Jak zbić gorączkę?

Co warto wiedzieć o gorączce? 

O gorączce mówimy wtedy, gdy ciepłota ciała wynosi więcej niż 38,3°C. Temperatura 37,1-38,3°C to stan podgorączkowy.

Podwyższona temperatura ciała uznawana jest za naturalną reakcję obronną organizmu. Taki stan nie sprzyja namnażaniu się chorobotwórczych drobnoustrojów, może więc spowolnić rozwój choroby. Z drugiej strony wysoka gorączka osłabia organizm, w skrajnych przypadkach prowadzi do niewydolności wielonarządowej, a nawet do śmierci. Hipertermia to silne przegrzanie organizmu, nieustępujący stan gorączkowy 40-42°C, który może zagrażać życiu. 

Przyczyną gorączki najczęściej są różnego rodzaju zakażenia pochodzenia wirusowego lub bakteryjnego, jednak może się ona pojawiać również w przebiegu innych chorób. Gorączki utrzymujące się (lub nawracające) przez co najmniej trzy tygodnie, o nieustalonej przyczynie (pomimo przeprowadzonych badań), określane są mianem gorączki o nieznanej etiologii (fever of unknown origin – FUO). Ten typ gorączki zwykle występuje z powodu infekcji, ale może też towarzyszyć chorobom autoimmunologicznym i nowotworowym. 

Warunkiem koniecznym (na ogół decydującym o sposobie leczenia) jednoznacznie potwierdzającym występowanie gorączki jest pomiar temperatury ciała.

Na rynku dostępnych jest wiele rodzajów termometrów (np. do pomiaru temperatury pod pachą czy w uchu) wykorzystujących różne techniki pomiaru. Aby otrzymać wiarygodny wynik, zapoznaj się z instrukcją obsługi załączoną przez producenta do każdego urządzenia. 

Ciepłota ciała może być wyższa u osób zdrowych, np.:  

• po wysiłku fizycznym,  
• po przyjęciu szczepionki, 
• u kobiet wartość temperatury jest ściśle związana z cyklem miesiączkowym, 
• u niemowląt przy ząbkowaniu. 

Prawidłowy pomiar uzależniony jest od miejsca, w którym jest dokonywany. Pod pachą wynosi 36,6°C, ale w ustach czy w odbycie może być wyższa, co również jest prawidłowe. 

Jak gorączka wpływa na organizm? 

Organizm, reagując na zagrożenie podniesieniem temperatury ciała, tworzy warunki niekorzystne dla wzrostu bakterii czy wirusów. Jest to jednak dla niego bardzo dużym obciążeniem. 

Stanom gorączkowym towarzyszy ogólne złe samopoczucie, uczucie rozbicia.

Poza tym wywołują one np.: 

• dreszcze, 
• bóle mięśni i głowy, 
• zwiększone pragnienie i zmniejszenie apetytu, 
• przyspieszoną akcję serca, 
• nadmierną potliwość. 

Symptomy gorączki u niemowląt i dzieci mogą objawiać się też zmianą w ich zachowaniu. Mogą być płaczliwe bardziej niż zwykle, niechętne do zabawy. Stany gorączkowe wyższe niż 40°C mogą powodować utratę świadomości, majaczenie. 

Jak zbić gorączkę u dorosłych? 

Gorączkę u osób dorosłych można leczyć preparatami przeciwgorączkowymi zawierającymi np.:  

• paracetamol,  
• ibuprofen, 
• kwas acetylosalicylowy. 

Pomocne mogą być również chłodne okłady na czoło i kark, kąpiele w letniej wodzie (o 1°C niższej od temperatury ciała), a także picie naparów ziołowych, np. z kwiatu lipy, o działaniu napotnym. 

Kiedy iść do lekarza z gorączką? 

Jednym z czynników, który decyduje o zasięgnięciu porady lekarskiej jest wiek pacjenta, u którego pojawiła się gorączka. 

• Każdy stan gorączkowy u dzieci do 3. miesiąca życia skonsultuj z lekarzem.
• U dzieci od 3. do 6. miesiąca życia – gdy temperatura (mierzona w odbycie) przekracza 38,5°C; 
• U dzieci powyżej 6. miesiąca życia – jeśli gorączka pojawi się bez wyraźnej przyczyny i dodatkowo nie występują inne dolegliwości, można przez 3-5 dni podawać tylko leki przeciwgorączkowe. Jeśli jednak reakcja na lek jest niewystarczająca, udaj się do lekarza. 

Osoba dorosła powinna zasięgnąć porady lekarskiej, jeśli: 

• niewielka gorączka (poniżej 39°C) utrzymuje się dłużej niż tydzień i mimo przyjmowanych leków nawraca, a dodatkowo towarzyszy jej ogólne złe samopoczucie (chory nie czuje żadnej poprawy); 
• gorączce towarzyszą bardzo niepokojące objawy, np.: silny ból głowy, brzucha, nudności, wymioty, kaszel, duszności, ból w klatce piersiowej, dyskomfort przy oddawaniu moczu, wysypka; 
• stan gorączkowy utrzymuje się dłużej niż trzy tygodnie; 
• gorączka osiąga 40°C i więcej – w tym przypadku natychmiast wezwij pomoc medyczną lub udaj się do izby przyjęć najbliższego szpitala. 

Pamiętaj:

• Nigdy nie stosuj środków przeciwgorączkowych zapobiegawczo, lecz dopiero gdy wystąpi stan gorączkowy. 
• Każdą gorączkę u dziecka poniżej 3. miesiąca życia skonsultuj z lekarzem. 
• Wezwij pomoc medyczną, jeśli gorączka osiąga 40°C i więcej, a wszystkie metody jej obniżenia zawodzą.

Przeczytaj również:
Gorączka u dziecka. Co może oznaczać?