fałdach. Ich powstanie jest wynikiem nieprawidłowej emisji głosu, przeciążeń głosowych, mikrouszkodzeń brzegów fałdów głosowych w miejscach, gdzie wibracje są największe lub na skutek niewydolności czynnościowej krtani. Są niewielkimi, okrągłymi zgrubieniami (o wielkości najczęściej łebka od szpilki) o tej samej barwie, co fałd głosowy. Ich obecność zmniejsza elastyczność wiązadeł głosowych, a więc fałdów, co zaburza zarówno tworzenie, jak i brzmienie głosu.  

Do najczęstszych objawów pojawienia się guzków śpiewaczych zalicza się: 

• nieczysty głos, 
• krótszy czas fonacji, 
• drżenie głosu, 
• chrypkę mogącą się nasilać przy dłuższym mówieniu, 
• męczliwość głosu, 
• uczucie ciała obcego w gardle, 
• chuchające nastawienie (powstaje ono przy niepełnym zwarciu fałdów głosowych w trakcie fonacji; obok dźwięku krtaniowego pojawia się również szum, będący wynikiem tarcia powietrza o fałdy głosowe). 

Obecność guzków śpiewaczych może być także jednym z objawów LPR (Laryngopharyngeal Reflux), a więc przechodzeniem treści z żołądka do gardła i krtani.  

Guzki śpiewacze pojawiają się głównie u osób zawodowo pracujących głosem, a więc przede wszystkim nauczycieli i wykładowców. Znajdują się na liście chorób zawodowych, spowodowanych nadmiernym wysiłkiem głosowym trwającym przynajmniej przez 15 lat. Guzki dotykają także dzieci – mogą być wynikiem niewłaściwego wykorzystywania rejestrów, głównie piersiowego. W przypadku dzieci guzki głosowe są obustronnymi szeroko podstawnymi zgrubieniami nabłonka na brzegach fałdów głosowych. Ich lokalizacja najczęściej znajduje się na ⅓ środkowego fałdu głosowego. Guzki śpiewacze występują aż trzy razy częściej u chłopców niż u dziewczynek, najczęściej między 5. a 10. rokiem życia. Obecność guzków głosowych często współwystępuje z zaburzeniami mowy u dzieci, co najprawdopodobniej jest rezultatem ogólnego osłabienia koordynacji ruchowej aparatu artykulacyjnego i fonacyjnego. Zaobserwowano, że u dzieci guzki głosowe zanikają w okresie pokwitania, bez leczenia. 

Leczenie guzków śpiewaczych 

W przypadku guzków śpiewaczych rozważa się dwie drogi rehabilitacji. Jeżeli guzki są „świeże”, a więc miękkie i nieutrwalone, najczęściej nakazuje się absolutne zachowanie milczenia nawet przez kilkanaście dni. Taki odpoczynek dla fałdów głosowych sprawia, że guzki zanikają. Ponadto zaleca się relaksację, terapię głosową i fizykoterapię (np. jonoforezę). Inaczej się dzieje w przypadku przetrwałych guzków śpiewaczych, które stają się twarde i nie znikają same z siebie. W takich sytuacjach stosuje się mikrochirurgię krtani, po której rehabilitacja i spokój głosowy może trwać nawet 6 miesięcy. Jako uzupełnienie leczenia stosuje się też inhalacje, farmakoterapię, fizykoterapię i rehabilitację głosu.

Jeżeli zauważasz u siebie niepokojące objawy, chociażby długo utrzymującą się chrypkę, warto zasięgnąć porady laryngologa i foniatry, którzy rozwieją wszelkie wątpliwości.

Przeczytaj również:
Polipy nosa i krtani – jak je leczyć?