Implant antykoncepcyjny – co to jest, wskazania, przeciwwskazania, cena

Co to jest implant antykoncepcyjny?

Implant antykoncepcyjny jest hormonalną, długodziałającą i co istotne odwracalną metodą antykoncepcji. Jest to implant podskórny, który zawiera 68 mg etonogestrelu zaliczanego do grupy progestagenów, czyli hormonów sterydowych. Etonogestrel jest syntetycznym hormonem żeńskim, a jego profil działania jest zbliżony do progesteronu. Dominuje w drugiej połowie cyklu. 

W implancie podskórnym substancja czynna jest uwalniana do organizmu przez okres trzech lat. Hormon trafia do krwiobiegu przez podskórne naczynia krwionośne, do których się bezpośrednio przedostaje [1, 2]. 

Implant antykoncepcyjny ma postać elastycznego małego pręcika umieszczonego w specjalnym aplikatorze. Ma długość 4 cm i średnicę 2 mm [3].

Implant antykoncepcyjny – dla kogo jest wskazany?

Implant antykoncepcyjny to metoda antykoncepcji, która wykazuje wysokie bezpieczeństwo i skuteczność. Może okazać się dobrym rozwiązaniem w przypadku kobiet, dla których przy doborze metody antykoncepcyjnej bardzo ważne są zarówno długoterminowość, jak i wysoka efektywność. Jest on polecany dla pacjentek, które z różnych powodów nie chcą lub nie mogą stosować doustnej antykoncepcji hormonalnej, np.: 

• z nadciśnieniem, 
• z cukrzycą, 
• palących papierosy, 
• mających powyżej 35 lat [2]. 

Warto wspomnieć, że implant antykoncepcyjny ze względu na sposób zastosowania jest wygodną metodą antykoncepcji. Podczas jego stosowania zostaje zminimalizowane ryzyko pominięcia dawki, tak jak ma to miejsce w przypadku tabletek, co ma ogromne znaczenie dla ich skuteczności. 

Implant antykoncepcyjny – skuteczność

Skuteczność metod antykoncepcyjnych mierzy się poprzez tzw. wskaźnik Pearla. Został on opracowany w 1932 roku przez Raymonda Pearla.  

Jest to stosunek liczby nieplanowych ciąż u par stosujących daną metodę antykoncepcji przez rok do liczby cykli miesięcznych, a uzyskany wynik mnoży się przez 1200.  

Jeśli antykoncepcja nie jest stosowana, wskaźnik wynosi 85-90 [4]. 

W przypadku implantu podskórnego wskaźnik Pearla zawiera się w przedziale 0-0,3. Dla porównania wartość wskaźnika dla tabletek antykoncepcyjnych wynosi między 0 a 2,18 (w zależności od rodzaju tabletek).  

Wśród wszystkich dostępnych obecnie metod antykoncepcyjnych implant podskórny wykazuje najwyższy stopień skuteczności zaraz obok hormonalnej wkładki wewnątrzmacicznej [1]. 

Przez jaki czas działa implant antykoncepcyjny? 

Implant antykoncepcyjny jest wszczepiany na okres 3 lat. Hormon zawarty w implancie jest uwalniany do organizmu w sposób ciągły, lecz w coraz wolniejszym tempie. Działanie etonogestrelu opiera się na hamowaniu owulacji. 

W każdej chwili pacjentka może zrezygnować ze stosowania tej metody antykoncepcji – implant antykoncepcyjny jest metodą odwracalną. Chęć zaprzestania jej stosowania należy zgłosić lekarzowi, który usunie implant spod skóry.  

Po usunięciu go kobieta dość szybko może zajść w ciążę – płodność powraca w następnym pełnym cyklu miesiączkowym. 

Kolejny zakładany implant stanowi ciągłość antykoncepcji. Lekarz może go umieścić w tym samym miejscu [3, 5]. 

Jak zakłada się implant antykoncepcyjny?

Zakładanie implantu antykoncepcyjnego jest zabiegiem stosunkowo prostym i praktycznie bezbolesnym.  

Powinien być jednak zawsze przeprowadzany w warunkach aseptycznych przez wykwalifikowanego lekarza, który jest dokładnie zaznajomiony z procedurą. 

Implant jest umiejscawiany pod skórą za pomocą specjalnego aplikatora. Miejsce, w którym się go umieszcza, to wewnętrzna strona ramienia ręki niedominującej, około 8-10 centymetrów nad zgięciem łokcia [3]. 

Wszczepienie implantu powinno odbywać się między 1. a 5. dniem cyklu, jeśli wcześniej nie były stosowane inne metody antykoncepcji. Pierwszy dzień cyklu to pierwszy dzień krwawienia miesiączkowego kobiety. 

W przypadku, gdy kobieta zmienia formę antykoncepcji z doustnej na implant, zabieg zakładania powinien się odbyć dzień po przyjęciu ostatniej tabletki aktywnej, jednak nie później niż w następnym dniu po przyjęciu ostatniej tabletki placebo lub po ostatnim dniu przerwy. 

Jeśli poprzednią metodą były plastry bądź system dopochwowy lub wewnątrzmaciczny, implant należy założyć w dniu usunięcia plastra/ wkładki wewnątrzmacicznej [4]. 

Implant pozostaje pod skórą niewidoczny. Można go wyczuć palpacyjnie dłonią. Stanowi bardzo dyskretną metodę antykoncepcji [4]. 

Implant antykoncepcyjny – skutki uboczne

Ważną kwestią jest fakt, że implant antykoncepcyjny nie zawiera w swoim składzie estrogenów, które są odpowiedzialne za większość działań niepożądanych złożonych tabletek antykoncepcyjnych. Dzięki temu stanowi bezpieczną metodę – w trakcie jej stosowania pacjentka nie odczuwa silnych skutków ubocznych. 

Należy pamiętać, że mimo wysokiego profilu bezpieczeństwa nie jest to preparat zupełnie obojętny dla organizmu. Kobiety, które go stosują, mogą zauważyć pewne działania niepożądane, jednak występują one dużo rzadziej niż np. w przypadku doustnej antykoncepcji hormonalnej. 

Do najczęstszych z nich należą: 

• zmiany w krwawieniu podczas miesiączki (są one niemożliwe do przewidzenia przed wszczepieniem implantu). Wśród nich wyróżnia się nieregularne miesiączki (bądź ich całkowity brak), zmianę intensywności występujących krwawień i zmianę czasu krwawienia;
• zakażenia pochwy; 
• bóle głowy; 
• trądzik; 
• tkliwość i ból piersi; 
• wzrost masy ciała. 

Rzadziej występujące działania niepożądane to: 

• reakcja w miejscu wprowadzenia implantu; 
• obniżony nastrój, nerwowość, uderzenia gorąca; 
• bóle brzucha, nudności, wzdęcia; 
• bolesne miesiączki; 
• torbiele jajników; 
• zwiększenie apetytu; 
• zawroty głowy; 
• objawy grypopodobne; 
• spadek masy ciała; 
• wypadanie włosów;
• zmęczenie; 
• obniżone libido, jednak w znacznie mniejszym stopniu niż podczas stosowania doustnej antykoncepcji [5]. 

Należy pamiętać, że stosowanie implantu antykoncepcyjnego nie chroni pacjentki i partnera przed chorobami przenoszonymi drogą płciową.

Implant antykoncepcyjny – przeciwwskazania

Implant antykoncepcyjny stanowi alternatywę dla kobiet, które nie mogą stosować doustnej antykoncepcji hormonalnej, dzięki czemu może być wykorzystywany przez znacznie szersze grono pacjentek. Jednak występują pewne przeciwwskazania do jego zastosowania. 

Należą do nich: 

• nadwrażliwość na etonogestrel, który jest substancją czynną w tej metodzie antykoncepcji; 
• choroba zakrzepowo-zatorowa – w tym przypadku należy zasięgnąć porady lekarza; 
• podejrzenie lub już istniejące nowotwory hormonozależne; 
• krwawienie z dróg rodnych o nieznanej etiologii; 
• choroby wątroby, guzy wątroby;
• ciąża lub jej podejrzenie [5]. 

Implant antykoncepcyjny a okres

W trakcie stosowania implantu antykoncepcyjnego kobiety mogą zauważyć występowanie krwawień, których częstotliwość oraz intensywność mogą być różne, zależnie od organizmu. Krwawienia mogą być nieregularne, bardzo skąpe, zdarza się także, że niektóre pacjentki w ogóle przestają krwawić – jest to dla wielu kobiet argument „za” zastosowaniem implantu podskórnego.  

Obfite krwawienia występują stosunkowo rzadko. 

Według badań 1 na 5 kobiet stosujących tę metodę antykoncepcji przestała krwawić. Taka sama ilość kobiet zaobserwowała u siebie zintensyfikowane krwawienia. 

Dobrą metodą, która pomoże ocenić profil krwawień, ich intensywność i częstotliwość, jest prowadzenie kalendarzyka miesiączkowego, ponieważ na podstawie pierwszych kilku miesięcy można ze sporą dokładnością określić, jak będzie zachowywał się organizm w trakcie stosowania implantu podskórnego [5]. 

Implant antykoncepcyjny a karmienie piersią

Implant antykoncepcyjny może być stosowany u kobiet, które niedawno urodziły dziecko i karmią je piersią. Wszczepienie go powinno się odbyć w czwartym tygodniu po porodzie [3]. Jeśli kobieta urodziła dziecko i nie karmi go piersią, również może stosować implant antykoncepcyjny. W takim przypadku należy go założyć między 21. a 28. dniem po porodzie [5]. 

Implant antykoncepcyjny – cena

Cena wszczepienia implantu antykoncepcyjnego to ok. 1000-1200 zł. Może wydawać się, że jest to duży wydatek, ale jeśli przeliczymy sobie koszt stosowania tabletek antykoncepcyjnych w ciągu trzech lat, to wartości te będą podobne, a dodatkowo w przypadku implantu zyskuje się dużą wygodę stosowania i przede wszystkim wysoką skuteczność. 

Obecnie wiele pacjentek decyduje się na stosowanie antykoncepcji hormonalnej. Na rynku jest dostępnych wiele preparatów, które różnią się między sobą sposobem stosowania, skutecznością, bezpieczeństwem i ceną. Każda kobieta zainteresowana stosowaniem antykoncepcji może zasięgnąć porady lekarza lub farmaceuty, którzy udzielą pomocy w doborze odpowiedniego środka, wyjaśniając przy tym sposób stosowania i różnice w sposobie działania każdej z dostępnych metod. 

Przeczytaj również:
Metody antykoncepcji hormonalnej – wady, zalety i skutki uboczne